Het Nederlands varieert van plaats tot plaats en van land tot land. Hoe beoordelen Nederlandstaligen die variatie? Zijn ze zich er eigenlijk wel van bewust? Die vragen willen onderzoekers van de Universiteit Gent beantwoorden. Via een online enquête brengen ze de overtuigingen van Nederlandstaligen wereldwijd in kaart. Jongvolwassen Nederlanders gezocht! In de voorbije … [Lees meer...] overTAALVARIATIE IN BEELD!?
Jong
Ast wilst drieve, gaast maar in ut Sneekermeer leggen
De directe vertaling van deze zin is: ‘Als je wil drijven, ga je maar in het Sneekermeer liggen.’ Dit zul je tegen iemand zeggen wanneer diegene je aan het opjagen (opdrijven) is. Gezien de inhoud van de zin is er natuurlijk geen twijfel over mogelijk: dit is afkomstig uit het Sneker dialect, een variant van het Stadsfries. Evenals de andere dialecten die behoren tot het … [Lees meer...] overAst wilst drieve, gaast maar in ut Sneekermeer leggen
Anéla/VIOT Juniorendag 2025 – Call for Abstracts
**English below** Op vrijdag 23 mei 2025 vindt de jaarlijkse Anéla/VIOT Juniorendag plaats aan Universiteit Utrecht. BA en MA studenten, net afgestudeerden en promovendi kunnen op de Juniorendag hun onderzoek op het gebied van toegepaste taalkunde (taalgebruik, taalverwerving, taalonderwijs, taalbeheersing of communicatie) presenteren. Zowel lezingen als posterpresentaties … [Lees meer...] overAnéla/VIOT Juniorendag 2025 – Call for Abstracts
Vör een oortjen in hus liggen
De regionale taal Nedersaksisch kent een rijke verscheidenheid aan dialecten, waaronder het Sallands, Twents en Kollumerlands. Binnen het Sallands bestaan verschillende varianten, waarvan het Deventers deze week wordt uitgelicht. Een uitdrukking uit dit dialect luidt: Vör een oortjen in hus liggen. Een letterlijke vertaling zal de wenkbrauwen doen fronsen, maar semantisch … [Lees meer...] overVör een oortjen in hus liggen
Podcast: Leve(n) lezen met Jeroen Dera
In deze aflevering bespreken we ‘Trofee’ (2020) met letterkundige Jeroen Dera. Dit boek, van de Vlaamse schrijver Gaea Schoeters, is hier in Nederland niet eens zo bekend, maar de Duitse vertaling is immens populair. Het verhaal gaat over Hunter White die leeft op voor de jacht op groot wild. Hunter reist af naar Afrika om een neushoorn te schieten, de laatste van de big five … [Lees meer...] overPodcast: Leve(n) lezen met Jeroen Dera
‘Oeit ’n duske komme’
Dit is een zin uit het Brussels. Het Brussels behoort tot de Brabantse dialecten, het is een Zuid-Brabants dialect. Vroeger werd het Brussels door velen in Brussel gesproken, maar het dialect is geleidelijk aan verstoten door het Frans en het Standaardnederlands. Op dit moment spreekt slechts een klein deel van de Brusselse bevolking nog het traditionele Brusselse … [Lees meer...] over‘Oeit ’n duske komme’
Podcast: Leve(n) lezen met Ingmar Heytze
Ingmar Heytze ontdekte het werk van Frank Koenegracht in een boekhandel in Utrecht. Sindsdien probeert hij deze dichter - naar eigen zeggen - ‘zonder enig succes na te doen’. We lazen Koenegrachts verzameld werk en gingen in gesprek over wat zijn poëzie zo bijzonder maakt. Hoe weet hij de waanzin zo goed te vangen? En wat maakt dat hij dingen kan zeggen die je eigenlijk … [Lees meer...] overPodcast: Leve(n) lezen met Ingmar Heytze
ChatGPT is zeker niet het enige taalhulpmiddel voor studenten
Wat kan het Instituut voor de Nederlandse Taal voor jou als student betekenen? Misschien heb je een van deze producten weleens gebruikt of heb je erover gehoord: het Algemeen Nederlands Woordenboek of Woordenlijst.org. Veel studenten weten niet dat deze taalhulpmiddelen afkomstig zijn van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) … [Lees meer...] overChatGPT is zeker niet het enige taalhulpmiddel voor studenten
Kunnen rapteksten ook literatuur zijn?
Def Real, Zombi Squad, RollaRocka, Osdorp Posse; het klinken niet als namen die je zou tegenkomen in een literatuurgeschiedenis, en behalve de laatste (die vind je namelijk op pagina 649 van de vijfde druk van Altijd weer vogels die nesten beginnen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1945-2005 van Hugo Brems) staan ze daar dan ook niet in. Toch heerst al sinds de … [Lees meer...] overKunnen rapteksten ook literatuur zijn?
‘k krij er kiekenvliês van
Deze zin is uit het Zottegems. Het Zottegems wordt in en rond de Belgische stad Zottegem gesproken. Het hoort tot de Oost-Vlaamse groep. Typisch voor het Zottegems is daarom bijvoorbeeld dat de meeste werkwoorden in de verleden tijd zwak worden vervoegd. Zij hebben dan een uitgang op -dege/-tege (in het Zottegems wordt dus ‘baktege’ in plaats van ‘bakte’ … [Lees meer...] over‘k krij er kiekenvliês van
De constructie van een seriemoordenaar
Anjet Daanje liet een onuitwisbare indruk achter met het ‘ongeëvenaarde literaire bouwwerk’ Het lied van ooievaar en dromedaris, en voor haar gehele oeuvre ontving ze ook nog eens de Constantijn Huygensprijs. Een mooie gelegenheid voor Uitgeverij Pluim om haar eerder verschenen werk opnieuw uit te geven: Suikerbeest is een van de weinige Nederlandse literaire romans waarbij de … [Lees meer...] overDe constructie van een seriemoordenaar
Ik heb de hele Nederlandstalige literaire canon gelezen. Nou en?
Toen ik zo’n drie jaar geleden begon aan de studie Nederlandse Taal en Cultuur in Groningen, deelde een van mijn docenten letterkunde aan ons een leeslijst uit: vijf aan elkaar geniete A4’tjes – voor- en achterkant – met in totaal 158 ‘titels van literaire werken die een afgestudeerde neerlandicus (bachelor) gelezen zou moeten hebben.’ Ik geloof dat de meeste van mijn … [Lees meer...] overIk heb de hele Nederlandstalige literaire canon gelezen. Nou en?
Vacature: social media talent met een hart voor de neerlandistiek
Krijg jij geen genoeg van de Nederlandse literatuur? Kan je uren praten over de herkomst van het woord ‘beschuit’? Of ben je juist gefascineerd door alle Engelse leenwoorden in onze taal? Gaat jouw hart sneller kloppen van de Nederlandse taal? En voel jij je helemaal thuis op social media? Dan zijn wij op zoek naar jou! Wat is Jong Neerlandistiek? Jong Neerlandistiek is … [Lees meer...] overVacature: social media talent met een hart voor de neerlandistiek
‘Ik was aant klappen mee ons bomma terwijl ze in hare pinoar naar den televies aant zien was’
Deze zin komt uit het Kempens, dialect dat in de Kempen wordt gesproken. De Kempen “bestrijken niet alleen de oostelijke drie vierden van Antwerpen, maar ze lopen ook door in Noord-Brabant, Limburg en Vlaams-Brabant” zoals geschreven in Atlas van het dialect in Vlaanderen. Hoewel deze zin met het Kempens wordt verbonden, moet het ook worden vermeld dat dit dialect veel variatie … [Lees meer...] over‘Ik was aant klappen mee ons bomma terwijl ze in hare pinoar naar den televies aant zien was’
Gaat fietsen stelen
Deze uitspraak komt uit het Rotterdams, één van de dialecten uit Zuid-Holland. Het stadsdialect komt uiteraard uit Rotterdam, maar wordt bijvoorbeeld ook gesproken in de omliggende regio (zoals Spijkenisse en Hellevoetsluis). Bepaalde uitspraken hebben zich misschien zelfs wel verder door Nederland verspreid. ‘Gaat fietsen stelen’ is een wat bottere manier om te zeggen dat … [Lees meer...] overGaat fietsen stelen
At ’t niet kin soa’t ’t mot, dan mot ’t maar soa’t ’t kin.
Deze zin is afkomstig uit het Bildts. Het Bildt is een streek in het noordoosten van Friesland. Ondanks dat het in Friesland gelegen is en de omgeving Fries spreekt, wordt Bildts over het algemeen erkend als een Nederlands dialect. Het lijkt erop dat de onderliggende taal van dit dialect het Nederlands is geweest en dat de streektaal daarna is beïnvloed door de Friese taal die … [Lees meer...] overAt ’t niet kin soa’t ’t mot, dan mot ’t maar soa’t ’t kin.
Hedde dè geheurd?!
De betekenis van deze zin is: Heb je dat gehoord? Het Kempenlands dialect wordt gesproken in bepaalde gebieden van Eindhoven, de grootste stad van Noord-Brabant. Dit dialect is een voorbeeld van regiolectisering, een proces waarbij kenmerken van een dialect en de standaardtaal samensmelten. Waar het Kempenlands vroeger een zelfstandig dialect was, ontwikkelt het zich door … [Lees meer...] overHedde dè geheurd?!
Alle gedichten van Frank Koenegracht met Ingmar Heytze
Ingmar Heytze ontdekte het werk van Frank Koenegracht in een boekhandel in Utrecht. Sindsdien probeert hij deze dichter - naar eigen zeggen - ‘zonder enig succes na te doen’. We lazen Koenegrachts verzameld werk en gingen in gesprek over wat zijn poëzie zo bijzonder maakt. Hoe weet hij de waanzin zo goed te vangen? En wat maakt dat hij dingen kan zeggen die je eigenlijk … [Lees meer...] overAlle gedichten van Frank Koenegracht met Ingmar Heytze
Jie bint’r vroeg bie
Ook al hebben we waarschijnlijk massaal de afgelopen week op het laatste moment sinterklaasgedichten geschreven en cadeautjes gekocht, toch zijn er ook genoeg mensen die op tijd alles af hebben. In het Zeeuws zou je als uitsteller tegen je goed georganiseerde tegenpool kunnen zeggen: ‘Jie bint‘r vroeg bie.’ Dit betekent ‘Je bent er vroeg bij’. Het Zeeuws is een dialect van … [Lees meer...] overJie bint’r vroeg bie
‘Geniet van wat het vak je brengt. De neerlandistiek kan je naar zoveel plaatsen brengen, zowel letterlijk als figuurlijk.’
Adriaan D’Haens, taalonderwijsexpert Wat kan je allemaal doen na de studie Nederlands? Adriaan D’Haens heeft als neerlandicus ontzettend veel verschillende dingen gedaan: tijdens zijn studie heeft hij in Dublin gewoond en erna in Oxford, hij heeft lesgegeven op middelbare scholen in België, Duitsland en Engeland en op de universiteit van Gent, hij heeft gewerkt als … [Lees meer...] over‘Geniet van wat het vak je brengt. De neerlandistiek kan je naar zoveel plaatsen brengen, zowel letterlijk als figuurlijk.’
Maakt oe over morn gien zörngn
Het Vechtdals is een dialect dat onder andere in Dalfsen, Ommen en Hardenberg in de provincie Overijssel wordt gesproken. Het Vechtdals wordt onder het Sallandse dialect gezet, wat betekent dat wij het hier met een Saksisch dialect te maken hebben. Daardoor wordt het ou in het Standaardnederlands in het Vechtdals vervangen door een oal. In plaats … [Lees meer...] overMaakt oe over morn gien zörngn
Ndien komt von bach’n de kupe
De zin in het Kust-West-Vlaams “Ndien komt von bach'n de kupe” zou in het Standaardnederlands als “Deze persoon komt van de overkant van de kuip” kunnen vertaald worden. Namelijk betekent het dat iemand ver weg woont, in een verlaten gebied. In feite verwijst 'de kuip' (letterlijk: het bad) naar de IJzer. Dus deze zin zou betekenen dat iemand aan de andere kant van de IJzer … [Lees meer...] overNdien komt von bach’n de kupe
Wat zit er achter uitdrukkingen, gezegdes en spreekwoorden?
Uitdrukkingen, gezegdes en spreekwoorden komen in de meeste talen voor, hoewel er verschillen bestaan tussen bijvoorbeeld Franse en Nederlandse uitdrukkingen. Ze worden dagelijks gebruikt door iedereen, soms zonder het te beseffen. Ongeacht leeftijd, geslacht of afkomst komen ze voor om te communiceren en een band met anderen op te bouwen. Iedereen kent wel iemand die ze soms … [Lees meer...] overWat zit er achter uitdrukkingen, gezegdes en spreekwoorden?
Hebbie gips?
Deze uitspraak komt uit het Leidse stadsdialect, één van de vele Zuid-Hollandse dialecten. Het Leids wordt ook wel een sociolect genoemd. Waar een dialect afhangt van de regio, is een sociolect een variant van een taal die bepaalde leden van een sociale groep gebruiken. ‘Hebbie gips’ is een alternatief voor de uitspraak ‘Mankeer je iets aan je handen?’ In beide vormen is het … [Lees meer...] overHebbie gips?
Podcast: Leve(n) lezen met Annet Schaap
Marit Evers en Nynke de Haan gaan in gesprek met Annet Schaap over 'Kees de Jongen.' Beluister de aflevering hier: https://open.spotify.com/episode/7hG7pD3huBwafyD4x5lxAV?si=cb22ff9777fd449d … [Lees meer...] overPodcast: Leve(n) lezen met Annet Schaap