Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

Marc van Oostendorp

Jo Daan rond 1970: in eerste instantie wetenschapper

door 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp Moet een dialectoloog zich inspannen om de Nederlandse dialecten te behouden? Dr. Jo Daan (1910-2006), hoofd van de afdeling Dialectologie van het latere Meertens Instituut – vond van niet. Vandaag is haar 107e geboortedag. In de jaarlijks verschijnende Mededelingen van het instituut voor dialectologie, volkskunde en naamkunde schreef ze in … [Lees meer...] overJo Daan rond 1970: in eerste instantie wetenschapper

Een literatuurgeschiedenis in plaatjes

door Reageer

Door Marc van Oostendorp "Want (of gy 't weet) ik heb" meldde Elisabeth Wolff in 1772 aan haar lezers, "wel ja ik! plaats genomen / In 't panpoëticon van Nêerlands dichtren schaar. / (Mogt dit de doodstuip van myn' kwynende eerzucht weezen!)" Ook Wolff had namelijk plaats genomen om zich te laten portretteren voor het Panpoëticum Batavûm, een kabinet met toen al ruim 300 … [Lees meer...] overEen literatuurgeschiedenis in plaatjes

Centraal Eindexamen Nederlands vwo 2017: mijn antwoorden

door 36 Reacties

Door Marc van Oostendorp In voorgaande jaren plaatste ik hier steeds op de avond na het eindexamen Nederlands voor vwo een bespreking. Ik deed dat aan de hand van het examen zelf en het correctiemodel. Dat laatste wordt nu echter pas vrijdag vrijgegeven. Ik zal dus pas daarna een bespreking kunnen maken. Voor die tijd plaats ik echter hier al mijn antwoorden. Let op: dit … [Lees meer...] overCentraal Eindexamen Nederlands vwo 2017: mijn antwoorden

Was ik nog maar 17!

door 13 Reacties

Door Marc van Oostendorp   Als kind vond ik naslagwerken al het fijnst. Nooit ben ik gelukkiger geweest – nooit, in al die jaren niet, terwijl ik daarin toch af en toe ook heus gelukkig was – dan toen ik zomaar ineens voor mijn verjaardag een driedelige encyclopedie kreeg, helemaal voor mij alleen: al die kennis! Al die afbeeldingen! Allemaal op mijn boekenplank! Maar … [Lees meer...] overWas ik nog maar 17!

“Vader heeft Joseph Roth nog gekend, en zij twee waren vrienden”

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Het fijne van Amsterdam is dat je er altijd lekker kunt klagen over de buitenlanders. De Duitsers waren de rolkoffertoeristen van de jaren dertig. "Ik 'kook' van woede als ik zie hoe Amsterdam veranderd in een Duitse stad", schreef 'een ontwikkelde dame' in 1938 aan Het Liberale Weekblad. De Duitsers vormden naar schatting van de Duitse … [Lees meer...] over“Vader heeft Joseph Roth nog gekend, en zij twee waren vrienden”

Niet meer in het klaslokaal zijn

door 1 Reactie

In memoriam Hubert Dreyfus (1929-2017) Door Marc van Oostendorp Ik hoorde pas vorige week dat Hubert Dreyfus overleden is. Hij behoorde tot de moderne filosofen die ik het meest heb bewonderd. Dat had niet in de eerste plaats te maken met het werk waarmee hij het beroemdst zou worden: zijn kritiek op de Kunstmatige Intelligentie uit de vroege jaren 70. Ik geloof dat er … [Lees meer...] overNiet meer in het klaslokaal zijn

Een cijfer-cent, die niet te voorschijn komt

door Reageer

Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (122) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Het woord cijfercent verdient bredere verbreding. Of je het nu zoekt op Google, op Delpher, of in de DBNL, je vindt altijd en alleen maar dezelfde tekst, een bekend sonnet van Albert Verwey: De koopman … [Lees meer...] overEen cijfer-cent, die niet te voorschijn komt

Ik zal een lijstje maken en hem voorleggen

door 11 Reacties

Door Marc van Oostendorp Er schijnen schoolmeesters te zijn die vinden dat samentrekkingen niet zo netjes zijn, maar ik ken ze gelukkig niet persoonlijk. Als ze bestaan en dit lezen, kunnen ze hieronder hun commentaar schrijven en dan mogen andere mensen ze in het openbaar uitlachen, want er is natuurlijk niets tegen zinnen als de volgende: Ik zal een kippetje braden en … [Lees meer...] overIk zal een lijstje maken en hem voorleggen

Open Source-neerlandistiek

door 1 Reactie

Door Marc van Oostendorp Dat het door het internet mogelijk is geworden, is niet de enige reden waarom wetenschappelijke publicaties anders moeten. Natuurlijk, we kunnen nu gratis onze artikelen ter beschikking stellen van iedereen die ze wil lezen; en dat moet ook zo snel mogelijk gebeuren. Ook met al gepubliceerd werk. En zonder dat onderzoekers duizenden euro's per te … [Lees meer...] overOpen Source-neerlandistiek

Wanneer is nu?

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Lijkt de betekenis van nu meer op die van ik of meer op die van hij? Dat is een van de fascinerende vragen die Daniel Altshuler opwerpt in zijn nieuwe, gratis te downloaden studie Events, states and times, waarin hij ingaat op de manier waarop er in verhalen met de tijd wordt omgegaan. Op het eerste gezicht lijkt nu meer op ik dan op hij. Ik verwijst … [Lees meer...] overWanneer is nu?

Je bent als granaatappels

door 6 Reacties

Door Marc van Oostendorp Sinds ik naar verluidt ben doorgedrongen tot de top-100 van bekendste neerlandistische bloggers aller tijden (tot nu toe), word ik op straat weleens aangesproken. Ik liep onlangs door het Utrechtse stadje U., toen er ineens een neerlandicus op een fiets kwam aangesneld, die afstapte en mij toeriep dat hij een probleem voor me had. Ik was zo … [Lees meer...] overJe bent als granaatappels

Opmerkingen naar aanleiding van

door Reageer

Er worden geen A's of B's meer uitgereikt in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken Door Marc van Oostendorp "Beste collega's." Wouter vond het fijn om altijd even rond te kijken nadat hij dat woord had gezegd. Iedereen was natuurlijk blij dat hij, de leidinggevende, de anderen als collega aansprak. Je kon het wel niet aan de gezichten aflezen, maar je voelde het … [Lees meer...] overOpmerkingen naar aanleiding van

Hoe werkt Google Translate?

door 12 Reacties

Door Marc van Oostendorp Vorige week kondigde Google Translate een nieuwe, verbeterde versie aan van de vertalingen van (onder andere) het Nederlands naar het Engels en omgekeerd. Hoe is de nieuwe versie verbeterd? En wat kan er nóg beter? Ik vroeg het aan Antal van den Bosch, de directeur van het Meertens Instituut en zelf als hoogleraar Taal- en Spraaktechnologie ook ervaren … [Lees meer...] overHoe werkt Google Translate?

Het provinciaalse accent van de koning en van Chriet Titulaer

door 4 Reacties

Door Marc van Oostendorp Het is dus ook de koning overkomen. Hij vertelde erover in het interview dat hij deze week gaf aan Wilfried de Jong: toen hij als puberjongen verhuisde van Baarn naar Den Haag, werd hij op school 'gepest' met zijn 'provinciaalse' accent. Ik wist dat niet. De anekdote dat Willem-Alexander en zijn broers op de middelbare school tot irritatie van hun … [Lees meer...] overHet provinciaalse accent van de koning en van Chriet Titulaer

Taalkundigen: kom uit bed!

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Taalkunde kun je overal doen. In de bus onderweg van de boerderij waar je een mummelende boer hebt gevraagd of de klok even stil kon worden gezet om de opname niet te bederven. In het bezemhok dat op menige universiteit tevens dienst doet als 'taalkundig laboratorium' omdat er een laptop in staat met een koptelefoon. En ook in bed, waar je peinst over … [Lees meer...] overTaalkundigen: kom uit bed!

Toen de phonologie in de N.R.C. stond

door 2 Reacties

Door Marc van Oostendorp Ooit waren fonologen – ik ben een fonoloog, ik bestudeer de klanken van het Nederlands – de grote helden van de taalwetenschap. In de jaren twintig en dertig kon je als jonge ambitieuze taalkundige niets beter doen dan fonologie bestuderen. Dát was waar de nieuwe taalwetenschappelijke inzichten konden worden bestudeerd! Dát was waar alle groten … [Lees meer...] overToen de phonologie in de N.R.C. stond

Franse gedichten uit Engeland: een aanwinst voor de neerlandistiek

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Het moet een fijn moment zijn geweest, toen de kunsthistorica Frederica van Dam iets meer dan vijf jaar geleden in een archief in Warwick de dichtbundel Tableau Poetique (1573) van de schilder en dichter Lucas d'Heere vond.  Samen met de filoloog en d'Heere-kenner Werner Waterschoot heeft ze nu een editie van het werk uitgebracht. "Wij … [Lees meer...] overFranse gedichten uit Engeland: een aanwinst voor de neerlandistiek

Vet kutte dingen

door 18 Reacties

Door Marc van Oostendorp Twitter schijnt op zijn laatste benen te lopen, maar tot het zo ver is, hebben de taaltwitterati wel weer een productief weekeindje. Het begon met een tamelijk onschuldige vraag die alleen aan Onze Taal gericht was: @onzetaal Het is 'supermooi'. Maar is het ook 'hypermooi', of komt er dan een spatie tussen? #mooi #hyper @roosvant — Menno … [Lees meer...] overVet kutte dingen

In laaie liefdevlammen gaan ons harten tot U

door 4 Reacties

Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (120) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Het Nederlandse sonnet en de Nederlandse standaardtaal zijn ongeveer even oud: ze kwamen beide zo'n 450 jaar geleden tot ons, in de late 16e eeuw. Ze hebben zich daarom hand in hand ontwikkeld – dat is … [Lees meer...] overIn laaie liefdevlammen gaan ons harten tot U

Nog meer over na en naar

door 6 Reacties

Door Marc van Oostendorp Gisteren mocht ik met mijn beroemde collega Nicoline van der Sijs in Utrecht een lezing geven over na en naar. In de zestiende eeuw waren dat twee vormen met de betekenis: je kon zowel ik ga na de stad als ik ga naar de stad zeggen, en zowel ik doe dit naar het ontbijt als ik doe dit na het ontbijt. In de zeventiende eeuw is toen bedacht dat die … [Lees meer...] overNog meer over na en naar

Het nut van statistiek

door 1 Reactie

Door Marc van Oostendorp Van verschillende kanten kreeg ik dit artikel aangeraden van de beroemde statisticus en blogger Andrew Gelman en een Australische biostatisticus John Carlin. Het artikel is deels een reactie op een artikel van nog weer andere statistici, Blakeley McShane en David Gal: never a dull moment in de wereld van de multiple regressie! Er is in sommige … [Lees meer...] overHet nut van statistiek

Taal en slavernij

door 2 Reacties

Door Marc van Oostendorp "Deze mengtaal", schreef John Stedman in 1790 over het Sranan, de taal van de meeste Surinamers, "is zo zoet en welluidend dat er zelfs in het beschaafdste Europese gezelschap niets anders gesproken wordt in Suriname; ze is ook uitzonderlijk expressief en rijk aan gevoel." Dat blanken aan het eind van de achttiende eeuw zo positief over het Sranan … [Lees meer...] overTaal en slavernij