Confuc (20) - Confucius, wat zou u doen als u geroepen werd om een land te besturen? - De taal goed gebruiken. Als de taal niet goed gebruikt wordt, zeggen de woorden niet wat ze moeten zeggen. Dan blijven de dingen die gedaan moeten worden ongedaan. Een mHand is een goedkoop alternatief voor een heel complexe medische technologie. Het is een mechanische … [Lees meer...] overWaarom zitten mHands en P-mates niet in ons zorgpakket?
Artikel
Viraal met je taal
Over online taaltrends Denk je bij het woordje viraal aan een virusinfectie? Dan ben je waarschijnlijk al (enigszins) op leeftijd. Dankzij sociale media hebben jongeren er doorgaans heel andere associaties bij. Viraal (of: viral) gaan heeft geen betrekking op een ziekte, maar op online content, zoals een meme, een TikTok-video of een … [Lees meer...] overViraal met je taal
Vind je moeder dat ook?
In het Nederlands hebben we een permanente IQ-toets ingebouwd in het spellingsysteem: de werkwoordsspelling. Wanneer schrijf je een d, een t, of dt? We weten dat zo'n beetje iedereen af en toe een fout maakt in dezen, ook de meest belezen en hoogst opgeleide schrijvers. De ingewikkeldste constructie van allemaal is misschien wel de persoonsvorm (vind, wordt) onmiddellijk … [Lees meer...] overVind je moeder dat ook?
Groslijst: Pieter Waterdrinker, Céline
Drie weken ‘down and out’ in Parijs. Aan het woord is Tolja, een man van 41 en serieus in de problemen. Die problemen, opgestapeld en divers, ogen in het begin van de rijke roman als een chaos. Parijs moet orde scheppen. Voor de lezer én voor Tolja. De verteller – ‘geen schrijver’, zoals hij uitdagend laat weten – is in Terneuzen geboren, op 7 november 1981, als … [Lees meer...] overGroslijst: Pieter Waterdrinker, Céline
Wikipedia: in iedere taal anders
Weinig mensen zullen ontkennen dat het vliegtuig een van de grootste wonderen van de moderne techniek is – dat we gerust van een consensus kunnen spreken. Maar wie Wikipedia raadpleegt om te weten wie het heeft uitgevonden, krijgt afhankelijk van de taal waarin ze leest een ander antwoord. Op de Engelstalige Wikipedia voeren de gebroeders Wright de boventoon in het artikel … [Lees meer...] overWikipedia: in iedere taal anders
30 jaar doctor
Vandaag ben ik 30 jaar doctor in de letteren. Dat betekent dat ik die titel inmiddels langer wél dan niet draag. De meeste dagen denk ik er niet aan, er is weinig dat me eraan herinnert. Je kunt natuurlijk inmiddels allang niet meer aan de universiteit werken zonder gepromoveerd te zijn – toen ik promoveerde was dat nog anders – dus in die zin bouw ik iedere dag voort op die … [Lees meer...] over30 jaar doctor
‘Soms heb ik de allerleukste baan van de wereld.’
Waarom jonge mensen zoals Lieke Griffioen nog steeds docent Nederlands worden Het tekort aan docenten Nederlands is nijpend en nijpt vooral in de Randstad, terwijl de instroom en het behoud van docenten onvoldoende zijn om het tij te keren. Vorig jaar schooljaar (2024-2025) waren scholen dan ook het hardst op zoek naar leraren Nederlands. Daar waren 1.350 voltijdbanen voor … [Lees meer...] over‘Soms heb ik de allerleukste baan van de wereld.’
Malle poffert, gekke vent
Een gat in het hoofd, de biografie van Heere Heeresma Anton de Goede is al vijftig jaar gefascineerd door het werk – denk onder andere aan Zwaarmoedige verhalen voor bij de centrale verwarming – en het recalcitrante, ondoorgrondelijke en geestige gedrag van de schrijver Heere Heeresma (1932-2011). Als lezer op de middelbare school, als boekverkoper van Athenaeum boekhandel … [Lees meer...] overMalle poffert, gekke vent
De KANTL wankelt
Het gaat de laatste jaren wel hard. We waren net gewend aan het idee dat in Nederland alles wat met taal en cultuur te maken aan de kant wordt geschoven, met het nihilistische populisme dat hier de scepter zwaait, en hadden nu alle hoop daarom gevestigd op Vlaanderen – ja, in België daar weten ze cultuur nog wel te waarderen. Maar nu blijkt ook daar met de botte bijl te worden … [Lees meer...] overDe KANTL wankelt
Groslijst: Irene Wiersma, Prooidier
Meegesleurd De titel van het boek zet de lezer aanvankelijk op het verkeerde been. Je verwacht dat het verhaal een duidelijk onderwerp zal volgen, maar al snel blijkt dat jijzelf als lezer de prooi wordt. De tekst grijpt je onmiddellijk naar de keel: de stijl, de woordkeuze, de manier waarop personages worden beschreven, de gebeurtenissen zelf – alles werkt verstikkend en … [Lees meer...] overGroslijst: Irene Wiersma, Prooidier
Alle dialecten zijn gelijk, maar…
Voor taalkundigen zijn alle taalvariëteiten in principe gelijkwaardig, maar iedereen weet ook dat sommige meer aanzien hebben dan andere. Door inconsistente nationale en regionale beleidskeuzes worden niet alle taalvariëteiten gelijk behandeld. Nederland en het noorden van België vormen samen de Nederlandse Taalunie (NTU). Sinds het oprichtingsverdrag van 1980 (Verdrag … [Lees meer...] overAlle dialecten zijn gelijk, maar…
Moge de heilige Geest hem verlichten
Op vrijdag 10 oktober kwamen auteurs van schrijversbiografieën naar Nijmegen voor de Dag van de biografie. Biografen van Hella Haasse, Jan Wolkers, Betje Wolff, Bernlef, Jacob Cats, Harry Mulisch, Anna Blaman, Nicolaas Beets, Jacob van Lennep, Hans Faverey, Hendrik Tollens, Willem Bilderdijk en nog heel wat anderen kwamen samen in Huize Heyendael. Ik mocht daar vertellen over … [Lees meer...] overMoge de heilige Geest hem verlichten
Oude Nederlandse woordenboeken in Japan
Het meeste onderzoek over het Nederlands in Japan lijkt wel gedaan te worden door mensen die noch Japans noch Nederlands als moedertaal hebben. De Brit Christopher Joby publiceerde een aantal jaar geleden een indrukwekkende studie over het onderwerp, en nu staat er in het tijdschrift Historiographia Linguistica een artikel van de Italiaan Lorenzo Nespoli over woordenboeken. … [Lees meer...] overOude Nederlandse woordenboeken in Japan
In beweging
Over de verwerping van het stilzitten van Lidy van Marissing In 2024 verscheen de dichtbundel de verwerping van het stilzitten van Lidy van Marissing, die het in 2025 tot een derde druk bracht. Zowel de bundel als Van Marissing zelf stonden de afgelopen tijd in de belangstelling. Daaraan was ongetwijfeld de toekenning van de Sybren Poletprijs mede debet, terwijl ook de … [Lees meer...] overIn beweging
Etymologica: Kennemerland
Kennemerland is de naam van een deel van de provincie Noord-Holland. Het gebied wordt begrensd door West-Friesland in het noorden, Waterland en Amstelland in het oosten, de Bollenstreek in het zuiden en de Noordzee in het westen. De naam van het gebied komt van de plaatsnaam *Kinahaim-, de naam voor een gouw, die al vroeg is geattesteerd: in villa Felison nominata in pago … [Lees meer...] overEtymologica: Kennemerland
Gedachten lezen als gesprekstechniek
Ik weet een truc. Ik leg vier speelkaarten op tafel, kijk je aan en schrijf iets op een papiertje: een voorspelling van de uitkomst van mijn 'experiment'. Ik laat je uit de vier speelkaarten er één kiezen. Je bent volkomen vrij om te bepalen welke van de vier je wilt. Je neemt de harten vijf Als je klaar bent, laat ik je mijn papiertje zien. 'Harten vijf', staat erop. Ik … [Lees meer...] overGedachten lezen als gesprekstechniek
Historie van Malegijs : Capittels [6]-[8]
Een schoone ende nieuwe historie, autentijck, die dat vervaerlijck paert Ros Beyaert wan,en[de] die veel wonderlijcke ende avontuerlike dingen bedreef in zijn leven met zijn consten,ghelijc dese historie verclaert, ende is seer ghenoechlijck om lesen.Van nyeus ghecorrigeert.Gheprint t’Antwerpen [1556], Inden Witten Haeswint, bi Jan van Ghelen. Kritische editie bezorgd door … [Lees meer...] overHistorie van Malegijs : Capittels [6]-[8]
Groslijst: Hans Depelchin, De rode koe
Literatuurbeleving staat in Vlaanderen centraal in de taalleerplannen in het secundair onderwijs. De lezer staat voorop: het gaat om hoe die literatuur waarneemt, beleeft en interpreteert. De vraag dringt zich dan natuurlijk op hoe je die leeservaring kunt vormgeven, via welke criteria een lezer tot een waardeoordeel komt. Handboeken grijpen daarvoor al eens terug naar de … [Lees meer...] overGroslijst: Hans Depelchin, De rode koe
Komma’s uit de jaren ’70
De recente vakantie in Ierland was voor mij aanleiding om Trinity te herlezen. Met dat boek is mijn interesse in de Ierse geschiedenis begonnen. Mijn vader was een grote fan van Leon Uris. Als ik het me goed herinner, heb ik al diens boeken uit de kast thuis gelezen toen ik in mijn eerste studiejaar een tijdje ziek was en daarom bij mijn ouders … [Lees meer...] overKomma’s uit de jaren ’70
Avant-garde op literaire pockets
Over Literaire Pockets van De Bezige Bij, 1957-1966 Na de Tweede Wereldoorlog werd een nieuwe generatie lezers geboren. Om voor deze latere scholieren en studenten boeken toegankelijker, aantrekkelijker en vooral goedkoper te maken, verschenen vanaf eind jaren vijftig bij tal van uitgeverijen pocketseries. Tot de bekendste series behoren de Prisma Pockets van … [Lees meer...] overAvant-garde op literaire pockets
Hij is opnieuw gepoogd te vergiftigen
Jullie lazen het hier voor het eerst. 31 jaar geleden beschreef Peter-Arno Coppen in dit tijdschrift hoe hij met zijn vriendin de krant zat voor te lezen en zij hem tot zijn verbijstering zei: "En hij is ook nog gepoogd te vergiftigen”. En dat zij daar helemaal niets vreemds aan vond. Het was voor zover ik weet de eerste observatie van dit verschijnsel 'in het wild'. Dit … [Lees meer...] overHij is opnieuw gepoogd te vergiftigen
Frederik van Eeden, De kleine Johannes (1887)
Vijftig canonteksten in de klas (28) We kennen en waarderen allemaal Alice in Wonderland van Lewis Carroll uit 1865 en De kleine prins van Antoine de Saint-Exupéry uit 1943, maar we vergeten soms dat we in de Nederlandse literatuur ook beschikken over een mooi cultuursprookje, namelijk De kleine Johannes (deel 1) van Frederik van Eeden uit … [Lees meer...] overFrederik van Eeden, De kleine Johannes (1887)
Ontmoeting met Remco
Memorabele memoires (2): Remco Campert In deze rubriek blikt dichter Gerry van der Linden op bijzondere ontmoetingen terug. In de winter van 1974 liep ik met mijn geliefde en drie kunstenaarsvrienden langs een oud pakhuis aan de Oude Schans in Amsterdam, we zochten een plek om te wonen en werken. We spraken een grote man aan, handen als kolenschoppen, die in de … [Lees meer...] overOntmoeting met Remco
Waarom praten Nederlandse critici niet over geld?
De crisis van de literaire kritiek is al vaak uitgeroepen, maar in een interessant artikel in het tijdschrift TNTL beschrijven Marieke WInkler en Lina Samuelsson een onderzoek dat ze naar deze kwestie hebben gedaan, door in kranten te onderzoeken wat critici er zelf eigenlijk over zeggen. Ze deden dat in Nederland en in Zweden, zodat we ook nog eens deze twee landen met elkaar … [Lees meer...] overWaarom praten Nederlandse critici niet over geld?
Groslijst: Hans Heesen, Erfgenaam
Een aangename Danse Macabre In de Erfgenaam van Hans Heesen wordt de hoofdpersoon langzaam voor een duister karretje gespannen. Hij had ooit aan een vriend, Marcel, een bedrag van tienduizend euro geleend en er eigenlijk niet meer op gerekend dit terug te krijgen. Tot Marcel met hem wil afspreken in een café om hem een voorstel te doen. En laat dit nu het café … [Lees meer...] overGroslijst: Hans Heesen, Erfgenaam
