Een zomer vrij van nut (11) Wat voorafging in Een zomer vrij van nut: Het is 2027. Niet alleen de studenten, maar ook de meeste docenten hebben een stem in hun oor waarin kunstmatige intelligentie voorzegt wat het weet. Waarom dan nog studeren of onderzoek doen? Sanne de Bree, een jonge onderzoeker, weet het ook niet meer. "Ik moet koffie hebben", zei Sanne nadat … [Lees meer...] overKoffie en campus
Artikel
Het Gelders natuurschoon
Onder de motorkap van Carmiggelt (xi) In Wim Kloosters Grammatica van het Nederlands. Een volledig overzicht (Den Haag 2001) staat op p. 83 een schema met de verbuiging van het voorgeplaatste bijvoeglijk naamwoord in het tegenwoordige Nederlands. Dus de/een zwarte kat tegenover het arme schaap tegenover een arm schaap. Bij … [Lees meer...] overHet Gelders natuurschoon
Jacob Eduard de Witte in Oss (1792)
In zijn Haagse gevangenis had Jacob Eduard de Witte zich van landverrader omgeschoold tot schrijver. Na zijn vrijlating in 1790 had hij nog wel veel last van de hem opgelegde ‘eeuwige verbanning uit Holland, Zeeland, Friesland en Utrecht’. Hij verkaste daarom naar Rosmalen, om er te trouwen met Maria van Zuylekom, die hem in het gevang zo vaak gezelschap had gehouden. … [Lees meer...] overJacob Eduard de Witte in Oss (1792)
Tussen hun lichamen een ijskoude metalen ring
40 jaar tandeloos (20) Bewonderaars van A.F.Th. van der Heijden organiseerden al wandel- en fietstochten in allerlei locaties die een rol spelen in het werk van de schrijver – Geldrop, Nijmegen, Den Bosch, Eindhoven, Amsterdam (Napels ontbreekt). Nu wordt er in dat werk ook heel wat heen en weer gelopen en gefietst, en niemand zij het genoegen ontzegd om een dagje langs … [Lees meer...] overTussen hun lichamen een ijskoude metalen ring
Volkstaal in de Kronkels
Onder de motorkap van Carmiggelt (ix) Een hoofdbestanddeel in Carmiggelts Kronkels is die variant van de directe rede die we plat kunnen noemen. Voor wie liever wil: substandaard (zie de aflevering Substandaard in de Tweede Kamer: “Je mot dit en je mot dat”). Het is maar een deel van de personages die spreekt van “me zuster” of “me broer” – en dat … [Lees meer...] overVolkstaal in de Kronkels
Etymologica: Nieuwe Oudnederlandse glossen
Glossen zijn verklaringen bij woorden in een tekst in een andere taal. In de Middeleeuwen hield men zich in kerkelijke context natuurlijk hoofdzakelijk bezig met Latijnse teksten. Maar de kennis van het Latijn was niet bij elke geestelijke even groot. Het valt dus niet te verwonderen, dat de gebruikers van handschriften met Latijnse teksten in de kloosters af en toe een Latijns … [Lees meer...] overEtymologica: Nieuwe Oudnederlandse glossen
Die naar believen zwellende of smeltende, vervette vleeshomp
40 jaar tandeloos (19) Naast allerlei andere soorten boeken is De tandeloze tijd ook een studie in het dynamische karakter van de identiteit. Wie ben ik? Wie ben jij? Wie is de ander? Jos Joosten heeft een tijdje geleden hier de Franse sociologe Nathalie Heinich geciteerd die zegt dat een identiteit altijd drie lagen heeft: Het komt er dus op neer dat onze … [Lees meer...] overDie naar believen zwellende of smeltende, vervette vleeshomp
Ambiguïteit en disambiguëring
Op 1 augustus jl. stond er in het AD een interview met Tjeerd. In de inleidende tekst lezen we dat hij tegen de journalist zegt: ‘Het is het kutste jaar uit mijn leven, zet dat maar boven het artikel’. De auteur vervolgt de tekst met de volgende zin. Ik moest even nadenken wie er nu precies met Edith bedoeld werd: de schoonzus van Tjeerd, dus de vrouw van zijn broer, of … [Lees meer...] overAmbiguïteit en disambiguëring
Waarom je van Voetius niet mag proosten
Gijsbertus Voetius was dominee, hoogleraar en de auteur van complexe theologische traktaten tegen de filosofieën van Descartes en Spinoza. In 1637 publiceerde hij echter een boek over een heel ander onderwerp: proosten. In Van de santeen behandelde Voetius een brandende vraag: mag een goede christen zijn/haar glas heffen? De theoloog beantwoordde die vraag met een stellige nee. … [Lees meer...] overWaarom je van Voetius niet mag proosten
Young Adult Literature: The View From Italy
There are several reasons why there is absolutely no progress in the discussion about English. The language is unmistakably still on the rise in international culture: worldwide more and more people are learning the language. And as a language becomes more attractive for learners when more people speak it – the investment of learning a language gives better returns if you can … [Lees meer...] overYoung Adult Literature: The View From Italy
‘Die historie van Jason’ : capittel [17]
© British Library Board, Ms. BL add. 10290, fol. 106v Die historie van Jason, Kritische editie van het unieke handschrift Londen BL add. 10290 in combinatie met de Franse brontekst van de vertaler: een anonieme druk [Brugge, ca. 1476 ?] bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve capittel [17] Hoe de belofte[n] tusschen Jason ende Medea vast ghemaect waeren, ende hoe zij … [Lees meer...] over‘Die historie van Jason’ : capittel [17]
Mythological and celestial symbolism in Harry Mulisch The Assault (De aanslag)
To gaze at the stars is to gaze at the world. In Harry Mulisch’s The Assault (1982), a “type of imagery [is presented] that identifies Anton many times throughout the novel as a stargazer.” (Forst 1994, 49). These images function not only as symbols but also frame the narration of the story. The mythological figures of Orion and Ra, at the beginning and end of the book … [Lees meer...] overMythological and celestial symbolism in Harry Mulisch The Assault (De aanslag)
Engeland, maar dan Nederlands
Talen vertakken en groeien uiteen, zoals het Nederlands en Engels uit het Germaans. Maar stel dat men aan beide zijden van de Noordzee al die tijd dezelfde taal gesproken heeft: de onze. Dan zou de kaart er iets anders uitzien. Deze heftige dagdroom is bezield door een andere kaart, onlangs gemaakt en op Twitter gedeeld door de taalkundige Guus Kroonen: van een … [Lees meer...] overEngeland, maar dan Nederlands
‘Ik houd wel van spel, maar niet van gezelschap’
In gesprek met Evi Aarens over de literatuur Het heeft de hele dag geregend boven Russell Square, het grootste plein in het centrum van Londen, vlakbij de Universiteit van Londen en het British Museum, maar nu komt net de zon door en een groepje jonge Afrikaanse nannies wandelt het groene park in. Evi Aarens (2000) is bezig plinten te lakken en ophanghaakjes in de muren … [Lees meer...] over‘Ik houd wel van spel, maar niet van gezelschap’
Sint-maartensvogel in de Reynaert-historie
Als Tibeert de kater op bevel van Koning Nobel met tegenzin en een angstig voorgevoel op pad is gegaan om Reynaert in te dagen, ziet hij aan zijn linkerzij een sint-maartensvogel vliegen. ‘Volgens het middeleeuwse bijgeloof brengt een links vliegende Sint-Maartensvogel ongeluk. De bange kater is dus gewaarschuwd. Dat links in de middeleeuwen negatief geduid werd, gebeurde onder … [Lees meer...] overSint-maartensvogel in de Reynaert-historie
Kinderboekenspecial: Gedachten denken
Deze zomer publiceren we op Neerlandistiek iedere vrijdag een bespreking van een kinderboek door Eline Zenner. De recensies verschenen eerder op https://www.lees-wijzer.be/boeken/ Ik denk, dus ik ben. Klinkt goed, Descartes, maar daarmee leg ik niet aan de kinderen uit wat denken is. Ik kan het ze niet uitleggen, omdat ik het zelf niet begrijp. Hoe ik denk, waar die … [Lees meer...] overKinderboekenspecial: Gedachten denken
Sappho in de zeventiende eeuw
Landkaart van de poëzie, met de rivieren de Rijm en de Reeden(Gemengelde Parnas-loof, 1693) Je kan je ogen niet geloven: de literaire genres visueel in kaart gebracht. Met de gekroonde lier als wapen staat deze zeventiende-eeuwse word cloud in het Gemengelde Parnas-loof van François van Bergen en Samuel van der Heiden (Amsterdam, 1693) als illustratie bij hun beschrijving … [Lees meer...] overSappho in de zeventiende eeuw
Janneke
40 jaar tandeloos (18) Ook voor wie af en toe een pauze wil uit de dwingende stijl van A.F.Th. van der Heijden, biedt De tandeloze tijd uitkomst, want af en toe blijkt een personage een boek te pakken of te lezen, en dat levert altijd interessante titels op. In De gevarendriehoek komt een passage voor waarin de vader op een ochtend na een weer een nachtelijke dronken … [Lees meer...] overJanneke
Post uit Paramaribo
Eind juli ben ik aangekomen in Paramaribo om een aantal taalbeheersingscursussen te geven in de MA Neerlandistiek van de Anton de Kom Universiteit van Suriname, lokaal bekend als ADEKUS. De universiteit biedt een BA-opleiding Neerlandistiek aan en organiseert af en toe een dan eenmalige MA Neerlandistiek. Af en toe en steeds eenmalig, omdat het een dure onderneming is. In … [Lees meer...] overPost uit Paramaribo
Beknopte zinnen
Het Oekraïens tegenoffensief verloopt moeizaam en de belangrijkste oorzaak daarvan is dat de Russen honderdduizenden mijnen hebben gelegd, waar zeer moeilijk doorheen te komen is. Dat ze er zoveel konden leggen heeft ermee te maken dat de Russen veel oorlogstuig bewaren, zodat er ook mijnen liggen die nog uit de Eerste Wereldoorlog stammen. Mijnen heb je in verschillende … [Lees meer...] overBeknopte zinnen
Vloeken is het bidden van de ongelovige
40 jaar tandeloos (17) Hoe meer ik De tandeloze tijd teruglees, hoe meer ik me moet verzetten tegen de neiging dat de cyclus, of toch minstens de eerste delen ervan, als postkatholiek te lezen zijn: een zoektocht naar een manier om het leven te kunnen begrijpen na het katholicisme. Het idee is te aantrekkelijk om te verlaten, maar je wilt natuurlijk niet zo’n hele cyclus … [Lees meer...] overVloeken is het bidden van de ongelovige
Vernoemingsnamen
Voornamendrift 107 Het is lang heel gebruikelijk geweest om kinderen naar familie en vooral grootouders te vernoemen. Het gevolg was dat dezelfde voornamen van generatie op generatie werden overgedragen. Zo ben ik vernoemd naar mijn grootvader Gerrit Veuger (1892) en daarvoor was het Gerrit Veuger (1863), Gerrit Veuger (1828), Gerrit Blaauboer (1784), Gerrit Blaauboer … [Lees meer...] overVernoemingsnamen
Het boekje is voor een groot deel van het Nederlandse lezerspubliek moeilijk
40 jaar tandeloos (16) Aan het begin van Weerborstels staat Albert Egberts als jongetje weemoedig te kijken hoe een medium oprukt: Ik was net elf geworden, en het was al een hele tijd aan de gang, onstuitbaar. Van steeds meer daken, uit de schaduw van steeds meer schoorstenen schoot het op, het kale onkruid, het dorre gewas van televisieantennes. De weemoed lijkt … [Lees meer...] overHet boekje is voor een groot deel van het Nederlandse lezerspubliek moeilijk
Lessen voor democraten
Ilja Leonard Pfeijffer, Alkibiades (4) Kees Alders bespreekt in vier delen het deze zomer verschenen boek Alkibiades, door Ilja Leonard Pfeijffer. Het blijft niet bij het vinden van parallellen alleen. Pfeijffer geeft ons in Alkibiades uiteindelijk een aantal niet mis te verstane lessen mee over het wezen en de gevaren van en voor de democratie, maar met daarnaast ook … [Lees meer...] overLessen voor democraten
Vrouwe Grammatica aan de Universiteit van Kaapstad
Vreemd, zo vreemd als Vrouwe Grammatica zich voor een Middeleeuwse jongensklas moet hebben gevoeld, zo voelde ik mij tijdens mijn eerste colleges grammatica als Lectorbij het Departement Afrikaans en Nederlands van de Universiteit van Kaapstad. Neem alleen al de weg naar de campus. Die lag halverwege de Tafelberg, en vraag niet hoe ik er zonder auto moest komen toen de … [Lees meer...] overVrouwe Grammatica aan de Universiteit van Kaapstad
