Ik weet niet hoeveel hoogleraren in de loop van de parlementaire geschiedenis hatemail in hun mailbox hadden hangen van een voorzitter van de Tweede Kamer – maar sinds afgelopen donderdag ben ik zo iemand. De mail stamt uit een voor drs. Martin Bosma onrustige nacht van bijna twee jaar geleden – 23 december 2021. Ik heb er eerder niet over geschreven omdat ik, zoals veel mensen, indertijd een beetje medelijden had met de schrijver ervan – een lid van een partijtje dat nooit meer iets leek te kunnen bereiken en die zijn frustraties koelde op een geïnteresseerde observator die aanmerkingen had op zijn functioneren. Ik wilde niet lullig doen over een nachtelijke uitbarsting van zo iemand, dus ik liet het zitten. Ik heb hem wel gevraagd of ik in het kader van de discussie de brief mocht publiceren, maar hij wilde dat niet en daarmee beschouwde ik de kwestie als afgedaan.

Wat was er gebeurd? In een stukje van twee dagen voor de woedenacht had ik beschreven wat Bosma had gemaakt van zijn voorzitterschap van de Interparlementaire Commissie (IPC) van de Nederlandse Taalunie: niet veel. Bosma is zo’n beetje de enige Nederlandse parlementariër die zich de afgelopen 20 jaar om de Taalunie heeft bekreund, maar hij deed dat vooral uit amateurisme en feitelijk heeft hij in al die tijd nooit iets tot stand gebracht.

Prooi

Deze constatering had nu Bosma’s nachtelijke toorn opgewekt. Ik zal de brief uit kiesheid nog steeds niet publiceren, al stel ik hem voor serieuze journalisten en/of toekomstig biografen van het Kamerlid graag ter inzage. Bosma meldde dat hij natuurlijk ook niet veel had kunnen doen, door corona-lockdowns en doordat er een nieuwe Algemeen Secretaris was, en wat al niet. Ook vond hij dat ik geen kritiek op de IPC mocht hebben. Ik was daarmee een activist geworden, want als geleerde mag je kennelijk nooit iets vinden van hoe een politicus zijn werk doet – terwijl het omgekeerde natuurlijk wel mag.

Maar vooral lanceerde hij een theorie over waarom ik kritiek had op zijn gebrek aan effectiviteit: dat was natuurlijk omdat hij een PVV’er was! Ik had zijn partij weliswaar nergens genoemd, maar ik keek als hoogleraar natuurlijk neer op zijn kiezers! Anders had ik het natuurlijk alleen maar prachtig gevonden dat het enige dat het IPC tijdens Bosma’s voorzitterschap had bereikt was dat Nederlandse en Vlaamse parlementariërs samen een reisje langs de taalgrens hadden gemaakt. Dan was ik niet ten prooi gevallen aan ‘activisme’.

Hobby’s

Nu had ik in het hele stukje de politieke partij waartoe Bosma behoort niet genoemd: lamlendigheid kent geen politieke affiliatie. Maar daar had Bosma iets op gevonden: in de archieven van Neerlandistiek (en van de ‘extreem-linkse’ website Joop) rust een stukje dat ik schreef met de titel ‘Schrijven PVV’ers een apendialect?’ Die vraag (het is een vraag, er staat een vraagteken achter) wordt in dat stukje weliswaar negatief beantwoord – ik wijs er juist expliciet op dat je in maatschappelijke discussies nóóit over het taalgebruik van je tegenstanders moet beginnen, en ik doe dat in reactie op iemand anders die dat ‘apendialect’ noemt – maar aan die nuance, die trouwens in de allereerste zinnen van het stukje wordt gemaakt, was Bosma niet toegekomen. Hij concludeerde uit de titel dat ik PVV’ers ‘apen’ vond.

Ondertussen vergat Bosma mij niet. Begin dit jaar riep hij tijdens een vergadering van het IPC ertoe op dat ik het geld dat ik in 2021 zou moeten terugbetalen (vanaf minuut 54 in het onderstaande filmpje) omdat we in ons rapport geen melding zouden hebben gemaakt van problemen met het bestuur op het Algemeen Secretariaat – hoe konden parlementariërs dan weten dat die problemen er waren? De visitatiecommissie was 2 dagen op het Algemeen Secretariaat geweest – dat kon je toch niet van Kamerleden verwachten?

Dat hier vooral uit bleek dat Bosma ons rapport waarop hij zei ‘blind te varen’ niet had gelezen – die problemen werden er gewoon en heel duidelijk in benoemd, maar dat had hij kennelijk in de anderhalf jaar na het verschijnen nooit gezien – heb ik hier al uitgelegd. Maar dat ik vind dat je als parlementariër rapporten moet lezen, en dan vooral de stukken waarop je in eigen woorden blind vaart, dat zal ook wel een uiting zijn van mijn activisme.

Wat is dat ook voor extreem links gedoe, om te willen dat parlementariërs hun werk doen?

Ik neem aan dat Bosma zich nu terugtrekt uit de Interparlementaire Commissie van de Taalunie, omdat zijn taken als voorzitter van de Tweede Kamer dat vereisen (ik heb daar overigens, en voor de duidelijkheid, geen kritiek op, het is volgens mij de gewone gang van zaken). Het betekent dat er nu waarschijnlijk geen enkele Nederlandse parlementariër meer is die zich om de Taalunie bekreunt.