Met veel trommels en trompetten heeft de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (de KANTL) onlangs de derde versie van haar ‘dynamische canon van de Nederlandstalige literatuur’ voorgesteld. Een officiële canon van dé KANTL is dit eigenlijk niet. De samenstellers zijn immers niet alle leden-letterkundigen van deze instelling, maar wel een ad hoc-commissie, die … [Lees meer...] overEen nieuwe canon voor de klas?
Artikel
Schrijvend je menselijke stem vinden
De zomer is voor wie aan de universiteit werkt de tijd om na te denken over je onderwijs. Doorheen het jaar is het college van volgende week, en het huiswerk voor dat college, en een update voor je dia's over het huiswerk altijd urgenter zodat het lastig is om na te denken over de grote lijnen. In de zomer valt dat allemaal weg – en kun je erover nadenken. Ik geef al vele … [Lees meer...] overSchrijvend je menselijke stem vinden
Een voorjaarsvraag – een zomerantwoord?
Confuc (17) - Confucius, wat zou u doen als u geroepen werd om een land te besturen? - De taal goed gebruiken. Als de taal niet goed gebruikt wordt, zeggen de woorden niet wat ze moeten zeggen. Dan blijven de dingen die gedaan moeten worden ongedaan. De vakantietijd lijkt ook een goede gelegenheid om eindelijk eens lastige Kamervragen te beantwoorden. Op 16 maart … [Lees meer...] overEen voorjaarsvraag – een zomerantwoord?
Poëtisch beter
Pronomina in de lyriek (20) Met haar debuutbundel De dansvloer is van iedereen won Maaike De Wolf (1978) niet alleen de Herman de Coninckprijs 2025, ze introduceerde ook de uitdrukking 'beter loop je' in de poëzie. Wat je hebt Op je beste momenten schrijf je een gedicht en bestel je pizzal’art pour l’art, staat op het bonnetje van de bezorgerde performance is – dat … [Lees meer...] overPoëtisch beter
Rogi Wieg
Toen Wim Brands aan Rogi Wieg (21 augustus 1962 – 15 juli 2015) vlak voor zijn zelfgekozen dood een goede vraag over zijn dichterswerk stelde veranderde Rogi's gelaat. Smalend keek hij Wim aan met twee totaal verschillende ogen. Had hij ook twee verschillende ’binnenbreinogen’, vroeg ik mij af. Het ene oog ziet Wim Brand die een vraag stelde, terwijl het andere oog naar binnen … [Lees meer...] overRogi Wieg
Leer ze aantekeningen maken
Zo'n tien jaar geleden werd de aantekeningen makende mens opgeschrikt door het bericht dat uit onderzoek zou blijken dat leerlingen die op laptops notuleren het veel slechter doen dan leerlingen die dat met de hand doen. De kwestie is sindsdien blijven hangen: de oorspronkelijke resultaten konden niet worden gerepliceerd, en ander onderzoek liet wisselende resultaten … [Lees meer...] overLeer ze aantekeningen maken
Taal by de hûsdokter
Yn Fryslân meie minsken Frysk prate, ek by de húsdokter. Dochs dogge in soad minsken dat net, ek al wolle se dat wol graach. As ik yn myn hûsdokterspraktyk kom, dan stean ik foar in kar: praat ik as ûnfertochte Friezinne út de Legeaën Frysk of Nederlânsk. Foar dy kar steane al of net bewust hiel wat Friezen en Friezinnen. Dy kar wurdt maklik as de fiertaal yn de praktyk Frysk … [Lees meer...] overTaal by de hûsdokter
Niet de mis maar de hostie
Aan de nagedachtenis van Cor van Bree Het is een wonderlijk deel van het oeuvre van Vonne van der Meer, het boekje Gesprekken op maandag (2021). Het is het enige boekje dat geen fictie is, het bestaat, de naam zegt het al uit gesprekken die Van der Meer in 2008 voerde met de priester Nico de Gooijer. En hoewel Van der Meers naam iets groter op de kaft staat, komt de inhoud … [Lees meer...] overNiet de mis maar de hostie
Fortuna, haar rad en ‘het los geluck’
De wispelturige godin Fortuna werd door Jacob Cats vaak aangeduid als ‘het los geluck’. Wilde hij als christen-dichter met dit purisme het heidense beeld van de toevalsgodin versluieren om zijn calvinistische publiek niet van zich te vervreemden? Konden zijn lezers ‘het los geluck’ moeiteloos verbinden met de mythe van Fortuna? Lees hier het artikel Fortuna, haar rad en … [Lees meer...] overFortuna, haar rad en ‘het los geluck’
Staartje Stuiveling
Stuivelings bijdrage aan de in 1942 verschenen zeventiende editie van De Vooys’ ‘Historische Schets’ werd onderwerp van een schier oeverloze discussie. En dat terwijl, naar achteraf blijkt, alle ophef gemakkelijk was te voorkomen. Al met al bleek het er een in een glas water, de tijdens de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw aanhoudende storm van verontwaardiging … [Lees meer...] overStaartje Stuiveling
Taal uit de pressure cooker
In de afgelopen week heb ik een paar stukjes geschreven over het boek Afrikaans Linguistics: Contemporary Perspectives. Ik heb daarbij vooral aandacht besteed aan een aantal aspecten waarvan ik vermoed dat neerlandici er niet zo op de hoogte van zijn terwijl ze juist bijzonder zijn – zoals de manier waarop de taal gegroeid is en nog iedere dag groeit door contact met andere … [Lees meer...] overTaal uit de pressure cooker
Anton van Duinkerken en Joseph Roth
In memoriam Amici Joseph Roth Stralend van trots zullen later mijn kind'ren hun kind'ren verhalen:Vader heeft Joseph Roth nog gekend, en zij twee waren vrienden,Kwamen bijeen en vervloekten in hun verschillende talenDe slechtheid van hun ontluisterden tijd, wiens geest zij niet dienden. Vraagt er dan een: ‘Joseph Roth nog gekend? dien aangrijpenden schrijver?Zegt ons, hoe … [Lees meer...] overAnton van Duinkerken en Joseph Roth
Etymologica: vingerbob
Als je een wondje of snee in je vinger hebt, raadt de huisarts je aan een vingerbob te gebruiken: een katoenen rolletje dat je over je vinger kunt afrollen als een condoom, vandaar de synonieme benaming vingercondoom voor vingerbobs van latex. Vingercondooms worden sinds 1988 genoemd in Delpher, maar als medisch hulpmiddel voor intern onderzoek zijn ze onder artsen al sinds in … [Lees meer...] overEtymologica: vingerbob
De verkaramelzeezoutisering van het Nederlands
Het Nederlands groeit als schimmel op een brood: onstuitbaar, maar ook onvoorspelbaar. Ineens zit er op deze plek een kolonie, terwijl het brood elders nog onaangetast is. Die uitbreiding gebeurt vaak met voor- en achtervoegsels: van stom maak je keistom of stommeling. Maar ook die voor- en achtervoegsels zijn in sommige perioden actiever dan in andere. Dit weekeinde ging … [Lees meer...] overDe verkaramelzeezoutisering van het Nederlands
Spruchreif
Dit weekeinde plaatste ik dit berichtje op BlueSky: ‘Die Sache ist noch nicht spruchreif.’Dat las ik in Das Fenster zum Sommer (Taschenbuchausgabe, 1980) van Hannelore Valencak.Als wat meer mensen zich dat eens zouden kunnen en willen realiseren.Goedemorgen. ‘Dat’ had ik me ook beter even kunnen realiseren. Want wandelend met de hond en luisterend naar orgelwerken van … [Lees meer...] overSpruchreif
Een taal is een dialect met een leger en een vloot
Over het taalhistorisch belang van dialecten ‘Een taal is een dialect met een leger en een vloot.’ Waar, wanneer en door wie deze uitspraak voor het eerst gedaan werd, is onduidelijk. De geldigheid ervan staat niet ter discussie – onderscheid tussen taal en dialect is in essentie politiek. Toch bestaat nog altijd het idee dat dialect minderwaardig of zelfs fout is. En dat … [Lees meer...] overEen taal is een dialect met een leger en een vloot
Hoe bestuderen we taal?
Taalwetenschap is een van de wonderlijkste activiteiten van de menselijke geest. Taal is overal om ons heen, en taal zit vooral ook in die geest. Hoe kan je iets onderzoeken dat zo met je hele wezen verweven is? Nog wonderlijker dan taalwetenschap is wat dat betreft misschien wel de filosofie van de taalwetenschap: nadenken over de vraag hoe je iets kunt onderzoeken dat zo … [Lees meer...] overHoe bestuderen we taal?
En het helpt niet
Ook poëziedecoratie is vergankelijk. Het kanaalgedicht van Herman de Coninck, dat hier drie jaar geleden onder de ophaalbrug werd opgespannen, is alweer vervangen. Wel blijft onze gemeente haar bekendste literator uitspelen. Toch zou het boekencentrum eerder worden verwacht in een bibliotheek. Die is hier verplant en viel, zoals uit te tekenen was, ten prooi aan … [Lees meer...] overEn het helpt niet
Jules Deelder
De dood is hier/De dood is daar/De dood is ver/De dood is na Is dit een egofonisch gedicht!? Egofoon is een kunstwerkje door Jules Deelder gemaakt. Een bakelieten doosje met daarin een bakelietspreekstuk van een bakelietentelefoon: kan je alles in lullen. Geeft geen antwoord. En wat belangrijker is: spreekt niet tegen. Deelder beschouwde de egofoon als een object waarin hij … [Lees meer...] overJules Deelder
Hallucinatiewetenschap
In de afgelopen jaren heeft het woord hallucineren een nieuwe betekenis gekregen. Van Dale heeft nu alleen nog de oude betekenis, 'hallucinaties hebben', waarbij 'hallucinaties' betekent 'waarneming (m.n. met het gezicht of gehoor) van in werkelijkheid niet voorhanden verschijnselen'. Maar inmiddels is er een vorm van hallucineren waaraan geen hallucinaties te pas … [Lees meer...] overHallucinatiewetenschap
De brief en de kinderen
Zelf lexicale diversiteit berekenen Een aantal van mijn eerstejaarsstudenten vergeleek afgelopen semester teksten in termen van ‘lexicale diversiteit’ – de woordenschat die in een tekst tot uitdrukking komt. Zo schreef Luca Lenstra schreef eerder op Jong Neerlandistiek over een vergelijking tussen klassieke en recente jeugdliteratuur en deed Hannah de Wildt iets … [Lees meer...] overDe brief en de kinderen
Lesgeven is niet simpel
(Gebaseerd op waargebeurde feiten!) Mensen die ver afstaan van de universiteit hebben misschien het idee dat colleges nog steeds verlopen als een sacrale kerkdienst, met een docent in toga die vanachter een katheder een aula vol gezagsgetrouwe studenten toespreekt, en die sporadisch met een krijtje wat op een bord krabbelt ter ondersteuning van een bepaald punt in zijn of … [Lees meer...] overLesgeven is niet simpel
‘Wipneus heeft pasta gegeten. Pim heeft Italiaans gegeten’
Ik vertel jullie een verhaal. Let goed op, het is zo voorbij: Wipneus heeft pasta gegeten. Pim heeft Italiaans gegeten. Wat een vreemd verhaal! Niet alleen is er geen duidelijke conclusie, er lijkt iets mis te zijn met het verband tussen de twee zinnen. Iets dat wel goed gaat bij het volgende verhaaltje: Wipneus heeft pasta gegeten. Pim heeft pizza gegeten. Wat … [Lees meer...] over‘Wipneus heeft pasta gegeten. Pim heeft Italiaans gegeten’
Oude witte man
Het moest er een keer van komen, gezien mijn leeftijd, huidskleur en geslacht, en nu is het gebeurd. Ik ben officieel een oude witte man genoemd – geloof ik tenminste, want helemaal duidelijk is het niet. Ik word namelijk in een opiniërende terzijde op het literaire juice-weblog (ook voor lijstjes) Tzum op één hoop gegooid met mensen die zich keerden tegen de vernieuwde Canon … [Lees meer...] overOude witte man
Land van redenaars en debat
Het magnum opus van Henk te Velde Iedereen die zich met de studie of praktijk van Nederlandse politieke welsprekendheid bezighoudt, krijgt op enig moment het smalende commentaar: “Bestaat die dan?” Dat en hoe die bestaat (en de afgelopen twee eeuwen bestaan heeft) is het onderwerp van de omvangrijke studie van de Leidse hoogleraar Nederlandse Geschiedenis Henk te … [Lees meer...] overLand van redenaars en debat
