Lucas Vlieger is een tekenaar, een cartoonist die artikelen in kranten en tijdschriften illustreert. Hij is gescheiden, hij heeft na zijn scheiding een aantal andere vrouwen gehad. Sommigen hebben hem verlaten, hij heeft anderen verlaten. Nu staat hij aan het begin van een relatie met Martine, althans dat hoopt hij. Maar hij begint na te denken over iets waarover mensen … [Lees meer...] overZoveel werelden als er mensen rondliepen
Artikel
Falun Ellie Koos
Wat als het leven een som is die je blijft herhalen in een taal die je niet kan leren? Een donker gat, het binnenbrein, waarin elke milliseconde iets oplicht. Je kijkt en ziet hét niet, dan wat licht, een woord, een zin, een verhaal wordt. De sporen weer worden uitgewist, in een flits de hoop als een tabula rasa terugkeert. … [Lees meer...] overFalun Ellie Koos
Mieters?
Gedachten over het Boekenweekgeschenk Als kernkwestie van het hele werk van Pierre Bourdieu zou je misschien deze, ook door hem opgeworpen, vraag kunnen zien: ‘Mais qui a créé les créateurs?’ De van oorsprong theologische wezensvraag transponeert hij naar de wereld van kunst en literatuur: wie maakt de makers? Literatuur is geen literatuur op eigen, autonome gronden, maar … [Lees meer...] overMieters?
Alles is liefde
Toespraak door Lia van Gemert bij de onthulling van de schrijverssteen voor G.A. Bredero in De Nieuwe Kerk Amsterdam, 16 maart 2025 Alles is liefde: dat motto past perfect bij Gerbrandt Adriaenszoon Bredero: alles wat hij schreef – of het nu rauwe, volkse taferelen waren, smachtende liefdesliedjes of diepgelovige overpeinzingen, hij deed het uit liefde: voor zijn stad, voor … [Lees meer...] overAlles is liefde
Denk jij in taal?
In Catalonië hebben ze een paar jaar ingezet op het aantrekken van interessante denkers, om die een salaris aan te bieden waarmee ze feitelijk mogen doen wat ze willen. Zoals nadenken. Het betekent dat er al een aantal jaar interessante gedachten over taal uit Catalonië komen. Zoals dit artikel van Wolfram Hinzen, Tzuss Martin en Martina Wiltschko in het tijdschrift … [Lees meer...] overDenk jij in taal?
Tegen de regels. Vertaalproblemen in Alice
birds and animals Als Alice uit het Tranendal komt, is ze niet alleen: ze heeft een hele sleep birds and other animals achter zich aan: ... the birds with draggled feathers, the animals with their fur clinging close (A Caucus-Race and a Long Tale, 24)... de vogels met hangende veren, de viervoeters met plat plakkende vacht (Een kippenren en een verhaal met een staartje, … [Lees meer...] overTegen de regels. Vertaalproblemen in Alice
Etymologica: Aalburg, Alem en Almere
Aalburg is een dorp met een rijke, deels in nevelen gehulde geschiedenis. Ja, de Romeinen waren er, weten we door gevonden scherven. En er was een verdedigingswerk. Waarschijnlijk was dat een wallenburcht of een motte op een hoger stuk land, nu buitendijks gelegen. De naam van het hogere stuk is De Kolkenwaard. Het verdedigingswerk was, mede gelet op de Oudnederlandse benaming … [Lees meer...] overEtymologica: Aalburg, Alem en Almere
Ze sprak haar naam uit als Fleuj
Zeg mij welke taal je spreekt, en ik zeg je wie je bent. Geen twee mensen op de wereld spreken precies hetzelfde, en die verschillen laten altijd iets zien over een verschillende geschiedenis, een verschillende identiteit, een verschillende plaats in de samenleving. Dat je in Rotterdam geboren bent, maar in Den Bosch opgegroeid, dat je een man bent, en theoretisch opgeleid, dat … [Lees meer...] overZe sprak haar naam uit als Fleuj
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [65]-[70]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [65]-[70]
Leesvaardigheid is wél een oplossing!
Wantrouw ieder die iets ten maximale heeft en zegt dat het onbelangrijk is. Een miljonair die zegt dat geld niet gelukkig maakt. Een man met tienduizenden boeken die zegt dat leesvaardigheid niet belangrijk is. (Interview met wetenschapshistoricus Wijnand Mijnhardt.)Wie de macht heeft van het woord, mag z'n woorden wijs gebruiken. Ja, we richten ons te veel op leesvaardigheid … [Lees meer...] overLeesvaardigheid is wél een oplossing!
Prachtig prisma van het kwaad
Op 13 maart 2025 werd het boek Sympathie voor de duivel van Jaap Goedegebuure gepresenteerd. Manon Uphoff hield daarbij deze toespraak. Een boek over de verbeelding van het kwaad in Nederlandse en Vlaamse literatuur, een werk waar, aldus de auteur, in een periode van ruim acht jaar aan is gewerkt—het zou een klein kwaad zijn om de vrucht van die arbeid, die bloem op de … [Lees meer...] overPrachtig prisma van het kwaad
Erasmus, De copia verborum ac rerum
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (23) De bekendste Nederlandse schrijvers waren niet in Nederland geboren – Vondel, Anne Frank – of ze schreven niet in het Nederlands – Spinoza, Belle van Zuylen. Door de neiging om de Nederlandse literatuur streng af te bakenen, gaat als je niet uitkijkt het beste verloren. De grootste Nederlandse stilist aller … [Lees meer...] overErasmus, De copia verborum ac rerum
Toch nog even dit
Voor de Vijftig Beste Nederlandstalige Boeken van de Eenentwintigste Eeuw, het vakantie-event van Mediahuis-kranten NRC Handelsblad en De Standaard, bleek de opdracht onrealistischer dan mijn eerste indrukken durfden te articuleren: de gekwalificeerde passionato’s moesten slechts tien titels opgeven. En als om de werkelijkheid nog grondiger te ondermijnen peilde de niet te … [Lees meer...] overToch nog even dit
Herinneringen aan G.J. van Bork (1935-2025), docent Moderne Nederlandse letterkunde IvN, UvA
Afgelopen dinsdag, 11 maart, overleed mijn dierbare collega Gé van Bork, in de bloei van zijn leven universitair docent Moderne Nederlandse Letterkunde aan het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam. Toen ik in 1969 Nederlandse Taal- en Letterkunde ging studeren was mijn waardering en bewondering voor de Vlaamse auteur Louis Paul Boon één van de … [Lees meer...] overHerinneringen aan G.J. van Bork (1935-2025), docent Moderne Nederlandse letterkunde IvN, UvA
‘Absoluut’: de mol ontmaskerd met forensische taalkunde
Deze week werd bekend dat Stijn de mol is. Veel molloten verdachten hem inmiddels, onder andere door een audio-analyse van de stem van de mol. Dat bleek niet terecht, maar de echte fanatiekelingen hadden hem wel degelijk herkend aan de hand van die korte, anonieme fragmenten: Stijn zegt namelijk vaak “absoluut”. Forensische sporen Uniek voor het … [Lees meer...] over‘Absoluut’: de mol ontmaskerd met forensische taalkunde
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Citroën, Thomése en Boddé
De stukjes die tot nu toe verschenen zijn in mijn serie over Familienamen gaan over namen die op zeker moment een andere uitspraak kregen doordat hun geschreven vorm op een nieuwe manier geïnterpreteerd werd. Zo ging men de ou in Van Poucke, dat is de Franse spelling voor de oe, uitspreken als ou. In Van Groeningen is oe ’t oude teken voor de lange oo, maar niemand die nog Van … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Citroën, Thomése en Boddé
Hertmans’ Negende
Dius is de negende roman van Stefan Hertmans. Anders dan symfonieën worden romans doorgaans niet genummerd, tenzij ze deel uitmaken van een reeks (De tandeloze tijd), of omwille van hun omvang in delen verschijnen (Het bureau). Schrijvers zullen dan ook minder geplaagd worden door het complex van "de negende" dan toondichters. Wie na Beethoven – componist van "de" negende … [Lees meer...] overHertmans’ Negende
Je weet niet wat de chatbot weet
Nooit zal het wonder van de taalmachine die mens heet bezongen zijn. Wat wij allemaal niet weten en kunnen! Een verschil maken tussen de volgende zinnen bijvoorbeeld: Als jij ook een Nederlandsetaalmachine bent, en dat ben je, anders zou je dit niet lezen, dan voel je meteen aan dat de eerste zin grammaticaal is, maar de tweede niet. Waarom? De tweede zin kan zelfs … [Lees meer...] overJe weet niet wat de chatbot weet
Engelsismen
Maartmaand Alicemaand D’n Alice is een zee om je ongans aan te drinken, vanuit vertalend perspectief. Iedere regel, iedere zin, ieder woord, ja ieder leesteken noopt tot overwegingen. Overwegingen van toon, van sfeer, van register, van kan ik daar net nog iets wat sprekenders, leukers, bijzonderders, plagerigers, carrolliaansers van maken. Of meer zoals Carroll het zou … [Lees meer...] overEngelsismen
Known unto God
Dit jaar wil ik al het werk van Vonne van der Meer lezen. Vandaag: De reis naar het kind (1989) "Heb ik je nooit verteld dat alle maar dan ook alle wiegeliedjes bij ons over de dood gaan?" vraagt Julia's Spaanse lerares Luisa op een bepaald moment. Eerder is Julia al getuige geweest van de begrafenis van een pasgeboren baby in Peru, een begrafenis waarbij de vrolijkste … [Lees meer...] overKnown unto God
Waarom een baby (waarschijnlijk) meer taal begrijpt dan jij denkt
Stel je voor: je bent gestrand in een vreemd land, waar je de taal niet spreekt. Je hebt geen toegang tot het internet, en zelfs een hulpmiddel zoals een woordenboek is onvindbaar. Nadat je met talloze mensen tevergeefs een gesprek hebt geprobeerd aan te knopen, kom je tot de realisatie dat absoluut niemand zelfs ook maar enige kennis heeft van een taal die jij spreekt. Hoe … [Lees meer...] overWaarom een baby (waarschijnlijk) meer taal begrijpt dan jij denkt
Op zoek naar Isabella
In 1979 begon Ine Legerstee aan een project: de lange reis, de 'grand tour', nareizen die de dichter P.C. Hooft tussen zijn 17e en 19e maakte. Onlangs verscheen eindelijk Legerstees boek over dat project. Het is een boek geworden dat ik alleen maar kan beschrijven als: verrukkelijk. Tijdens zijn reis hield Hooft een logboekje bij, de Reis-Heuchenis, die Legerstee tijdens … [Lees meer...] overOp zoek naar Isabella
Etymologica: Zeep
Zeep is een product dat we dagelijks gebruiken. Volgens het WNT gaat het daarbij om een reinigingsmiddel verkregen uit een vet met een loogzout, dat in water oplosbaar is en door zijn vet verdelende werking als reinigingsmiddel wordt gebruikt. De grondbetekenis van het woord zeep zou zijn: ‘het druipende’, en er wordt in het WNT aan toegevoegd, dat men waarschijnlijk … [Lees meer...] overEtymologica: Zeep
Staak! Staak! Staak!
Vandaag begint een estafettestaking van de Nederlandse universiteiten. Op een enkele kleine lokale staking na is dit sinds mensenheugenis niet gebeurd, dat het personeel van de Nederlandse universiteiten in actie komt. Het lijkt er op dat op ieder van de 14 universiteiten de komende tijd wel iets zal gebeuren. En er is alle reden voor. Rationeel is er geen enkele goede grond … [Lees meer...] overStaak! Staak! Staak!
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [63]-[64]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [63]-[64]
