Dit is een beetje een treurige Poëzieweek, omdat Lieke Marsman aftreedt als Dichter des Vaderlands. Het leed wordt niet eens verzacht doordat er een andere dichter aantreedt – de kandidaat heeft zich volgens de organisatie teruggetrokken 'om persoonlijke redenen' – maar het lijkt me voor iedere kandidaat heel lastig om in Marsmans voetsporen te treden. Kenmerkend voor haar … [Lees meer...] overAls de werkelijkheid doodloopt, bouwen we een ark.
Behelzen
Tentamens nakijken is geconfronteerd worden met je eigen onvermogen. Iedere dubbelzinnigheid in je formuleringen, hoe onwaarschijnlijk ook, blijkt wel minstens één student op het verkeerde been te hebben gezet. Bij iedere vraag is het weer een opluchting als er iemand is die hem helemaal goed heeft beantwoord – zie je wel, het kan! – maar ook als er iemand hem niet zo goed … [Lees meer...] overBehelzen
Taalkunde van 50 jaar geleden: bakkie
Vijftig jaar geleden waren de neerlandistische tijdschriften nog leuk! Vol met artikelen die zich niets aantrokken van de vorm inleiding - methode - resultaten – conclusie, maar, bam!, een observatie deden. Soms werd in een debat met het artikel van een collega geschreven 'De belangstellende lezer vraagt zich wel af wat hij eigenlijk beoogt', of wordt in een recensie verzucht … [Lees meer...] overTaalkunde van 50 jaar geleden: bakkie
Collega’s: deel je lesmateriaal
Omdat ik ook wel weet dat het zo ouderwets klinkt, zwijg ik er vaak over, maar als iets mij drijft is het idealisme. Wanneer ik geen geld zou hoeven verdienen voor mijn bloedjes van kinderen, zou ik me volkomen overgeven aan het najagen van een betere wereld – zij het natuurlijk wel een betere wereld zoals ik die zie. Een wereld bijvoorbeeld waarin meer wordt nagedacht over … [Lees meer...] overCollega’s: deel je lesmateriaal
De groei van kennis vertraagt
Er zijn verontrustende tekenen dat de groei van de wetenschap aan het vertragen is. Er is nu ook een nieuwe aanwijzing voor: in een artikel in Nature laten de onderzoekers zien dat er in verschillende vakgebieden (van de natuurwetenschappen) steeds minder onderzoek is dat de zaken totaal op zijn kop zet , 'disruptief onderzoek', zoals de auteurs het noemen. De onderzoekers … [Lees meer...] overDe groei van kennis vertraagt
Leraren, reken spelfouten niet fout!
Ik ben een verklaard spelling-anarchist. Ik geloof dat er weinig rationele argumenten zijn voor het huidige spelling-regime, voor de absurditeit waartoe de spellingwet ons heeft geleid: afspraken over de precieze spelling van zo'n beetje ieder woord dat je bedenken kunt, een myriade van uitermate gedetailleerde regels over alle mogelijke situatie waarin ieder zich zou kunnen … [Lees meer...] overLeraren, reken spelfouten niet fout!
Een ‘one night stand’-gemeenschap rond een kunsttaal
Het gebeurt niet vaak dat er een antropologische studie wordt gedaan naar een groep waar je zelf toe behoort. De studie Esperanto Revolutionaries and Geeks van de Braziliaanse onderzoeker Guilherme Fians heb ik daarom met meer dan alleen professionele belangstelling gelezen. Fians onderwerp is de moderne Esperanto-sprekende gemeenschap, waarnaar hij in de tweede helft van de … [Lees meer...] overEen ‘one night stand’-gemeenschap rond een kunsttaal
Eentaligheid is een verminking
Het staat al een paar maanden op internet, maar de laatste weken ging het ineens rond: een artikel waarin de Franse taalkundige Mélanie Jouitteau betoogt dat mensen eentaligheid opleggen een vorm is van verminking. Het argument is even eenvoudig als origineel. Uit heel veel onderzoek weten we niet alleen dat de mens best meertalig kan zijn, maar dat het misschien wel de … [Lees meer...] overEentaligheid is een verminking
Rook een saffie onder de hazelaar
Waarom gedichten van Elmar Kuiper lezen? Ik lees misschien wel het liefst gedichten die taalbonbons zijn. Gedichten van Elmar Kuiper bijvoorbeeld, van wie vandaag de negende bundel verschijnt, Blauwe hanen. Het is Kuipers derde bundel in het Nederlands, de overige zijn geschreven in het Fries. Tegelijkertijd lijkt de bundel wel een debuut, zo fris en enthousiast als Kuiper … [Lees meer...] overRook een saffie onder de hazelaar
Alles is semantiek
De semantiek is de koningin van de taalkunde. Dat geldt in ieder geval wanneer Philippe Schlenker haar presenteert, in zijn nieuwe boek What It All Means. De semantiek is volgens hem hét voorbeeld van een gelukkige combinatie van geestes- en natuurwetenschappen, gegrondvest op een lange traditie van filosofie, taalkunde en antropologie, en tegenwoordig beschikkend over heel … [Lees meer...] overAlles is semantiek
Oud-Zeeuws-Vlaams in Brazilië
Dertien sprekers waren er nog, van het Zeeuws-Vlaamse dialect zoals dat in Brazilië gesproken werd, toen een groepje onderzoekers er tien jaar geleden langskwam. De meesten waren al wat ouder, dus misschien zijn het er inmiddels alweer wat minder. Dat er sprekers bij gekomen zijn, is wel heel onwaarschijnlijk. De sprekers zijn nakomelingen van migranten die in de … [Lees meer...] overOud-Zeeuws-Vlaams in Brazilië
Hoe lang nog voor de Taalunie?
Het was een mooi bericht, afgelopen december, en het werd vorige week met gepaste trots nog eens de wereld in gebracht door de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN): die vereniging krijgt vanaf volgend jaar structureel een miljoen euro per jaar van de Nederlandse overheid. Dat geld is hard nodig om aan tal van buitenlandse universitaire opleidingen Nederlands in … [Lees meer...] overHoe lang nog voor de Taalunie?
Wij zijn licht, jullie zijn lezers
"En wij weten niet of het u is opgevallen", zegt een van de vertellers van de roman Wij zijn licht van Gerda Blees, "maar toevallig zijn het vaak uitgerekend de mensen die met de mond het geloof in de universele kracht van liefde belijden die vervolgens komen met een eindeloze lijst van zaken die géén liefde zijn, die fout zijn en verkeerd, zoals wij, onschuldig brood uit een … [Lees meer...] overWij zijn licht, jullie zijn lezers
We denken nooit in ons eentje
Steengoede brief, van mijn Nijmeegse collega Mark Dingemanse en een indrukwekkende lijst andere geleerden, in het tijdschrift Cognitive Science deze week. In de brief vatten ze samen wat zij, en naar mijn indruk steeds meer onderzoekers, beginnen te vatten: we denken niet in ons eentje – misschien wel nooit. De menselijke hersenen zijn geen makkelijk van de omgeving af te … [Lees meer...] overWe denken nooit in ons eentje
De energie van kleine piemels!
Het weblog aller Nederlandse weblogs is natuurlijk Frontaal Naakt van Peter Breedveld: meestal vermakelijk en soms steek je er ook nog wat van op. Zoals gisteren toen hij aandacht besteedde aan een weinig benoemde eigenschap van de slur, het smaadwoord, de invectief. Over dat soort woorden valt sowieso van alles op te merken (ik heb daar een paar jaar geleden ook al over … [Lees meer...] overDe energie van kleine piemels!
Moet ik soms mijn onderbroek laten zakken?
Waarom de poëzie van Esther Jansma lezen? Εen van de eigenaardigheden van moderne poëzierecensies is dat ze meestal geheel en al bestaan uit uitleg: deze beeldspraak betekent dit, de dichter heeft die en die vorm gekozen vanwege dat. Mij verbaast dat altijd een beetje. Voor zover een recensie bedoeld is om lezers te informeren of ze iets wel of niet moeten kopen, is het … [Lees meer...] overMoet ik soms mijn onderbroek laten zakken?
De kraters van hun vaderland
Waarom Aleksandr Poesjkin lezen? Aleksandr Poesjkin was een nationalist, 'pan-Slavistische kolonialist' en 'een voorloper van Nikita Michalkov, de pro-Poetin regisseur'. Dat schreef de slavist Arie van der Ent, die in Oekraïne woont, een paar maanden geleden in een ingezonden brief in NRC. Moet je het werk van zo iemand in deze tijden wel lezen? Kun je er wel van … [Lees meer...] overDe kraters van hun vaderland
Is gebarentaal aangeboren?
Dat gebarentalen volwaardige talen zijn – ik geloof niet dat er nog iemand is die het daar niet mee eens is. Moedertaalgebaarders kunnen alles zeggen wat ze willen zeggen, en ze doen dat op manieren die in alle opzichten lijken op die van moedertaalsprekers van een willekeurige taal. Ook de delen van de hersenen die ze daarbij gebruiken zijn dezelfde als mensen gebruiken voor … [Lees meer...] overIs gebarentaal aangeboren?
Het belang van het laatste woord
Eergisteren kwam Eugen Rochko, de maker van het socialemediaplatform Mastodon met een voor sommigen schokkend bericht: hij zou overwegen om een functie voor 'quote posten' te maken omdat mensen erom vroegen. Het bericht kwam een paar dagen nadat de Zweedse activiste Greta Thunberg op een ander socialemediaplatform, Twitter, een nu al beroemde 'quote post' had geplaatst. op … [Lees meer...] overHet belang van het laatste woord
Jan
Ongeveer zes jaar heeft Jan Renkema op deze plaats zijn Verwarwoordenboek gevuld. Hij houdt er vandaag, met aflevering 300, mee op. Hij heeft beloofd dat hij nog nieuwe stukken voor ons zal schrijven, dus het is helemaal geen afscheid – maar wel aanleiding voor mij om eens wat aardigs over hem te zeggen. Want in zekere zin begon de samenwerking met Jan op een heel bijzondere … [Lees meer...] overJan
De ‘liefdesboekjes’ redden zich ook wel zonder Kees ’t Hart
"Verwarring en onzekerheid, 'angst' en verlangen." Dat zijn volgens Kees 't Hart de ingrediënten voor wat hij 'liefdesromans' noemt, het soort boeken dat in Nederland onder andere verschijnt in de Bouquetreeks. In zijn boek Pleidooi voor pulp houdt 't Hart een, eh, pleidooi voor zulke boekjes. Hij wil dat ze serieus genomen worden, dat ze in de boekwinkel verschijnen, dat … [Lees meer...] overDe ‘liefdesboekjes’ redden zich ook wel zonder Kees ’t Hart
Ik zie mijn medemensen op gevaarlijke dwaalwegen rondzwerven
Als de wereld redelijk zou zijn, zou Dirck Volckertsz Coornhert gelden als één van de grootste Nederlanders die ooit heeft geleefd. Hij was een man van vele talenten – hij was onder veel meer dichter, graficus, notaris, politicus, musicus en een niet onverdienstelijk schermer – en hij zette die talenten in voor de goede zaak: een streven naar een betere wereld, waarin alle … [Lees meer...] overIk zie mijn medemensen op gevaarlijke dwaalwegen rondzwerven
Chatbot kan niet langzaam denken
Het menselijk gedruis over tekst producerende kunstmatige intelligentie zal nog wel even voortduren. ChatGPT hielp me begin deze maand een artikel schrijven dat volgens sommigen behoorde tot het beste dat ik ooit schreef. Sindsdien ben ik ermee blijven experimenteren – vaak nog verbaasd over wat het systeem ineens bleek te kunnen bedenken, maar gaandeweg toch ook steeds meer … [Lees meer...] overChatbot kan niet langzaam denken
Is de neerlandistiek divers genoeg?
In een aantal opzichten lijkt de wind, na jaren storm en averij, de laatste tijd wat te draaien voor de neerlandistiek. Bijna alle opleidingen mochten dit jaar meer studenten verwelkomen; het zijn er nog net niet genoeg, maar als de trend zich doorzet, is dat over een aantal jaren wel het geval. De Nederlandse overheid bleek bereid te investeren in de Nederlandse universitaire … [Lees meer...] overIs de neerlandistiek divers genoeg?
22 stukken uit ’22
De keuze van de hoofdredactie van Neerlandistiek Het jaar is nog niet ten einde, maar we hebben dit jaar bijna 2500 stukken gepubliceerd – aankondigingen van evenementen en nieuwe boeken, overlijdensberichten, vacatures en artikelen over een palet van onderwerpen dat weer net wat bonter is dan dat van vorig jaar – en daarmee de bontheid van het vak nog wat beter … [Lees meer...] over22 stukken uit ’22
