Heerste er vijf jaar geleden in ambtelijke kringen nog vooral desinteresse en cynisme over alles wat met het Internet te maken had, ineens is digitialisering een buzzword. Een eerzaam onderzoeker kan de straat niet op, of hij wordt besprongen door een ambtenaar die hem wil overhalen een database samen te stellen. Dan moet je pas echt op je hoede zijn. Nu heeft het … [Lees meer...] overEen digitale ivoren toren voor de geesteswetenschappen
Millenniumprijsvraag 1999: Wandelen van Oud naar Nieuw
Een traditie moet van tijd tot tijd veranderen. Toen het instituut van de Grote Neder-L Kerstprijsvraag enkele jaren geleden werd ingesteld, besloot de jury deze prijsvraag de vorm te geven van twaalf vragen over de Nederlandse taal en literatuur, waarop de deelnemers een antwoord moesten vinden met gebruikmaking van het Internet. De kerstprijsvraag van 1998 leverde in drie … [Lees meer...] overMillenniumprijsvraag 1999: Wandelen van Oud naar Nieuw
Taalkunde en taalgevoel
Aan mensen met taalgevoel heb ik een broertje dood. Ze hebben vaak zo weinig plezier in het leven. Muziekliefhebbers kunnen nog wel eens enthousiast vertellen over een mooie opname van de Winterreise zonder de hele tijd aan je kop te zeuren over het deuntje dat het 8-uurjournaal inluidt. Vogelliefhebbers leven hun liefde niet alleen maar uit door ingezonden brieven te schrijven … [Lees meer...] overTaalkunde en taalgevoel
Leibniz in de Bijlmer
Sommige zeventiende-eeuwse wetenschappers waren ontevreden met de bestaande talen, die rommelig in elkaar staken, vol kronkels zaten en waarin de structuur van het woordenboek geen enkel verband hield met de structuur van de werkelijkheid; als je de woorden alfabetisch rangschikte kwamen er woorden naast elkaar te staan die geen enkel verband met elkaar hielden. Ze lieten het … [Lees meer...] overLeibniz in de Bijlmer
Lang leve de leunstoel
In de vakbladen smaalden onlangs sommige onderzoekers over de leunstoel als onderzoeksinstrument, dat volgens hen alleen in een ivoren toren paste. Leunstoeltaalkunde was een scheldwoord voor het soort theoretische taalkunde dat vooral de intuïties van een klein groepje moedertaalsprekers tot zijn data rekent. Echte wetenschappers deden veldwerk! Zij gingen de straten op, de … [Lees meer...] overLang leve de leunstoel
Studio Taalwetenschap
Zolang ik de taalkunde van nabij ken, heerst er malaise in het vak. Twaalf jaar geleden deed ik mijn propedeuse. No nonsense was het toverwoord in de politiek en de maatschappij, de mensen zeiden tegen elkaar dat het 'slecht ging met de economie', en er kon dus geen geld meer worden uitgegeven aan luxeartikelen, zoals het vak dat ik net was begonnen me eigen te maken. Ik kan me … [Lees meer...] overStudio Taalwetenschap
Verliefd op Dr. te Winkel
Het WNT was vorig jaar eindelijk klaar. Om de voltooiing te vieren verschenen een paar boeken. Het mooist is de ‘duografie’ die L. van Driel en J. Noordegraaf schreven van Matthias de Vries en L.A. te Winkel, de grondleggers en eerste redacteuren van het grote Woordenboek. Een gewaagde onderneming, want wie stelt er belang in De Vries en Te Winkel? Bijna niemand weet iets over … [Lees meer...] overVerliefd op Dr. te Winkel
Uitslag kerstprijsvraag 1998
Onlangs werd ook mij een baan aangeboden met een goed salaris, een lease-auto en een mobiele telefoon. De onbekende die me over deze baan aanschreef, werkte bij een bedrijf dat `erotische websites' maakte. Het bedrijf zocht iemand die veel van zoekmachines wist om hen te helpen hun website `vindbaar' te maken. Mijn correspondent had de indruk dat ik zo iemand was omdat ik wel … [Lees meer...] overUitslag kerstprijsvraag 1998
Kerstprijsvraag: faits divers
Je hoort wel eens dat de ontwikkelingen op het Internet zo snel gaan, maar in de neerlandistiek is het allemaal best bij te houden. Zeker, in het afgelopen jaar hebben een paar belangrijke organisaties eigen websites geopend: de Taalunie, het Constantijn Huygens Instituut, het INL en het Letterkundig Museum bijvoorbeeld. Maar echt indrukwekkend groot en rijk zijn die websites … [Lees meer...] overKerstprijsvraag: faits divers
De witte Cadillac van Harry Mulisch
Nu de Nobelprijs voor de literatuur alweer aan Harry Mulisch voorbij is gegaan, doet zich de vraag voor in welk vak we hem een eredoctoraat moeten uitreiken. Mulisch' nieuwste roman De procedure voegt twee nieuwe vakken toe aan het lijstje waarvoor Mulisch toch al in aanmerking kwam (scheikunde, filosofie, muziekwetenschap, politicologie): de informatiekunde en de … [Lees meer...] overDe witte Cadillac van Harry Mulisch
Siliconenborsten aan de top
Een gerenommeerd liefhebber van woordenboeken heb ik wel eens horen vertellen dat hij het als kind leuk vond om stiekem vieze woorden op te zoeken in de naslagwerken in de boekenkast van zijn ouders. Aan het gesnuffel en gezoek naar verboden woordjes in deftige ingebonden boeken had hij een levenslange fascinatie voor taal overgehouden. Zo'n verhaal prikkelt de fantasie. Dat … [Lees meer...] overSiliconenborsten aan de top
Phonological reality
Ik heb onlangs een reis gemaakt door de aardlagen van Nederland. Op verschillende plaatsen -- nabij Rotterdam, in de Waddenzee vlak onder Schiermonnikoog, in het Mergelgebied -- groef ik een gat van enkele kilometers diep, en vervolgens trok ik een stuk door een olieveld of volgde ik een steenlaag. Een vriend van mij is programmeur bij een geologische dienst en hielp me de reis … [Lees meer...] overPhonological reality
Sittardse diftongering
Door Marc van Oostendorp Als er één taalkundig leven verfilmd moet worden, is het dat van Willy Dols. Een lange film hoeft het niet te worden. Dols schreef vlak voor de oorlog een proefschrift bij Jac. van Ginneken over diftongering in het Sittards. Van Ginneken vond dat proefschrift briljant, en hij probeerde zijn leerling al voor de verdediging een baan te bezorgen. Sterker … [Lees meer...] overSittardse diftongering
Een onderzoek naar linguïstische competenties in de LOT-prijsvraag
In deze bijdrage willen we ingaan op de vraag wat de mogelijke factoren zijn die veroorzaken dat een proportioneel groot aantal publicaties van neerlandici slechts door een kleine groep belangstellenden gelezen wordt. We richten ons hierbij in de eerste plaats op de volgende in de literatuur nog nauwelijks onderzochte, maar daarom niet minder relevante deelvraag: is het het … [Lees meer...] overEen onderzoek naar linguïstische competenties in de LOT-prijsvraag
Waar wachten we nog op?
Om te zien wat de toekomst van de neerlandistiek is, heb ik tijdens de laatste koninginnedag langs de Oudegracht in Utrecht gewandeld. Dat viel niet mee: er waren veel meer mensen op hetzelfde moment langs dezelfde gracht aan het wandelen, al had ik niet de indruk dat die mensen allemaal vooruitgestuwd werden door de vraag wat unbidan we nu. In het centrum van Utrecht woont en … [Lees meer...] overWaar wachten we nog op?
Nieuwe woorden
In Onze Taal wordt sinds enige tijd een discussie gevoerd over de vraag hoe snel de woordenschat van het Nederlands groeit. Vorig jaar schreef Frank Jansen in het blad dat er zestig woorden per dag bij komen. Een paar maanden later schreef Joop van der Horst in het onzetaalboek Taalalmanak dat deze telling overdreven was: volgens hem komt er maar één woord per dag bij. In het … [Lees meer...] overNieuwe woorden
Theo Welpen
Onverhoeds haalde de man die in de trein tegenover me zat het laatste nummer van Nederlandse Taalkunde tevoorschijn. Ik keek nog eens goed: ik wist zeker dat ik deze man nog nooit op de TiN-dag had gezien. Kennelijk had hij in de gaten dat ik hem bespiedde want hij keek op en glimlachte. 'Het nieuwste nummer van Nederlandse Taalkunde,' zei ik. 'Ja', zei hij. 'Kent u dat blad?' … [Lees meer...] overTheo Welpen
De psychologie van de juryvoorzitter
Om de hoofdprijs van de kerstprijsvraag van Neder-L in de wacht te slepen, is alles geoorloofd. Eén deelnemer had zich er dit jaar op toegelegd de ziel van de maker van de prijsvraag te doorvorsen. Deze deelnemer had mijn eigen webpagina uitvoerig bestudeerd en zo gevonden wat mijn favoriete zoekmachine was, en op welke pagina's ik mijn favorieten bijhield. `Zeg mij wie de … [Lees meer...] overDe psychologie van de juryvoorzitter
Kerstprijsvraag 1997
Vorig jaar organiseerde ik in Neder-L een kleine prijsvraag om uw elektronische geletterdheid te testen. Op het gebied van de neerlandistiek was al veel informatie op Internet te vinden; het leek me aardig om eens te zien in hoeverre de lezers van Neder-L die informatie ook daadwerkelijk konden opsporen. We zijn nu een jaar verder. Neder-L heeft in dit jaar een eigen website … [Lees meer...] overKerstprijsvraag 1997
Uit het getto
Het verzamelde oorspronkelijke werk van Lejzer Zamenhof, negentiende-eeuws oogarts en amateurtaalkundige te Warschau en auteur van de eerste grammatica van het Esperanto, beslaat drie omvangrijke delen. Een briljant schrijver was hij niet, maar ik kan die boeken niet zonder ontroering lezen. Uiteraard hebben esperantisten in de afgelopen eeuw meerdere biografieën over hun … [Lees meer...] overUit het getto
Zondagmorgen
's Zondags slaapt mijn vrouw uit. Ik maak dan een grote kop koffie verkeerd, smeer een volkorenboterham met kaas, en zet de computer van mijn vrouw aan. Zij is grafisch vormgever met haar bedrijf aan huis en daarom heeft ze zo'n mooi groot beeldscherm, waarop ik zondagmorgen altijd een paar internationale nieuwsbronnen lees. 'Surfen' is al een tijdlang niet meer het juiste … [Lees meer...] overZondagmorgen
Analytische fonologie
Nederlanders hebben een onverzadigbare belangstelling voor hun moedertaal. Een andere conclusie valt niet te trekken voor degene die zelfs maar met een schuin oog de Internet-discussiegroep nl.taal volgt. Vooral de fonologie mocht zich de afgelopen weken in een overstelpende belangstelling verheugen, sinds er iemand was die een nieuwe 'fonologische' spelling voorstelde. … [Lees meer...] overAnalytische fonologie
Digitaal schrijven
Ik werd onlangs gegrepen door sombere gedachten over deze column. Wat ben ik toch een verschrikkelijke amateur. Ik doe maar wat. Een systeem zit er niet in, en hoe ik de lezers onder ogen durf te komen is welbeschouwd een raadsel. Hoe moet je schrijven voor de digitale media? Daar wilde ik eindelijk wel eens wat meer over weten. Dus kocht ik twee boeken. Het eerste boek zag er … [Lees meer...] overDigitaal schrijven
De eenheid van de neerlandistiek
Neder-L is een elektronisch tijdschrift voor neerlandici. U leest Neder-L. Bent u neerlandicus? Bij uitgeverij Vantilt verscheen onlangs een boekje met een lezing van Maarten van den Toorn, waarin deze voor een groep voormalige studenten Nederlands in Nijmegen iets vertelt over verleden, heden en toekomst van de neerlandistiek als vak. Veel mensen zien het somber in voor het … [Lees meer...] overDe eenheid van de neerlandistiek
Hoogwaardige informatie
Door Marc van Oostendorp Volgens mij heeft Noam Chomsky gelijk. Hij werd onlangs geïnterviewd door het hippe online tijdschrift Hotwired, dat hem vroeg of het Internet betere kansen bood voor echt vrije berichtgeving dan de gedrukte pers, de radio en de televisie. Chomsky vergeleek de situatie waarin het Internet nu verkeert met die waarin de radio was aan het begin van deze … [Lees meer...] overHoogwaardige informatie