Op 23 maart 2021 is het 50 jaar geleden dat Simon Vestdijk (1898-1971) op 72-jarige leeftijd overleed. Om Vestdijks vijftigste sterfdag te gedenken heeft het Instituut voor de Nederlandse Taal een online gelegenheidswoordenboekje gemaakt: Verba van Vestdijk. … [Lees meer...] overVerba van Vestdijk, een gelegenheidswoordenboekje
Een andere methode
Door Roland de Bonth Een goede lesmethode Nederlands is een zegen voor een docent. De te behandelen stof voor een leerjaar staat - al dan niet digitaal - overzichtelijk bij elkaar, moeilijke termen worden helder uitgelegd en leerlingen kunnen uitgebreid oefenen met de vele opdrachten. Bovendien levert de bijbehorende docentenhandleiding antwoorden bij de … [Lees meer...] overEen andere methode
Vragen over Vestdijk – een Vestdijkquiz
Door Roland de Bonth Over zijn ontmoeting met Simon Vestdijk (1898-1971) schreef literair redacteur Hans van Straten in Het Vrije Volk van 16 oktober 1958 – een dag voor Vestdijks 60e verjaardag – dat dit de man is “die men, als een Nederlandse Goethe, in komende eeuwen ongetwijfeld met een jaarlijkse Vestdijkdag zal herdenken. Misschien zelfs in dit huis, het Vestdijkhuis, … [Lees meer...] overVragen over Vestdijk – een Vestdijkquiz
De populairste voornamen uit de 17e en 18e eeuw
Door Roland de Bonth Voornamen vormen een interessant onderzoeksobject. Dat heeft Gerrit Bloothooft de afgelopen jaren aangetoond in tientallen bijdragen op Neerlandistiek. Voor die column onder de titel Voornamendrift maakte Bloothooft gebruik van gegevens uit de Basisregistratie Personen (BRP) en - voor recentere namen - van gegevens van de Sociale … [Lees meer...] overDe populairste voornamen uit de 17e en 18e eeuw
Achter het achtervoegsel (3): kitchenette
Door Roland de Bonth Verrassend genoeg kun je voor de vorming en de betekenis van zelfstandige naamwoorden op -ette veel informatie vinden in het Woordenboek der Nederlandsche Taal. Het lemma -ETTEII geeft maar liefst zeven verschillende betekenissen bij op drie manieren gevormde -ette-woorden: met een zelfstandig naamwoord als naamwoord, met een werkwoord als … [Lees meer...] overAchter het achtervoegsel (3): kitchenette
Brieven als Buit-2 staat online
Door Roland de Bonth (Instituut voor de Nederlandse Taal) Eind januari meldde ik op Neerlandistiek dat er een nieuwe versie van het corpus Brieven als Buit (BAB) online was gekomen, deze maand kan ik meedelen dat vrijdag 26 februari ook het corpus Brieven als Buit-2 digitaal beschikbaar is gekomen voor onderzoekers en belangstellenden. … [Lees meer...] overBrieven als Buit-2 staat online
Nieuw in Trefwoord
Door redactie Trefwoord In Trefwoord, het digitale tijdschrift voor lexicografie en lexicologie, zijn twee nieuwe artikelen verschenen: Noordegraaf, Jan, Een vergeten lexicograaf. Over Herbert de JagerSijs, Nicoline van der, De Digitale Pallas, een 18e-eeuws meertalig Russisch woordenboek met 60.000 taaldata; verslag van lopend onderzoek … [Lees meer...] overNieuw in Trefwoord
Praten over historischeletterkundefragmenten
Door Roland de Bonth Tijdens de HSN-conferentie 31 die enkele jaren geleden plaatsvond in Zwolle was ik - in HSN-terminologie - ‘kolomleider’ van de kolom literatuuronderwijs. Ik mocht de sprekers introduceren, de spreektijd in de gaten houden en het vragen stellen in goede banen leiden. In de map die ik voor het uitvoeren van die taak kreeg, bevond zich ook een A4’tje met … [Lees meer...] overPraten over historischeletterkundefragmenten
Een schitterend lexicon: DiaMaNT
Door Roland de Bonth Wat is de overeenkomst tussen een adamant, een briljant en een juweel? Het antwoord op deze vraag is dat in het verleden diamant een synoniem was voor deze drie woorden. Kun je daar met één simpele zoekopdracht achterkomen? Jazeker, dat is mogelijk met DiaMaNT. … [Lees meer...] overEen schitterend lexicon: DiaMaNT
Nieuwe versie corpus Brieven als Buit online
Door Roland de Bonth (Instituut voor de Nederlandse Taal) Gisteren heeft het Instituut voor de Nederlandse Taal een nieuwe, derde versie van de internetapplicatie Brieven als Buit uitgebracht. Dit corpus bevat 1033 brieven uit de 17e en 18e eeuw die familieleden, vrienden, bekenden en zakenpartners vanuit het buitenland naar hun vaderland hebben gestuurd of – … [Lees meer...] overNieuwe versie corpus Brieven als Buit online
Achter het achtervoegsel (1): wasserette
Door Roland de Bonth Samen met Cefas van Rossem volgde ik eind jaren tachtig aan de toenmalige Katholieke Universiteit Nijmegen een werkcollege morfologie bij prof. dr. M.C. van den Toorn. Ter afsluiting van dat college schreven we een werkstuk over het suffix -ette. Dat achtervoegsel heeft ons tot op heden in zijn greep gehouden. … [Lees meer...] overAchter het achtervoegsel (1): wasserette
Uitslag en antwoorden van de Willem Elsschotkwis
Door Roland de Bonth Alle vier de kaarsen van de adventskrans zijn ontstoken en daarmee is de inzendtermijn van de Willem Elsschotquiz voorbij. De hoogste tijd dus om de antwoorden op de vragen te geven en de winnaar van de Edammer kaasbol bekend te maken. … [Lees meer...] overUitslag en antwoorden van de Willem Elsschotkwis
Nieuwe website: Praten over fictiefragmenten
Door Hans Goosen Voor het literatuuronderwijs in de bovenbouw van havo en vwo kunt u al enige jaren gebruik maken van Praten over romanfragmenten. Deze website bevat gratis, kant-en-klaar lesmateriaal bij meer dan twintig moderne romans en is ontwikkeld door en voor docenten, met medewerking van de auteurs en uitgevers. … [Lees meer...] overNieuwe website: Praten over fictiefragmenten
Willem Elsschotquiz
Door Roland de Bonth Het begon allemaal met de bovenstaande kassabon. Bij de naam Laarmans kan ik niet anders dan aan Elsschot denken en dat herinnerde me aan de Elsschotquiz die ik vele jaren geleden maakte. Ik heb hem opgesnord in mijn digitale archief en presenteer hem in het kader van mijn tweede lustrum als quizmaker graag aan de lezers van Neerlandistiek. De afgelopen … [Lees meer...] overWillem Elsschotquiz
Nieuw in Trefwoord
Door redactie Trefwoord In Trefwoord, het digitale tijdschrift voor lexicografie en lexicologie, zijn vier nieuwe artikelen verschenen: Dykstra, Anne, Het bijgeloof is diep gegriffeld in het menschelijk hart, Folklore in Halbertsma's Lexicon Frisicum (1872)Joubert, Sidney en Nicoline van der Sijs, Antilliaans-Nederlandse woorden en hun herkomst Luif, Jan, … [Lees meer...] overNieuw in Trefwoord
Waarde en dierbare lezer,
Door Roland de Bonth Een e-mail schrijven is gemakkelijker én sneller dan het opstellen van een brief. Ik kan me eerlijk gezegd niet herinneren wanneer ik voor het laatst een echte brief naar een brievenbus heb gebracht. En ik vermoed dat dit voor meer mensen geldt. Toch wordt in de delen 4/5 havo en 5/6 vwo van Nieuw Nederlands in de Cursus Schrijfvaardigheid naast e-mails … [Lees meer...] overWaarde en dierbare lezer,
Wè neukt dè! De Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten (DSDD)
Door Roland de Bonth Mijn oma is in 1900 geboren in het Noord-Brabantse Haarsteeg en heeft een groot deel van haar leven in het nabijgelegen Nieuwkuijk gewoond. Ze is 32 jaar geleden overleden, maar ik kan me nog goed herinneren dat zij af en toe “wè neukt dè!” zei (wat neukt dat, ‘wat doet dat er toe’). Oma lachte er altijd wat ondeugend bij, want ze had heus wel door dat … [Lees meer...] overWè neukt dè! De Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten (DSDD)
OpenSoNaR Tutorial (tweede oproep voor registratie) Deadline 30 september 2020
CLARIAH organiseert in de Week van het Nederlands een virtueel OpenSoNaR Tutorial op 9 oktober 2020 van 14:00 tot 17:00 uur. … [Lees meer...] overOpenSoNaR Tutorial (tweede oproep voor registratie) Deadline 30 september 2020
(Nog even) gratis toegang tot wetenschappelijke publicaties voor leraren
Door Roland de Bonth Een fraai staaltje van serendipiteit vanochtend. Ik wilde via de website van de Koninklijke Bibliotheek de KB-catalogus raadplegen, toen mijn oog viel op een Pilot ‘gratis toegang tot wetenschappelijke publicaties’: leraren aan het woord en een link naar ervaringen van gebruikers. Wat blijkt? Sinds oktober 2019 hebben onderwijsprofessionals … [Lees meer...] over(Nog even) gratis toegang tot wetenschappelijke publicaties voor leraren
Word woordenschatgraver!
Door Roland de Bonth Elke woensdag bespreekt Ewoud Sanders in de NRC-rubriek ‘Woordhoek’ de herkomst van een woord dat in de actualiteit is. Het verbod om te knuffelen inspireerde hem in zijn column van 1 september 2020 op zoek te gaan naar de oorsprong van dat woord. Door de Dikke Van Dale kwam hij tot de opmerkelijke ontdekking dat knuffelen oorspronkelijk … [Lees meer...] overWord woordenschatgraver!
Een noot bij Voskuils Afgang (Het Bureau, deel 6)
Door Roland de Bonth Bijna twee jaar geleden schreef ik voor Neerlandistiek voor de klas de bijdrage Real Men op de Ventoux. Van leesboek naar ‘luisterboek’. Op basis van alle muziekstukken die Bert Wagendorp in zijn roman Ventoux noemde, had ik deze openbare Spotify-afspeellijst gemaakt. Lezers van dat boek kunnen de nummers uit die lijst afspelen wanneer ze … [Lees meer...] overEen noot bij Voskuils Afgang (Het Bureau, deel 6)
Groot Dicté der Nederlandsche Taal
Door Roland de Bonth Omdat het op 9 november 2020 precies tweehonderd jaar geleden is dat woordenboekmaker Matthias de Vries werd geboren, heeft het Instituut voor de Nederlandsche Taal 2020 uitgeroepen tot Matthias de Vriesjaar. Op 16 september 2020 vindt als een van de activiteiten rond De Vries in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren in Gent - en via … [Lees meer...] overGroot Dicté der Nederlandsche Taal
Letterzetters? Puzzelen met schrijvers – uitslag & antwoorden
Door Roland de Bonth Bij temperaturen van boven de 35 graden Celsius is het verstandig om binnen te blijven en te genieten van een goed boek. Of om het cryptogram te maken met Nederlandse en Vlaamse schrijvers dat 23 juli op Neerlandistiek geplaatst is (het is hier te vinden). Het aantal inzendingen vlak voor het aflopen van de inzendtermijn lag dan ook opmerkelijk hoog. … [Lees meer...] overLetterzetters? Puzzelen met schrijvers – uitslag & antwoorden
Letterzetters? Puzzelen met schrijvers
Door Roland de Bonth Verre reizen maken zit er dit jaar niet in, maar voor het lezen van boeken hoef je niet per se naar het buitenland. Uren achter elkaar genieten van een ontroerende, vervreemdende of belangwekkende roman kan gelukkig ook prima in de woonkamer, in de achtertuin of op het balkon. … [Lees meer...] overLetterzetters? Puzzelen met schrijvers
In memoriam: Frans Wilhelm (1945-2020)
Door Frank Vonk, Jan Noordegraaf, Roland de Bonth, Gijsbert Rutten Op 12 juni overleed de Nijmeegse anglist Frans Wilhelm, bij neerlandici en historiografen van het talenonderwijs wellicht bekend als medeauteur van de Geschiedenis van het talenonderwijs (2015). Frans is in Nijmegen geboren en overleed aldaar. Net als Ruud Lubbers en Hans van Mierlo ging Frans naar het … [Lees meer...] overIn memoriam: Frans Wilhelm (1945-2020)
