Sterfdagen zijn kapstokken om herinneringen aan op te hangen. Maandag was het de 167ste sterfdag van Gerrit van de Linde, oftewel ‘De Schoolmeester’. In de schoolboeken die het vwo tegenwoordig gebruikt komt hij niet meer prominent naar voren. Toch hoort hij echt wel bij de schrijvers uit de negentiende eeuw die niet vergeten mogen worden. Het is nog maar kortgeleden dat … [Lees meer...] overHet graf van De Schoolmeester
Artikel
Nog meer destructieve plannen van de minister
Verontrustend nieuws uit doorgaans goed geïnformeerde kring: terwijl de universiteiten nog nasudderen van de draconische bezuinigingen die hen zijn opgelegd – de Eerste Kamer moet nog instemmen, maar niemand koestert nog illusies over de liefde van de christelijke partijen voor het onderwijs –, bezint minister Eppo Bruins zich alweer op de volgende grote klap met de … [Lees meer...] overNog meer destructieve plannen van de minister
In geval van twijfel
Opa vertelt alweer. Uit West-Noordbrabant, en later heel Nederland, kende ik ‘eh’ en ‘uh’ en ook ‘ehm’. Verder was me, veel minder frequent, het ironische, stripfiguurachtige ‘eeuwh’ bekend. Dat zou ik vanaf 2001 in Vlaanderen herontmoeten. Toch nog een aanknopingspuntje in mijn nieuwe woonland, waar bij twijfel plots de a-klank domineerde. Tot in de meest expliciete … [Lees meer...] overIn geval van twijfel
Wanneer neemt het universitair bestuur ons serieus?
Een van de problemen die ik zie aan de universiteit vandaag de dag is dat zij terecht claimt een pilaar van de democratische samenleving te zijn (soms met meer succes dan anders maar toch), maar dat zij dat in eigen huis helemaal niet is. Alle glitter- en glansretoriek over hoe fijn het werken is met de medezeggenschap tel ik even niet mee als echte democratie. Case in point: … [Lees meer...] overWanneer neemt het universitair bestuur ons serieus?
Red het Italiaans in Nederland
Langzaam beginnen de stofwolken neer te dwarrelen. De medewerkers van de geesteswetenschappelijke faculteit in Leiden kregen gisteren een mail met deels geruststellend nieuws. Er waren her en der enkele tientallen miljoenen euro's gevonden, en daardoor zouden veel talenstudies kunnen blijven bestaan: Frans en Duits, bijvoorbeeld, maar ook de talen uit het Midden Oosten. De … [Lees meer...] overRed het Italiaans in Nederland
Etymologica: Kaneshoek en Canisvliet
De Zuid-Hollandse Polder ligt ten oosten van de huidige Biesbosch. Rond 1700 werd het toenmalige waddengebied, ontstaan in de jaren na de Sint-Elisabethsvloed van 1421, her-ingepolderd met geld van leden van de welvarende elite uit Zuid-Holland, vandaar de naam Zuid-Hollandse Polder. Het gebied heet ook wel de Nieuwe Dussense Polder. Deze naam wordt op onderstaande kaart … [Lees meer...] overEtymologica: Kaneshoek en Canisvliet
Wetenschappelijk verantwoord onderwijs
Ik verkeer in de gelukkige omstandigheid dat ik een groep docenten uit de geesteswetenschappen mag begeleiden, de meesten uit het voortgezet onderwijs, die de komende jaren een proefschrift gaan schrijven. Die proefschriften gaan allemaal over zogeheten vakdidactische onderwerpen – ze moeten het onderwijs verbeteren, dat van henzelf of dat van anderen. De begeleiding bestaat … [Lees meer...] overWetenschappelijk verantwoord onderwijs
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [51]-[53]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [51]-[53]
De geschiedenis van de wrede Jan
Lidi Luursema is auteur, bekend van Klokslag twaalf en andere verhalen (1989), De toverdrank (1990) en Kooplui veroveren de wereld (1966), zegt de website van De Slegte, en dan moet het wel waar zijn. Enig doorklikken leert mij dat zij van die boeken de vertaler is: De toverdrank is geschreven door Michael Ende, Klokslag … [Lees meer...] overDe geschiedenis van de wrede Jan
Een Nederlandse vriend van Guillaume Apollinaire
De dichter Fritz Vanderpyl (Den Haag, 1876 - Lagnes, 1965) of de zoektocht naar een vergeten Nederlandse schrijver in de Provence en elders Waarde collega’s, beste vrienden, Ik ben blij vandaag hier het woord te mogen voeren over een vergeten Nederlandse schrijver. Alles is in Brussel, mijn huidige woonplaats, aan het begin van de pandemie begonnen. Ik genoot toen van … [Lees meer...] overEen Nederlandse vriend van Guillaume Apollinaire
Wat weet ik van de mensen die ik ontmoet?
De nieuwe verhalenbundel van Manon Uphoff In een van de verhalen in Manon Uphoffs nieuwe verhalenbundel Laat me binnen ziet een personage een kindertekening. Ze besluit dat zij en haar broer "veel beter konden tekenen, omdat zij wisten dat wolken niet blauw waren en dat bomen wortels hadden, geen rechte stokken waren die je zomaar in de grond duwde." Dat lijkt me een … [Lees meer...] overWat weet ik van de mensen die ik ontmoet?
Fokke & Sukke nemen het op voor Propria Cures
Reid, Geleijnse en Van Tol. Neem nu een abonnement op dit 135-jaar oude studentenblad, door de UvA uit de universiteitsgebouwen geweerd. … [Lees meer...] overFokke & Sukke nemen het op voor Propria Cures
Op de een of andere manier
Op de een of ander manier had hij geen honger en voelde hij zich niet moe meer. Toen ik deze zin las, op pagina 201 van Marcel Mörings roman Mordechai (Prometheus, Amsterdam 2025), was de boot aan. Wat vooraf ging De eerste zin van deze 506 bladzijden dikke roman had me meteen het verhaal in gesleurd: Toen Mordechai Gompertz zijn interviewer buiten … [Lees meer...] overOp de een of andere manier
Hadewijch (ca. 1200 – ca. 1250), Liederen
Vijftig canonteksten in de klas (2) In het begin van de dertiende eeuw ontstonden er in heel West-Europa begijnhoven. Die begijnhoven werden bewoond door gemeenschappen van religieuze vrouwen, die hun persoonlijke bezittingen wilden behouden en daarom niet voor het kloosterleven kozen. De beroemdste begijn uit de Nederlanden was ongetwijfeld de dertiende-eeuwse … [Lees meer...] overHadewijch (ca. 1200 – ca. 1250), Liederen
Een nagekomen brief van Belcampo
Na verschijnen van de biografie Groots en onbekommerd is de schrijver Belcampo (Herman Pieter Schönfeld Wichers, 1902-1990) opnieuw tot leven gekomen. In het boek, maar ook in gesprekken die ik na lezingen en interviews met belangstellenden voerde. Weetjes, anekdotes, ontmoetingen. Onlangs ontving ik een brief die Belcampo op 11 januari 1984 stuurde aan Sandra Faneker. Als … [Lees meer...] overEen nagekomen brief van Belcampo
‘Nou ja, kijk, je denkt altijd na tijdens de kerst. Dat is onvermijdelijk’
Confuc (3) - Confucius, wat zou u doen als u geroepen werd om een land te besturen? - De taal goed gebruiken. Als de taal niet goed gebruikt wordt, zeggen de woorden niet wat ze moeten zeggen. Dan blijven de dingen die gedaan moeten worden ongedaan. De eerste persconferentie in het nieuwe jaar. De eerste zinnen van de minister-president lijken weinig nieuws te … [Lees meer...] over‘Nou ja, kijk, je denkt altijd na tijdens de kerst. Dat is onvermijdelijk’
Maar het is wel allemaal waar
Jacob van Maerlant als wetenschapscommunicator Er is af en toe discussie over de vraag of je oude Nederlandse teksten wel moet 'hertalen', omzetten naar modern Nederlands. Als er nu één Nederlandse schrijver is, van wie we zeker weten dat hij hertaling zou hebben toegejuicht, is het Jacob van Maerlant. Want als hij iets wilde met zijn werk, en in het bijzonder met Der … [Lees meer...] overMaar het is wel allemaal waar
Naar breed gedragen en samenhangende kennisbases Nederlands
Hoe de nieuwe vakspecifieke kennisbases Nederlands aan elkaar en de nieuwe kerndoelen en (concept)eindtermen van het schoolvak Nederlands verbonden kunnen worden, met het domein literatuur als voorbeeld Op dit moment worden de vakspecifieke kennisbasis Nederlands Bachelor tweedegraads (hierna: NE BA) en vakspecifieke kennisbasis Nederlands Master eerstegraads (hierna: NE … [Lees meer...] overNaar breed gedragen en samenhangende kennisbases Nederlands
Wat versprekingen ons zeggen
De psychoanalyse is in wezen een taaltheorie. Ze vertelt ons iets fundamenteels over de mens en haar relatie tot de taal, namelijk dat we uiteindelijk toegang tot de diepste lagen van de mens hebben als we de taal maar serieus nemen. De psychoanalyticus luistert aandachtig naar de patiënt en haalt uit de taal allerlei dingen die er onbewust ingestopt zijn. Dit veronderstelt … [Lees meer...] overWat versprekingen ons zeggen
Een sprekende schrijver
Het gegeven peerd: De Tawl (2) De Tawl is een meeslepend boek – Dröge neemt je mee achter op zijn oranje fiets, hij laat je als een cameraman kijken door zijn lens en hij begeleidt zichzelf geregeld met fraaie, op z’n minst verrassende manieren van zeggen. Hij spréékt nog het meest. In de weergave van de tekst zie je dat aan tal van beknopte zinnen (dus zonder … [Lees meer...] overEen sprekende schrijver
Een kaleidoscopische vertelling met een organische samenhang
Mordechai van Marcel Möring is een roman uit een categorie waar ik veel van houd. Een roman waarin een eenling centraal staat, een eenling die natuurlijk geen echte eenling is en bovendien door een heel riant, goeddeels door hemzelf gevlochten sociaal netwerk wordt gekoesterd, maar nochtans een eenling, een die met zorg zijn eigen gang wil blijven gaan. Een beetje een klassiek … [Lees meer...] overEen kaleidoscopische vertelling met een organische samenhang
Prozamolens
Onder wat Jozef Deleu nu weer allemaal naar boven heeft gehaald voor zijn poëzietijdschrift Het liegend konijn zitten opvallende 11 prozagedichten van Hanz Mirck. Prozagedichten zijn intrigerende stukjes tekst, zoals al blijkt uit de naam: normaliter zet je proza tegenover gedichten. Wat is dan een prozagedicht? Zo begint een van de kortere teksten van … [Lees meer...] overProzamolens
Het gegeven peerd
De Tawl (1) Waarom zei ik het eigenlijk? In de rij voor een kassa achter een mevrouw die naar een ander riep: “Je moet n gegeevm peerd nooit in de bek kijkng!” Ik zei in het Gronings tegen haar dat ze zo prachtig dialect had gesproken. Haar reactie: dit was het énige Gronings dat ze kende, ze sprak het niet maar vroeger had ze het wel verstaan. Daar was ze blij om, liever … [Lees meer...] overHet gegeven peerd
Missen en ontbreken
Tot een van de intrigerendste eigenschappen van de mens behoort het vermogen om te praten over dingen die er niet zijn. We weten dat zelfs de beste chatbots nog steeds moeite hebben om met ontkenningen te werken. Als je het meest geavanceerde model van ChatGPT vraagt om een afbeelding van een 'vrouw zonder handtas' krijg je dit: Een mens van ouder dan een paar jaar zal … [Lees meer...] overMissen en ontbreken
Lauwe banketstaaf
Over de biograaf over de biografie over Godfried Bomans Daar komt-ie aan, hoor! De (altijd zeggen: ‘langverwachte’) biografie van Godfried Bomans door Gé Vaartjes. De boekenbijlage van de Volkskrant heeft de primeur, met maar liefst vier hele pagina’s over het boek. Of, dat wil zeggen: over het boek? Nou nee, over het boek gaat het eigenlijk helemaal niet, het gaat over … [Lees meer...] overLauwe banketstaaf
