Hoe onderzoeksbronnen op internet verkommeren Door Marc van Oostendorp Wie zich nog eens terug wil wanen in de jaren negentig, moet de website van Celex eens bezoeken. Het is voor veel taalkundig onderzoek naar het Nederlands nog steeds een onmisbare bron: een database waar voor tal van woorden is aangegeven hoe ze worden uitgesproken, hoe je ze in lettergrepen kan … [Lees meer...] overOntoegankelijke schatkamers
Schiphol-Engels: Ladies and g[ɑ]ntlemen
Door Marc van OostendorpWie op Schiphol aankomt, hoort altijd onmiddellijk een nieuw dialect van het Engels, dat je verder nergens op de wereld hoort. Ook elders in Nederland praat men niet zo, zodat je niet kunt zeggen dat het een Nederlands accent is; en tegelijkertijd zijn er meerdere omroepstemmen op Schiphol die het gebruiken, zodat het meer is dan alleen een persoonlijke … [Lees meer...] overSchiphol-Engels: Ladies and g[ɑ]ntlemen
Niet de versregel of de zin, maar de woorden
Door Marc van Oostendorp"Schrijven over de techniek van het schrijven," schrijft C.O. Jellema in het eerste opstel in de posthume essaybundel In beelden aanwezig, "lees ik graag. Nieuwsgierig als ik altijd ben naar anderen, of ze het anders en soms beter doen dan ik." Hij had zijn hart kunnen ophalen aan deze bundel, wanneer hij iemand anders was geweest – de bundel bevat een … [Lees meer...] overNiet de versregel of de zin, maar de woorden
Liggend op een dekentje werd ik taalkundige
De taalkundige als jonge man (1)Door Marc van OostendorpWaarom wordt iemand taalkundige? Hoe kom je op zo'n raar, of toch in ieder geval vrij zeldzaam idee? Hoe ben ikzelf daarop gekomen?Mij interesseert die vraag al heel lang. Ik vraag er regelmatig ook collega's naar. Je krijgt dan, vind ik, interessante verhalen. Maar je leest er slechts zelden iets over. Taalkundigen … [Lees meer...] overLiggend op een dekentje werd ik taalkundige
Schatten uit de DBNL
Door Marc van Oostendorp Hoe gaat het met de Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren? Een half jaar geleden schreven enkele vooraanstaande letterkundigen een ingezonden brief omdat zij zich zorgen maakten over de toekomst van deze digitale schatkamer van de Nederlandse literatuur. "Weinig andere landen kunnen bogen op zo'n veelomvattende, goed … [Lees meer...] overSchatten uit de DBNL
Lijdt Jan Kuitenbrouwer nu ook aan canonangst?
Eik best leuk het beste taalboek van de schrijver van Turbotaal Door Marc van Oostendorp Tien jaar geleden stelde Jan Kuitenbrouwer een onbarmhartige diagnose: taalkundigen leden volgens hem net als allerlei andere deskundigen aan een aandoening die hij meteen maar drie namen gaf in één stukje: canonangst, panisch pluralisme of pluralisme. In plaats van de hele … [Lees meer...] overLijdt Jan Kuitenbrouwer nu ook aan canonangst?
Basisschool niet afgemaakt? Geen uitkering
Door Marc van OostendorpIk probeer me sinds een paar dagen voor te stellen wat voor mensen het zijn die weigeren om Nederlands te leren, terwijl ze wel een bijstandsuitkering aanvragen. Deze week bleek staatssecretaris Klijnsma een wetsvoorstel naar de Raad van State te hebben gestuurd (ik kan dat wetsvoorstel overigens nergens op internet vinden) die het verplicht moet … [Lees meer...] overBasisschool niet afgemaakt? Geen uitkering
De neerlandistiek is dood.
Leve het neerlandistische tijdschrift Door Marc van Oostendorp Hoe gaat het inmiddels met neerlandistiek.nl? Het elektronisch tijdschrift is ter ziele, zoals ik vorig jaar in oktober hier in Neder-L aankondigde. De uitgever, het aan de Utrechtse universiteitsbibliotheek gelieerde Igitur, heeft de bestaande artikelen gearchiveerd zodat deze hopelijk tot in aller … [Lees meer...] overDe neerlandistiek is dood.
De harde Hollandse g van Golf
"Toen Volkswagen in 1974 de Golf introduceerde," schreef iemand deze week op het Meldpunt Taal, "werd de naam nog uitgesproken met de g van het Duitse Gott of zoals de gelijknamige sport in het Engels wordt aangeduid. Bij mijn weten is dat vele jaren volgehouden. Nu heeft men het bij VW zelf over de Golf met die harde Hollandse g van 'ga toch weg!'. Hoezo … [Lees meer...] overDe harde Hollandse g van Golf
Facebook als dichtbundel
Door Marc van OostendorpIs er al wetenschappelijk onderzoek naar de poëzie op Facebook? Ik kan op Google Scholar wel van alles en nog wat vinden over poëzie die gebruik maakt van interactiviteit en filmpjes en multimedia, maar eigenlijk niets dat gaat over het gebruik van Facebook als dichtbundel.En dat terwijl voor zover ik kan zien heel veel dichters op Facebook zitten, en … [Lees meer...] overFacebook als dichtbundel
Niemand lacht met professor Kinker
Over neerlandistiek in LuikDoor Marc van OostendorpDe laatste keer in Luik was ik misselijk. Ik had er gesolliciteerd op een baan bij de vakgroep Nederlands – de vakgroep die het dichtst bij Roermond was, waar ik toen woonde. Van de sollicitatie herinner ik me vooral dat ik na afloop heel veel Curtius heb gedronken. En dat ze de baan aan Per van der Wijst hebben gegeven, wat … [Lees meer...] overNiemand lacht met professor Kinker
Als een boom in een donker bos
Over het NIOD en het Meertens InstituutDoor Marc van OostendorpEen paar medewerkers van Maarten Koning vinden ergens, diep, diep in Het Bureau, een oud nummer van Vrij Nederland met een interview met A.P. Beerta. "Daar word ik ook in genoemd," zegt Maarten. De medewerkers lezen het artikel aandachtig, maar zien nergens Maartens naam. Tot hij ze wijst op de zin: … [Lees meer...] overAls een boom in een donker bos
Hoe mooi is klankkleur?
Door Marc van OostendorpTaal en muziek zijn komen allebei bij ons binnen doordat ze tegen onze trommelvliezen botsen. Ergens in onze hersenen wordt dat gerommel de ene keer herkend als woorden, en de andere keer als melodie.In sommige opzichten maken muziek en poëzie natuurlijk gebruik van dezelfde middelen – zoveel manieren om tegen een trommelvlies te botsen zijn er nu … [Lees meer...] overHoe mooi is klankkleur?
De oorzaak van mijn hoofdpijn was de moeilijke sommen
Door Marc van Oostendorp Welke werkwoordsvorm moet je plaatsen in: - De oorzaak van mijn hoofdpijn {was / waren} de moeilijke sommen. [1] Het is moeilijk te bepalen. De zinnen klinken allebei een beetje gek, hoewel ik de meervoudsvorm uiteindelijk geloof ik beter vind. De meeste Nederlandstaligen denken daar wel ongeveer hetzelfde over, zij het niet allemaal. Dat bleek uit … [Lees meer...] overDe oorzaak van mijn hoofdpijn was de moeilijke sommen
Hitler hield niet van joodse kunstenaars
We weten niet wat we met al die gegevens aanmoeten Door Marc van Oostendorp We beschikken over een schat aan informatie, een gigantische schat, een dankzij het internet almaar groter wordende schat. En we hebben geen idee wat we in hemelsnaam met die schat moeten doen. Dat is de indruk die je krijgt van het boek Uncharted. Big Data as a Lens on Human Culture van Erez Aiden en … [Lees meer...] overHitler hield niet van joodse kunstenaars
Is wijzen de oertaal?
Een nieuwe theorie over de oorsprong van taal Door Marc van Oostendorp Hoe is de menselijke taal ontstaan? Dat ingewikkelde, subtiele, rijke systeem van communiceren, dat op het eerste gezicht geen duidelijke parallel heeft in het dierenrijk – hoe heeft dat ooit kunnen evolueren? Er zijn allerlei theorieën over, maar volgens de Amerikaanse psycholoog Michael Tomasello … [Lees meer...] overIs wijzen de oertaal?
De nieuwe taaltopambtenaar stelt zich voor
Door Marc van Oostendorp"Mijn kracht is een organisatie richting te geven en met de medewerkers te komen tot praktische oplossingen en verbeteringen. Ik ben in staat een brug te slaan tussen organisatie, DIV en techniek. Resultaatgericht en gewend op strategisch en tactisch niveau problemen te analyseren en verandering vorm te geven.Ik werk graag in omgevingen waar de … [Lees meer...] overDe nieuwe taaltopambtenaar stelt zich voor
Doe normaal, man, dacht Dimitri
De ideale man in de Bouquetreeks Wie denkt dat de Bouquet-reeks het domein is van de hunkerende huisvrouw, heeft het mis. Het is het domein van de alfaman! Kijk maar, de uitgever zegt het zelf, op een pagina waar een wedstrijd voor schrijvers van nieuwe deeltjes in de onuitputtelijke reeks. Voorts meldt die uitgever dat Bouquet-boekjes 'een achtbaan van heftige emoties' … [Lees meer...] overDoe normaal, man, dacht Dimitri
Afrikaanse taalkunde: dat is nog eens taalwetenschap
Door Marc van OostendorpWij Nederlanders wonen in een aangeharkte taaltuin. Vrijwel iedereen kent de standaardtaal op zijn minst passief, en het dagelijks leven speelt zich af in diezelfde standaardtaal, of een dialect, of eventueel in het Engels. Het is een wonder dat de Nederlandse taalkunde niet saai is.Nee, dan het Afrikaans, gesproken door miljoenen heel verschillende … [Lees meer...] overAfrikaanse taalkunde: dat is nog eens taalwetenschap
Hoe het Nederlands zich afscheidde
Door Marc van Oostendorp Hoe klonk het oudste Nederlands, de taal die in onze streken in de elfde eeuw, en de eeuwen daarvoor, gesproken werd? Dat heeft mijn Leidse collega Michiel de Vaan de afgelopen jaren uitgezocht. We weten al wel redelijk veel van het zogeheten Middelnederlands dat na die tijd gesproken werd, en zelfs eigenlijk ook al wel meer van het … [Lees meer...] overHoe het Nederlands zich afscheidde
Waarom schrijven Nederlandse schrijvers niet in het Engels?
Door Marc van OostendorpVerhalen in het Engels schrijven! 'Ik vind het bedroevend, dat een Nederlands schrijver zijn eigen taal en zijn eigen nationaliteit verloochent. Ik zie er een symptoom in van de ziekte, die ons volk heeft aangetast.'Deze woorden sprak P.H. Ritter in 1956 over het enige boek van een vooraanstaande Nederlandse schrijver dat ooit in het Engels … [Lees meer...] overWaarom schrijven Nederlandse schrijvers niet in het Engels?
π-zinnen in het Nederlands
Door Marc van OostendorpDus u wilt u heden vertreden? Dan gaan we eens zwelgen in nutteloze taalweetjes. Of, althans, ik ga dat doen: zien jullie maar of je zin hebt om mee te doen. De aanleiding is een blogpost van Milfje Meulskens van vorige week. Zij legde daarin een nieuw spel uit:Men neme een sequentie cijfers: 4 5 6 3 2 5 2 Men make een grammaticaal kloppende zin … [Lees meer...] overπ-zinnen in het Nederlands
Oratie Nicoline van der Sijs online
Gisterenmiddag sprak prof. dr. Nicoline van der Sijs in Nijmegen haar oratie uit, De voortzetting van de historische taalkunde met andere middelen.In haar oratie gaat Van der Sijs in op de E-Humanities en de nieuwe toekomst van oude teksten. Digitale onderzoeksmethoden zijn binnen de geesteswetenschappen sterk in opkomst. De verwachtingen zijn hooggespannen, zowel bij … [Lees meer...] overOratie Nicoline van der Sijs online
Het einde van de straatnaam
Door Marc van OostendorpIk woon in Leiden op de Rijn en Schiekade. Moet er geen streepje achter Rijn staan? Nee, dat moet niet. Waarom niet? Daarom niet, die kade heet nu eenmaal zo en wanneer jullie erover willen discussiëren, meld je je maar bij de Taalprof. Klaar.Gisteren had ik desalniettemin een discussie over straatnamen. Zijn die niet ten dode opgeschreven?En waarom … [Lees meer...] overHet einde van de straatnaam
Slavoj Zizek en de neerlandistiek
Angstaanjagende ontwikkelingen in ons managersgruwelfeuilleton De verleden tijd van lijkenDoor Marc van Oostendorp'Mensen,' zei prof. dr. W. Pieterse, hoogleraar Financiële Letterkunde, 'Ik heb goed nieuws! We gaan verhuizen! En wel naar het prachtigste pand van deze universiteitsstad.'Joop niesde en Rie Veld sperde haar ogen open. 'Het voormalige garnizoensmuseum!' riep W. … [Lees meer...] overSlavoj Zizek en de neerlandistiek
