De afgelopen week heb ik een aantal aspecten van de Schrijfwijzer-website besproken. Het wordt nu tijd voor het echte werk – althans, uit alles wordt duidelijk dat de auteur zelf het gedrukte boek als het echte werk beschouwt. Kenmerkend is een passage als de volgende (uit het voorwoord, p. 12):Een boek leent zich niet zomaar voor digitale weergave: 'browsen' is toch iets … [Lees meer...] overSchrijfwijzer (5): Digitaal en papier
Vijf video’s van gedichten van P.C. Hooft
Aangestoken door een recensie die ik vond via het onvolprezen weblog De Contrabas heb ik deze week de nieuwe iPad-app gedownload met en over de sonnetten van Shakespeare. Het is een beetje een dure app, niet goedkoper dan een papieren uitgave van de sonnetten, maar een die meer biedt dan zo'n papieren uitgave: niet alleen worden alle sonnetten door briljante acteurs … [Lees meer...] overVijf video’s van gedichten van P.C. Hooft
Het Esperanto is nog lang niet klaar
Vandaag bestaat het Esperanto precies 125 jaar – het eerste boekje kwam door de tsaristische censuur op 26 juli 1887. Het werd in eigen beheer uitgegeven door een jonge oogarts in Warschau, Lejzer Zamenhof, die vast had gehoopt dat er in 2012 wat méér mensen waren geweest die zijn taal hadden gesproken. Maar wie de onooglijke brochure van indertijd heeft gezien kan zich … [Lees meer...] overHet Esperanto is nog lang niet klaar
Schrijfwijzer (4): Tussenbalans
De afgelopen dagen heb ik enkele van mijn belangrijke bezwaren tegen de nieuwe Schrijfwijzer geïllustreerd aan de hand van een paar video's op de Schrijfwijzer-website: Renkema propageert een ouderwetse norm, hij biedt steun aan mensen die geen steun verdienen (bijvoorbeeld omdat ze schrijvers van rouwberichten uitlachen), en hij legt de regels onnodig onduidelijk en … [Lees meer...] overSchrijfwijzer (4): Tussenbalans
Schrijfwijzer (3): De eeuwige taalvraag
De nieuwe Schrijfwijzer is een multimedia-project: naast het boek is er een uitgebreide website die deels afgeschermd is voor kopers van het boek (in het boek staat een toegangscode) maar ook deels openbaar. Voor de recensent is dat prettig, zeker als die recensent problemen heeft met het boek: iedereen kan controleren wat ik over de website zeg en daar zijn eigen oordeel … [Lees meer...] overSchrijfwijzer (3): De eeuwige taalvraag
Schrijfwijzer (2): De rouwadvertentie
De Schrijfwijzer maakt mensen bang om te schrijven, schreef ik gisteren. Hij doet dat door mensen erop te wijzen dat er op de wereld allerlei zeurkousen zijn die overal van alles en nog wat op aan te merken hebben. Zelf presenteert Renkema zich niet als zo'n zeurkous, hij wijst er alleen maar op dat die mensen er zijn (met enige kwade wil zou je kunnen zeggen: hij … [Lees meer...] overSchrijfwijzer (2): De rouwadvertentie
Schrijfwijzer (1): ‘Goed geprobeerd, maar het werkt niet’
De Schrijfwijzer van Jan Renkema is misschien wel hét Nederlandse boek over taal van deze tijd: er zijn in de afgelopen 30 jaar 450.000 exemplaren van verkocht. Deze week verscheen een nieuwe editie, mét een website. Ik wil de komende weken die Schrijfwijzer en die website eens gaan uitpluizen, hier op Neder-L. Wat is dat voor boek? Wat … [Lees meer...] overSchrijfwijzer (1): ‘Goed geprobeerd, maar het werkt niet’
Stemmetjes
Wat mij een prettig onderwerp van onderzoek lijkt: stemmetjes. Bijvoorbeeld: een echtpaar heeft knetterende ruzie en op een bepaald moment begint de een de ander te herhalen:- Maar dat kon ik toch niet weten? - "Maar dat kon ik toch niet weten?"Het gaat dan om de toon waarop de tweede zin wordt uitgesproken. … [Lees meer...] overStemmetjes
Meldpunt Taal
We hebben hem iets meer dan twee jaar geleden gelanceerd en sindsdien is de media-aandacht ervoor wat geluwd. Er zijn sindsdien ook tientallen meldpunten op internet gekomen, waarvoor de aandacht inmiddels ook weer geluwd is (wat was dat ook weer met die Midden- en Oost-Europeanen?).Maar dat betekent zeker niet dat er niets meer gebeurt op het Meldpunt taal, de website waarop … [Lees meer...] overMeldpunt Taal
Klankencyclopedie van het Nederlands (5): De [e]
[e] De [e] ( als in steek) zit als klinker halverwege de [a] (, waarbij je mond helemaal open staat) en de [i] (, met je mond veel meer gesloten). Als je je mond langzaam van een [a] naar een [i] laat overgaan, hoor je ergens halverwege een [e] (en iets eerder de [ɛ] van pet en iets later de [ɪ] van pit). In 1994 publiceerden drie taalkundigen een artikel over een … [Lees meer...] overKlankencyclopedie van het Nederlands (5): De [e]
Hoe dieper de crisis, hoe gouder de glans
Bijna had ik hem gemist, een gouden zin in NRC Handelsblad van maandagavond:Hoe langer geleden, hoe dieper de crisis, hoe gouder de glans die in Griekenland over het olympisch jaar ligt.Gouder de Beauregard is een deftig klinkende familienaam (ook al zijn er gelukkig ook autohandelaren met die naam) wat het moeilijk maakt om te googlen, maar ik kan me niet herinneren dat woord … [Lees meer...] overHoe dieper de crisis, hoe gouder de glans
De klemtoon in PvdA
Toen ik de post van Gaston Dorren las, gisteren, hier op Neder-L, werd ik even bang. De post ging over afkortingen en letternamen, en eigenlijk over de spelling ervan, maar ik begon ineens te vrezen voor de uitspraak.Niet zo lang geleden kreeg ik een vraag doorgestuurd die daarover ging:Waarom ligt de klemtoon bij afkortingen die letter voor letter worden uitgesproken altijd … [Lees meer...] overDe klemtoon in PvdA
Iemand nieuws ontmoeten
Ook op Facebook wordt inmiddels over taal gediscussieerd. De Amsterdamse taalkundige Jan de Jong schreef gisteren:Lees in de rechterkolom van FB de suggestie - datingsite - om 'iemand nieuws' te ontmoeten. Wat vinden wij van deze constructie, taalkundig gezien?Zoals taalkundigen zijn: niemand gaf antwoord op die vraag en in plaats daarvan begon men te googlen: … [Lees meer...] overIemand nieuws ontmoeten
Hun geit
Bron MAND, Deel 2 (kaart 2.6.1.1)Deze week kregen we op het Meertens Instituut bericht van de uitgever dat de Morfologische en de Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten (MAND en SAND) binnenkort worden verramsjt. Binnenkort liggen ze bij de voormalige Selexyz-winkels.Ik heb een paar hoofdstukken bijgedragen aan deel II van de MAND. Het liefst is mij het … [Lees meer...] overHun geit
Zo min mogelijk er zeggen
Door Marc van Oostendorp Eindelijk is het er, las ik gisteren in Onze Taal: een boek over er. Volgens de beschrijving bevat het boek "oefeningen die buitenlanders die Nederlands leren, kunnen helpen het gebruik van er onder de knie te krijgen." Ik ontmoette op een feestje vorige week toevallig iemand die dacht dat je in geschreven taal het woord er moest vermijden. Het … [Lees meer...] overZo min mogelijk er zeggen
Praten Friezen slomer?
Het klonk tamelijk spectaculair, het nieuws dat de Friese website It Nijs gisteren bracht. Ook andere media besteedden er aandacht aan. De website van Onze Taal schreef bijvoorbeeld:Nederlandse moedertaalsprekers spreken sneller Nederlands dan Friese moedertaalsprekers. Dat wil zeggen, de van huis uit Friestaligen houden hun klinkers wat langer aan. Dat blijkt uit onderzoek van … [Lees meer...] overPraten Friezen slomer?
Ik ga nu naar Parijs
Gisterenavond luisterde ik tijdens een lange treinreis naar James Higginbotham, een fascinerende taalfilosoof, die onder andere nadenkt over woorden zoals nu en ik – woorden die steeds weer van betekenis veranderen. (Ik betekent iets anders als Mark Rutte het zegt dan wanneer Ilja Pfeijffer het zegt. En nu betekent iets anders nu ik dit schrijf wanneer u dit … [Lees meer...] overIk ga nu naar Parijs
Steeds meer hij wilt: nieuwe spelling?
Maandagochtend maak ik altijd een uitstapje, want dan ben ik op Radio Noord-Holland met een taalrubriek.Op die uitzendingen krijg ik altijd veel reacties van luisteraars, en dat is misschien wel mijn intensiefste contact met mensen die wel 'gewone taalgebruikers' worden genoemd. Deze week bijvoorbeeld:Ik heb een brandende vraag voor Marc van Oostendorp.Ik hoor en lees … [Lees meer...] overSteeds meer hij wilt: nieuwe spelling?
Een achttiende-eeuwse zzp’er
Levens en werken van Gerrit PaapeGerrit Paape (1752-1803) was er van overtuigd dat zijn levenbeschrijving zozeer de moeite waard was als spiegel voor zijn tijdgenoten dat hij er zelf maar enkele schreef. De beroemdste ervan is Mijne vrolijke wijsgeerte in mijne ballingschap, waarvan de titel al een miniatuur-zelfportret vormt. Paape verkeerde in de jaren tachtig enkele jaren in … [Lees meer...] overEen achttiende-eeuwse zzp’er
Wij en de buitenstaander
'Heeft u een idee waarom we 'we' zeggen?' vroeg de journaliste Nicole Carlier me het afgelopen weekeinde. Ze schreef er ook een leuke blogpost over (haar weblog is sowieso heel prettig om te lezen):Ik hoor mijzelf vaak iets tegen mijn zoon zeggen als: ‘Gaan we lekker even in bad?’. Terwijl hij dan de enige is die in bad gaat. Ik help wel, maar ik ga er niet in zitten.Er zijn … [Lees meer...] overWij en de buitenstaander
Klankencyclopedie van het Nederlands (4): de [l]
[l] De klank [l] maak je door de punt van je tong vlak achter je tanden te zetten, en dan de lucht links en rechts van dat puntje naar buiten te laten stromen, terwijl je stembanden trillen. Wat je met de grote lap tongvlees doet dat achter dat puntje zit, kan variëren. Je kunt het helemaal optillen – dan krijg je wat wel een dunne l genoemd wordt. Je kunt hem ook … [Lees meer...] overKlankencyclopedie van het Nederlands (4): de [l]
Prachtig, mooi en informatief: hebbes!
Geachte mevrouw Peeters,Ik weet dat u dit leest, want sinds een paar dagen staat het volgende bericht onder een van mijn blogposts op Neder-L:Beste heer Van Oostendorp,Bedankt voor uw prachtige columns, pardon.. blogposts! Wij vinden deze zo mooi en informatief dat we ze vanaf vandaag op onze website publiceren (http://www.taalnieuws.com). Ook worden ze verspreid via onze … [Lees meer...] overPrachtig, mooi en informatief: hebbes!
Aankomende week
Regelmatig vervoegen mensen zich ter redactie van Neder-L met de mededeling dat ze 'de laatste tijd steeds vaker' iets horen. Dat vinden wij prettig, wij willen altijd dolgraag weten wat er de laatste tijd steeds vaker te horen is. U bent dus altijd welkom, wij schenken u koffie en thee en laten ondertussen onze assistent noteren wat u de laatste tijd zoal steeds vaker gehoord … [Lees meer...] overAankomende week
Afrikaanse elites
Taalgebruik en taalpolitiek bij de PVVHoera! Het nieuwe verkiezingsprogramma van de PVV is binnen. Dat is altijd smullen, bijvoorbeeld omdat de toon zoveel persoonlijker is: geen commissie die over ieder woord wikt en weegt, maar gewoon Martin Bosma die snel in razende vaart een stuk in elkaar knalt.De consequenties voor het taalgebruik zijn al elders op het internet … [Lees meer...] overAfrikaanse elites
Verdwijnend Engels: Plenty
Is het Engelse leenwoord op zijn retour? Sommige woorden bevinden zich inmiddels al zo lang in het Nederlands dat ze langzamerhand misschien uit de gratie raken. Ik denk dat plenty daar een voorbeeld van is, al kan ik het moeilijk bewijzen. 'Ik heb plenty redenen om dat te doen' – dat hoor ik mijn vader (een moderne 70er) nog wel zeggen – maar zeggen jongeren het ook nog? … [Lees meer...] overVerdwijnend Engels: Plenty