Om te weten te komen hoe iets werkt, is het vaak nuttig om te kijken naar grensgevallen. Het proefschrift waarop Aurélia Nana Gassa Gonga aanstaande maandag in Nijmegen hoopt te promoveren, gaat over een grensgeval waar het gaat om taal: het zogeheten International Sign (IS), een gebarentaalsysteem waarmee Dove mensen over de grenzen heen kunnen communiceren. Is IS een taal? … [Lees meer...] overInternationaal gebaren
Artikel
Groslijst: Steffie Verstappen, Dit is wat ik je zeg
In haar debuutroman Dit is wat ik je zeg schrijft Steffie Verstappen een afscheidsbrief aan een huwelijk. Een huwelijk dat op de klippen loopt na de ontrouw van de man. De roman is autofictie en dus gebaseerd op haar eigen ervaringen van Verstappen, maar het is ook geen exacte weergave. Verstappen wil de lezer vooral een inkijk geven in hoe er verwijdering … [Lees meer...] overGroslijst: Steffie Verstappen, Dit is wat ik je zeg
De praatclub
Een van de leuke dingen van Nederlands oefenen met Oekraïners is dat je er zelf ook veel van opsteekt. Ik praat doorgaans met vijf oorlogsvluchtelingen, vier vrouwen en een man. Ze zijn hoogopgeleid en ik bewonder hun beheersing van het Nederlands. Wel hebben ze soms moeite om Nederlanders te begrijpen. Vandaar ons praatclubje, waar we van alles en nog wat … [Lees meer...] overDe praatclub
Sint Werenfried keert terug in Elst
Verschillende plaatsen in Nederland bewaren een herinnering aan de heilige Werenfried, een van de vroege verkondigers van het christendom in de Lage Landen. In Hoorn is er het Tabor-Werenfriduscollege, en in het nabijgelegen Wervershoof (een deel van Medemblik) draagt zowel de lokale basisschool als de kerk zijn naam. In het Friese Workum is Werenfried de beschermheilige van … [Lees meer...] overSint Werenfried keert terug in Elst
Wat onderscheidt menselijke taal van dierencommunicatie?
Wat iedereen moet weten over taal (10) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. De laatste decennia is er steeds meer bekend geworden over de communicatie van … [Lees meer...] overWat onderscheidt menselijke taal van dierencommunicatie?
Groslijst: Peter Schrijvers, Een hoofd vol vlammen
Een hoofd vol vlammen van historicus Peter Schrijvers is op het eerste gezicht een soort ‘Whodunnit’. In september 1944 is een groot deel van België bevrijd. In het net bevrijdde Hasselt wordt een Amerikaanse soldaat (Paddy Doyle) vermoord. Het is aan het team van II CID (Criminal Investigation Division) om deze moord zo snel mogelijk op te lossen. Dit team bestaat uit … [Lees meer...] overGroslijst: Peter Schrijvers, Een hoofd vol vlammen
De meeste intellectuelen slapen lang uit
Over De litteraire salon van Andreas Burnier Nadat ik Een tevreden lach van Andreas Burnier uit had, las ik haar De litteraire salon. Dat die roman in 1983 bij Querido verscheen, ontleen ik aan gegevens in de DBNL; Atlas Contact, dat de achtste druk ervan uitgaf (2003) op basis waarvan de digitale uitgave werd samengesteld (2016) die ik las, houdt het echter op 1984. Het … [Lees meer...] overDe meeste intellectuelen slapen lang uit
Wat is het verschil tussen een taal en een dialect?
Wat iedereen moet weten over taal (9) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Taal en dialect zijn in wezen geen taalwetenschappelijke begrippen, maar … [Lees meer...] overWat is het verschil tussen een taal en een dialect?
Groslijst: Jilt Jorritsma, Autopsie
Een verhaal om te verteren De krant wil het overlijdensbericht voor het einde van de middag hebben als we het nog in de editie van morgen gedrukt willen hebben. Aan de keukentafel probeer ik iets op papier te zetten, maar ik vind het moeilijk de juiste woorden te vinden. Over gevoelens spraken we nooit echt, die waren er wel, maar niet in woord. Online zoek ik naar tips. … [Lees meer...] overGroslijst: Jilt Jorritsma, Autopsie
Neefjebetjes
Het is nog steeds twee voor twaalf. Vraag 3 en slot. Wat is dan het verschil tussen de tante- en neefjebetjes van Leopold, Heije, Slauerhoff en Hazes en die van de pietdesmeerpoetsen? Waarom zijn de betjes bij de heren dichteren pregnante manieren van zeggen en maken ze bij de damesheren vertaleren de indruk van haastwerk, klungelarij, sinterklaasrijm, onbeholpenheid? Waarom … [Lees meer...] overNeefjebetjes
Aanstekelijke alfabetische atletiek
Als aanvang Aangeschaft annex aanschouwd: alleszins aardige avonturenroman aangaande Afrika-reizigers alsook Afrika-bewoners. Auteur Abish ambieert: alles alfabetisch aangeharkt acceptabel aaneenrijgen – allereerst alleen A als aanvangsletter aanwendend, Angelsaksisch angehaucht. Bovenstaande alinea beschrijft Abish’ boek Alphabetical Africa, benevens – … [Lees meer...] overAanstekelijke alfabetische atletiek
Beïnvloedt taal het denken?
Wat iedereen moet weten over taal (8) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. 'Beïnvloedt taal het denken?' is een grote vraag, misschien wel te groot voor … [Lees meer...] overBeïnvloedt taal het denken?
Groslijst: Arjan Visser, De allemansvriend
Interviews verpakt in een roman Als interviewer voor dagblad Trouw toetste Arjan Visser sinds 1997 van meer dan vijfhonderd bekende en onbekende Nederlanders hun levenswandel aan de Tien Geboden. In De allemansvriend vlecht hij op soepele wijze autobiografie en fictie door elkaar heen tot een intrigerende roman. Daarbij overtreedt hij zelf enkele Geboden en speelt hij in … [Lees meer...] overGroslijst: Arjan Visser, De allemansvriend
Het is nog steeds twee voor twaalf
Het is nog steeds twee voor twaalf, maar dan een paar afgesplitste minifracties van seconden later. Vraag 2 en slot: Wat hebben de Piet de Smeerpoets-vertalers Razoux, Last, Agatha, Oom Gus, Andriessen, Van Leent, Riemens-Reurslag, NN en Luursema met elkaar gemeen? Behalve dus dat ze allemaal in hun tijd Heinrich Hoffmanns tiental Struwwelpeter-gedichten uit 1845 hebben … [Lees meer...] overHet is nog steeds twee voor twaalf
Wat is het verschil tussen gesproken en geschreven taal?
Wat iedereen moet weten over taal (7) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Veel mensen denken als ze aan taal denken onwillekeurig aan geschreven taal. Het vak … [Lees meer...] overWat is het verschil tussen gesproken en geschreven taal?
Groslijst: Ellen Van Pelt, Zwaluwstaarten
De morele dimensie Met Zwaluwstaarten van Ellen Van Pelt ben ik niet erg opgezet, ja hier en daar schiet ik er danig van uit mijn krammen, om niet te zeggen dat het me op zeker moment ambetant mijn voeten gaat uithangen. Is de schrijfster soms de trappers verloren? Het boek komt me voor als een kwakkel die enorm veel van zeg is. In haar boek gaat de schrijfster op zoek … [Lees meer...] overGroslijst: Ellen Van Pelt, Zwaluwstaarten
Langzaam rijzend mannengeoehoe
Van Oroppa van Safae el Khannoussi was de roem en de luister al tot me gekomen voor m’n vakantie. Na de uitreiking van de Libris zag ik het innemende interview met de schrijfster, kocht ik het boek en legde het op het vakantiestapeltje... als het ware, want in werkelijkheid schoof ik het ongezien in de e-lezer. Tussendoor las ik de even enthousiaste als overtuigende recensie … [Lees meer...] overLangzaam rijzend mannengeoehoe
Wat zijn de functies van taal?
Wat iedereen moet weten over taal (6) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Heeft taal een functie? Als het een natuurlijk fenomeen is, is dat misschien niet … [Lees meer...] overWat zijn de functies van taal?
Groslijst: A.G. del Prado, Het huis van Dantès
Klusjesman Reinout weet altijd iets van zijn gading te vinden bij het grofvuil. Zelden koopt hij iets nieuws, tot ergernis van zijn vriendin Carmen. Zij is receptioniste in het hotel waar hij in dienst is en beëindigt ten slotte hun relatie wat betekent dat hij moet verhuizen. Hij onderdrukt de neiging te zwelgen in het gemis. In plaats daarvan stelde hij zich een ander … [Lees meer...] overGroslijst: A.G. del Prado, Het huis van Dantès
Een tijdsinvestering met onzekere uitkomst
De debuutjaren van Renate Dorrestein In september zal de biografie over het leven van Renate Dorrestein (1954-2018), geschreven door Iris Pronk en getiteld Altijd te paard, verschijnen. Aan het begin van de zomer verscheen in de reeks Privédomein Buitenstaanders in brieven, een uitgave met de e-mailcorrespondentie tussen Renate Dorrestein en Alex Boogers. Voor mij een … [Lees meer...] overEen tijdsinvestering met onzekere uitkomst
Een uitzonderlijk talent dat steeds vergeten wordt
De Franstalige Belgische schrijfster Évelyne Wilwerth heeft het zich in 1992 niet gemakkelijk gemaakt door de biografie van Neel Doff te schrijven. In ieder geval niet voor de eerste helft van die biografie: de jaren waarin Doff in Amsterdam opgroeide in bittere armoe, en de jaren waarin ze als jong volwassen vrouw in razend tempo uit die armoede opklom en een dame werd, in … [Lees meer...] overEen uitzonderlijk talent dat steeds vergeten wordt
Groslijst: Pjeroo Roobjee, Vissertjes
Roobjee en het roobjees Roobjee lees je om het roobjees, om uw eigen zelvers mede te laten biezebeizen op de wrede klappenans van fezelende en fezikende tateraars en babbelettes in luidmonds kelend laweit van op dool gaande, maboel makende rijgsels borendevol verben in allo- en perifrastica van een amandarosseske allure die zich zelfs met toeë kluisgaten ontvouwen op het … [Lees meer...] overGroslijst: Pjeroo Roobjee, Vissertjes
Hinderlagen uitvoeren
De bovenstaande zin stond op 4 augustus 2025 in de Trouw. Hij viel me op vanwege de ongebruikelijke combinatie van het werkwoord uitvoeren en het lijdend voorwerp hinderlagen. Ligplaats Vanouds is een laag een plaats waar iets of iemand ligt - of kan liggen. Het woorddeel hinder is het Nederlandse cognaat van het Duitse hinter. Het werd aan het meerduidige laag toegevoegd … [Lees meer...] overHinderlagen uitvoeren
Anna Blaman opnieuw onder de aandacht
In de van mijn leven nu zovele jaren geleden kon ik het mij veroorloven veel te lezen. Ik volgde toen de romanschrijvers in hun toen recent gepubliceerde boeken. Eén daarvan kreeg heel veel belangstelling van mij: Anna Blaman. Ik was gefascineerd door de authenticiteit van haar romans en verhalen. Zij tastte in de diepten van de inborst en de gevoelens van haar personages. … [Lees meer...] overAnna Blaman opnieuw onder de aandacht
Waarom Italiaans?
Ik weet niet of het voor een chemicus interessant is om te weten wat een schilder te vertellen heeft over verf, maar voor de taalkundige is het, vind ik, zeker interessant om je te verdiepen in wat schrijvers zeggen over taal. Het hoeft niet altijd meteen de wetenschap te veranderen, maar het biedt minstens een andere blik. Een speciaal geval vormen hierbij de schrijvers die … [Lees meer...] overWaarom Italiaans?
