Zonder emotie, zou je kunnen zeggen, betekent taal niets. Je kunt misschien een wiskundige formule opschrijven die de inhoud van een willekeurige zin weergeeft, maar zonder de emotie van de luisteraar, die zich aangesproken voelt, die zijn best wil doen voor de spreker, voor wie het van belang is wat die spreker zegt, betekent zo'n zin nog steeds niet. Hoe verhouden taal en … [Lees meer...] overTaal en emotie
’t Is net of je het weer voor de eerste keer mag lezen
De Multatulileescursus (70) - Zeg nu zelf, dit is toch het beste portret dat ooit van Komrij gemaakt is? Het is de eerste tekening in het tweede deel van Woutertje Pieterse bewerkt en in beeld gebracht door Jan Kruis. Komrij had namelijk de inleiding geschreven. We zien hem hier als de chagrijnige negentiende-eeuwse letterheer die hij ook kon zijn. … [Lees meer...] over’t Is net of je het weer voor de eerste keer mag lezen
Aaidieër
Het is opmerkelijk dat we Engels met een Nederlands accent vaak meteen herkennen. We zijn er natuurlijk ook wel een beetje aan gewend, er is waarschijnlijk vrijwel geen Nederlander die niet af en toe een andere Nederlander Engels hoort praten, maar je hebt vaak niet meer dan een fractie van een seconde nodig om te horen: de wieg van die persoon heeft hooguit een paar honderd … [Lees meer...] overAaidieër
Talen als magneten
Nogmaals Bellus Imago en knowing how De Brabantse fotoclub Bellus Imago verovert het internet! Na een melding op meldpunt taal (in het Latijn zou het bella imago zijn) schreef ik er maandag over en Jona Lendering van de Mainzer Beobachter dinsdag. Maar we zijn nog niet klaar, want onder Jona;'s stukje schreef iemand ('Jeroen'): Eens met de strekking, maar toch zie ik … [Lees meer...] overTalen als magneten
Mensentaal is apentaal en meer
Hoe verhouden mensentaal en communicatie van mensapen zich tot elkaar? Is mensentaal alleen meer van hetzelfde, of is het volkomen uniek? Decennia lang is fel gestreden tussen aanhangers van beide extremen, maar langzaam wordt een tussenweg duidelijk: wat we met beide hersenhelften doen heeft veel te maken met het geheugen, en dat delen we met apen. Wat uniek is, zit vooral aan … [Lees meer...] overMensentaal is apentaal en meer
Oproep: inzendingen voor de Academische Jaarprijzen 2020
Voor de beste scriptie, het beste artikel en het beste proefschrift in de Nederlandse letterkunde 2018 en 2019. Deadline: 15 februari 2020,mnl@library.leidenuniv.nl Jury 2020: prof.dr Erica van Boven (RUG) en dr. Henriette Louwerse (Voorzitter van de IVN). … [Lees meer...] overOproep: inzendingen voor de Academische Jaarprijzen 2020
Bellus imago
Ik denk soms dat ik de enige ben die nog af en toe op Meldpunt Taal kijkt, maar dat is natuurlijk onzin, want als ik de enige was, was er voor mij ook niets te zien. En er verschijnen nog steeds regelmatig meldingen op. Misschien wel van steeds dezelfden, misschien van telkens anderen, omdat de meldingen anoniem zijn kun je dat niet zien. Maar er zijn pareltjes bij, inkijkjes … [Lees meer...] overBellus imago
Een toerist begint dronken tegen de eigenaar
Er zijn gelegenheidsgedichten die expliciet de gelegenheid noemen die zij verdichten ('Nu wij hier samen zijn vergaard / rond tante Tiny's 80e verjaardagstaart') en er zijn gedichten die de gelegenheid onbenoemd laten. Het zal mij benieuwen hoe iemand het nieuwste gedicht van Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja interpreteert die niet weet dat het op 31 januari 2020 … [Lees meer...] overEen toerist begint dronken tegen de eigenaar
Hersengolven en taal
De zogeheten hersengolven werken onder andere als een interne klok – en zijn daarom heel belangrijk voor het verwerken van taal. Een belangrijke puls in het gedeelte van het brein dat geluid verwerkt blijkt vrij precies te corresponderen met de lengte van lettergrepen in gewone spraak. Omdat hersengolven zich ook nog eens kunnen aanpassen aan externe stimuli, is spraak dus een … [Lees meer...] overHersengolven en taal
Myn laatste eten was een door honden bepist stuk zwart brood geweest.
De Multatulileescursus (69) - Je zou de loopbaan van Multatuli kunnen beschrijven als een helling naar een steeds grotere afkeer van het schrijven. - Hoe bedoel je dat? … [Lees meer...] overMyn laatste eten was een door honden bepist stuk zwart brood geweest.
Een Nederlands accent is zo slecht nog niet
Wat je ook weleens hoort: dat Nederlanders veel minder goed Engels spreken dat ze zelf denken. Dat vooral moedertaalsprekers ons uitlachen, met ons rare accent. Vooral politici krijgen het voor hun kiezen: wie herinnert zich niet hoe genant Mark Rutte was toen hij de toenmalige president Obama in Amsterdam ontving. Zij het dat Obama zelf het mogelijk helemaal niet zo … [Lees meer...] overEen Nederlands accent is zo slecht nog niet
Hoe je hersenen praten
Praten en luisteren blijken in onze hersenen zeer nauw aan elkaar verbonden te zijn; zozeer dat mensen bij wie de koppeling tussen die twee ontbreekt, bijvoorbeeld na een hersenbloeding, niet meer verstaanbaar kunnen praten, al kunnen ze nog wel alles verstaan en kunnen ze op zich ook nog wel articuleren. Bekijk deze video op YouTubeBekijk alle filmpjes … [Lees meer...] overHoe je hersenen praten
Namen en kwantoren
Dichter des vaderlands (7) Een van de lastige taken van een Dichter des Vaderlands, of van een stadsdichter of een dichter van een middelbare school is dat je betekenis moet geven aan volkomen betekenisloze gebeurtenissen: rampen, de dood van een beroemdheid, oorlog. Het allermoeilijkst is dan misschien als je gevraagd wordt om te proberen betekenis te geven aan de … [Lees meer...] overNamen en kwantoren
Idiomen voor anderstaligen
Dat een taal vol idiomen zit, dat je heel veel uitdrukkingen die mensen gebruiken niet letterlijk moet nemen, heb je als moedertaalspreker van zo'n taal vaak niet eens in de gaten. En als anderstalige trap je er dan in. Ja, erin trappen, dat hadden jullie in de vorige alinea misschien nog wel herkend als idioom. Maar in de gaten hebben ook? … [Lees meer...] overIdiomen voor anderstaligen
De stem van een dode Egyptenaar
Ik ben altijd zo enthousiast over allerlei onderzoek, gebeurt er nu echt niets waarvan ook ik me verwilderd afvraag: waarom moest dat nu onderzocht worden? Ja, natuurlijk. Het onderzoek bijvoorbeeld naar de stem van de drieduizend jaar geleden overleden Egyptische priester Nesjamoen dat Nature vorige week plaatste. (Ik werd erop gewezen door de onversaagde oudheidkundige … [Lees meer...] overDe stem van een dode Egyptenaar
Hoe je hersenen luisteren
Een hersengebied lijkt heel actief bij het luisteren: een kwab achter je slaap. Het ontleedt de spraakklanken in aspecten van hoe die klanken worden gemaakt. Het hersenonderzoek lijkt hierin overeen te stemmen met de traditionele taalwetenschap dat dezelfde ontleding ontdekte. Goed nieuws voor iedereen! Bekijk deze video op YouTubeBekijk alle filmpjes over Human Language. … [Lees meer...] overHoe je hersenen luisteren
A wife-beater, gambler and drunkard
De Multatulileescursus (68) - We zouden nu bijna aan het einde van onze leescursus moeten zijn, toch? Over iets meer dan een maand vieren we de tweehonderdste geboortedag van Multatuli. - Maar we hebben nog zoveel te lezen! Zelfs als we nu de Volledige Werken snel zouden lezen, haalden we het net niet: er liggen nog vijf delen te wachten. En dat nog even los van alles … [Lees meer...] overA wife-beater, gambler and drunkard
Studenten anoniem laten reageren: goed idee
Het tentamenseizoen is inmiddels alweer een paar weken onderweg, en ik kan nu wel zeggen dat ik heel gelukkig ben met een keuze die ik aan het begin heb gemaakt: een mogelijkheid openen waarop studenten anoniem feedback kunnen geven op mijn colleges (hier). Nu kunnen studenten dat geloof ik overal al veel langer, maar dan aan het eind van de cursus. In een evaluatie mogen … [Lees meer...] overStudenten anoniem laten reageren: goed idee
ProRail vernieuwt
Volgens de meeste naslagwerken is vernieuwen een overgankelijk werkwoord: iemand vernieuwt iets. De laatste jaren komt er een nieuw gebruik bij, constateert Gea Dreschler van de Vrije Universiteit in een artikel in Linguistics in the Netherlands. De laatste decennia tref je ineens koppen aan als de volgende, waarin het werkwoord onovergankelijk wordt gebruikt: Centrum Zeist … [Lees meer...] overProRail vernieuwt
Computers nog niet goed met taal?
Alles overziend concluderen sommige onderzoekers dat er nog teleurstellend weinig eenheid is tussen onderzoekers die proberen op de computer de manier te modelleren waarop mensen van taal gebruiken. Is die teleurstelling terecht? Bekijk deze video op YouTubeBekijk alle filmpjes over Human Language. … [Lees meer...] overComputers nog niet goed met taal?
Bepaalt je taal je emotie?
Waarover hebben we het als we het over emoties hebben? Dat valt nauwelijks te zeggen. Wie als kind leert wat een poes is, kan door een volwassene in de buurt tenminste nog worden gewezen op een aantal geslaagde voorbeelden van poezen. Maar je kent als mens alleen je eigen gevoelens: hoe weet je dan dat het liefde is dat je voelt, of woede, of eenzaamheid? … [Lees meer...] overBepaalt je taal je emotie?
Eruditie is niet ouderwets
De klassieke retorica heeft een universele pretentie: volg haar regels en je zult je gehoor overtuigen, in welke eeuw en in welke stad dat gehoor ook leeft. Maar sinds we geluid en beeld kunnen opslaan, weten we dat waarschijnlijk niet werkt. De toespraken van Hitler en Mussolini zien er helemaal niet meer meeslepend uit, maar een beetje belachelijk. We weten niet hoe wij … [Lees meer...] overEruditie is niet ouderwets
Schrijvende computers
Computers kunnen inmiddels over sommige onderwerpen best een aardig tekstje schrijven. Het probleem is alleen dat ze zo saai zijn. Bekijk deze video op YouTubeBekijk alle filmpjes over Human Language. … [Lees meer...] overSchrijvende computers
’n Boek is oprecht en ’n mensch niet
De Multatulileescursus (67) - We zijn met dit deel 20 van de Volledige Werken toch wel echt in de periode Hans van den Bergh en Berry Dongelmans beland, die de redactie hadden overgenomen na de dood van Stuiveling. - Huh? … [Lees meer...] over’n Boek is oprecht en ’n mensch niet
Haaj!
Nene leert Nederlands Nene is sinds kort zes jaar oud en sinds dit voorjaar is ze in Nederland. Ze spreekt Nederlands, al is het misschien nog niet op het niveau, en ze lijkt te begrijpen dat dit niet altijd het geval was. Aan haar moeder vroeg ze onlangs: waarom praatte ik vroeger anders? De meeste Hongaarse woorden die we toen herhaalde, kende ze nog wel. … [Lees meer...] overHaaj!
