Waarom zou je nu Mei van Herman Gorter lezen? Omdat het een gedicht is dat ons nu kan helpen. Gorters 134 jaar oude epische gedicht is Ellen Deckwitz’ antwoord op de vraag van Lisa, een studente Literatuurwetenschap, die wilde weten welk gedicht verlichting kan bieden nu de aarde op het punt staat te bezwijken onder de zon en de zee. ‘Er zijn parallellen tussen de dilemma’s die … [Lees meer...] overGorter is niet af
Zoekresultaten voor: waarom literatuur lezen
De huid is een gewaad van ruis en puls
Waarom Piet Gerbrandy lezen? Naar nieuwe bundels van Piet Gerbrandy kijk ik altijd uit – er is geen dichter die zo'n fascinerende vorm heeft, een die heel strak voelt zonder dat je er echt regels in kunt ontdekken, een waarvan de regels gebeeldhouwd lijken met een pikhouweel in plaats van een beitel. Een willekeurig voorbeeld uit de DBNL: Dit kot waar je boezems … [Lees meer...] overDe huid is een gewaad van ruis en puls
Een verhaal dat je sprakeloos van verwondering achterlaat
Jongstleden vrijdag werd bekend dat de Centrale Autoriteit Internationale Kinderaangelegenheden, die toezicht houdt op de adoptie van buitenlandse kinderen, in 1999 alle dossiers over adopties uit de jaren zeventig heeft vernietigd. In een reactie liet de Centrale Autoriteit weten dat die adoptiedossiers ook nog bij de Raad voor de Kinderbescherming bewaard zouden moeten zijn. … [Lees meer...] overEen verhaal dat je sprakeloos van verwondering achterlaat
Reynaert en de universiteit
Over onderwijs, onderzoek, mijzelf en de toekomst Afgelopen vrijdag hield Frits van Oostrom zijn afscheidscollege in een overvolle Utrechtse Dom. Hieronder staat de tekst Mijnheer de Rector Magnificus,Excellentie,Zeer geachte aanwezigen, Het stichtingsjaar van deze universiteit is welbekend: 1636. Het was hetzelfde jaar waarin de universiteit van Harvard werd gesticht. … [Lees meer...] overReynaert en de universiteit
Frits van Oostrom (2): Verleidelijk
Waarom kennis lust is In deze tweede aflevering gaan we in op het thema 'Verleidelijk'. Frits van Oostrom deelt zijn inzichten over kennis als lust, het woordje ‘ik’ in de wetenschap en wat Reynaert ons leert over de politiek. Frits vertelt over de kunst van het schrijven voor een breed publiek en waarom kennis lust is. Samen met Marc van Oostendorp bediscussieert hij … [Lees meer...] overFrits van Oostrom (2): Verleidelijk
Schrijfstijl x historische letterkunde: schrijven over Brandaan
Dit is het derde deel in een vierluik over De reis van Sint Brandaan. Lees hier deel 1 en deel 2. De lessenreeks over Brandaan was klaar, de presentaties waren achter de rug, maar ik had behoefte aan een creatieve afronding waarin leerlingen hun ervaringen met de tekst konden verwerken. In het ‘Poetry therapy model’, dat ik ken via workshops van … [Lees meer...] overSchrijfstijl x historische letterkunde: schrijven over Brandaan
Van Ostaijen deed nooit zomaar wat
Waarom Matthijs de Ridders biografie van Paul van Ostaijen zo goed is Terwijl er in het Nederlands nauwelijks nog boeken voor een algemeen publiek verschijnen over literatuur, bloeit de schrijversbiografie. Over het werk van schrijvers willen de mensen – in ieder geval volgens de uitgevers – niet meer lezen, maar hun levens! Ja, daar wordt kennelijk van gesmuld. Wie als … [Lees meer...] overVan Ostaijen deed nooit zomaar wat
Waarom viert de UB de Leidse literatuur met alleen maar oude, witte mannen?
Seksisme in de literatuur is een diepgeworteld probleem. Ook de universiteitsbibliotheek presenteert in de Leiden Leest-maand uitsluitend witte, mannelijke ‘iconen’, constateert Romy van den Akker (die daarom haar eigen lijst maakte). Want geloof het of niet, de Nederlandse literatuur bestaat ook uit vrouwen, queers en mensen van kleur. Een tijd geleden trad een vriend met … [Lees meer...] overWaarom viert de UB de Leidse literatuur met alleen maar oude, witte mannen?
Een biograaf die wil dat zijn onderwerp altijd gelijk had
In een week als deze wordt Karel van het Reve node gemist: de week waarin Vladimir Kara-Moerza voor 25 jaar in een Russische cel verdwijnt vanwege kritiek op Poetin in het algemeen en de oorlog in Oekraïne in het bijzonder. Dat is de langste gevangenisstraf die iemand ooit in Rusland heeft gekregen voor dissidentie. Van het Reves grootste daad was: zich inzetten voor de … [Lees meer...] overEen biograaf die wil dat zijn onderwerp altijd gelijk had
AI-vi Aarens
De vraag "Wie is Evi Aarens?" interesseerde me tot voor kort net zoveel als "Wie is Eric Borrias?" Het zou helemaal niet interessant moeten zijn wie een schrijver is als je een verhaal of gedicht leest. Totdat ik erachter kwam dat Eric echt bestond en eigenlijk wel gave dingen doet. Hij is van beroep verhalenverteller. Vanaf dat moment steeg kort mijn interesse in de vraag wie … [Lees meer...] overAI-vi Aarens
De kracht van poëzie in prozaïsche tijden
Over de poëtische leeshouding en diepdiepblauw van Nikki Dekker ‘We live in a prosaic age’, schrijven Paul Hetherington and Cassandra Atherton in Prose poetry. An introduction (2020). Niet alleen is het meeste van wat we lezen – online of van papier – proza, ook de wijze waarop tekstcompetenties worden getraind en onderwezen, vertrekt vaak vanuit de prozavorm en … [Lees meer...] overDe kracht van poëzie in prozaïsche tijden
Verloren tijd
Een avond in Amsterdam op uitnodiging van uitgeverij De Harmonie voor de presentatie van het bijzondere boek Het universum van Willem Frederik Hermans van Max Pam, Hans Renders en Piet Schreuders. Het rijk geïllustreerde boek laat de speelse, vrolijke kanten van Hermans zien en is vormgegeven in het formaat van diens Mandarijnen op zwavelzuur, dat al evenzeer van een grimlach … [Lees meer...] overVerloren tijd
‘De dood ontdooit wat was bevroren’
Over Nijhoffs Pierrot aan de lantaarn 19 maart jl. publiceerde Maarten Klein het artikel ‘Schaduwdansen met Nijhoffs Pierrot, tot de dood erop volgt’, waarin hij een analyse en interpretatie onderneemt van Nijhoffs gedicht ‘Pierrot’ uit De wandelaar. Hij brengt daarbij zijdelings de ‘Clowneske Rapsodie’ Pierrot aan de lantaarn ter sprake. Voor ons een mooie aanleiding om een … [Lees meer...] over‘De dood ontdooit wat was bevroren’
Rebelse kinderen, burgerlijke ouders: Mary Dorna en Annie M.G. Schmidt
‘Ik wil echt goede boeken lezen, maar niet de boeken van mijn vader,’ schreef een leerling uit V4. Voor haar leeslijst Nederlands heeft ze de ambitie om de Nederlandse literatuur te leren kennen. Haar vader staat klaar met adviezen maar zij wil haar eigen keuzes maken; ze wil boeken lezen die canoniek zijn maar die haar ook iets te zeggen hebben. Boeken die ze zich kan … [Lees meer...] overRebelse kinderen, burgerlijke ouders: Mary Dorna en Annie M.G. Schmidt
Luidkeels hahahaënd
Wouter Godijn is zo’n vertrouwde verschijning in de Nederlandse literatuur dat ik over zijn boeken heen begin te kijken. Dus begin ik bij zijn recentste bundel poging een luchtig gedicht te schrijven (2022) opnieuw, aan de buitenkant. Dan is het gelijk hommeles met de flaptekst, een tekstsoort waarin ChatbotGPT al jaren ondergronds actief is en die hier net iets te opzichtig … [Lees meer...] overLuidkeels hahahaënd
Hoe beoordeel je een argumentatie?
Het probleem – Wat is een goed betoog? Is dat een tekst met een leuke inleiding, een standpunt, drie argumenten voor, een weerlegd tegenargument en een conclusie? Nee. Het aantal argumenten zegt namelijk niets over de kwaliteit van de argumentatie. Zelfs niet als alle argumenten valide zijn. Ik kan heel veel goede redenen (en dus argumenten) hebben om morgen met vakantie … [Lees meer...] overHoe beoordeel je een argumentatie?
Het eerste bedrijf van Vondels ‘Lucifer’ – de wortels van het kwaad
Het toneelstuk Lucifer (1654) van de toen 67-jarige Joost van den Vondel (1587 -1679) is een schitterende uitbeelding van de verborgen, duistere wortels van de condition humaine: jaloersheid, begeerte en hebzucht. Een ietwat vreemde uitspraak misschien voor een toneelstuk dat zich afspeelt in … de hemel. Maar zoals in de betere … [Lees meer...] overHet eerste bedrijf van Vondels ‘Lucifer’ – de wortels van het kwaad
Vanuit de Tellegen-hemel
Waarom Toon Tellegen lezen? Wie het raadsel van stijl wil bestuderen in de Nederlandse literatuur, moet Toon Tellegen lezen: een schrijver met een heel divers oeuvre, waarvan je iedere pagina kunt herkennen als geschreven door Tellegen: of het nu proza of poëzie betreft, voor volwassenen of voor kinderen geschreven is, grappig is of ernstig. Je kunt dat allemaal trouwens … [Lees meer...] overVanuit de Tellegen-hemel
Dit landschap dwingt tot deemoed
De zee en het atelier (5) Daags na het historische VN-verdrag over de bescherming van 30% van de oceaan in 2030, buig ik mij samen met de studenten in het Groningse onderzoeksatelier over de literaire verbeelding van het Waddengebied over een klassieke tekst uit de wetenschapsgeschiedenis: De zee van Rachel Carson uit 1950. Wat heeft een baanbrekend … [Lees meer...] overDit landschap dwingt tot deemoed
Manon Uphoffs ‘Begeerte’: de eerste eruptie en de schoolbibliotheek
Dit is de tekst van een lezing die Daan Stoffelsen gaf in de openbare bibliotheek in Nijmegen, in het kader van een reeks lezingen over het werk van Manon Uphoff. De volgende lezing wordt op 15 maart 2023 gegeven door Fleur Speet. Toen ik het verzoek om deze lezing te geven lichtvaardig had aangenomen, begon ik deze lezing als een essay, persoonlijk, onderzoekend, dwalend, … [Lees meer...] overManon Uphoffs ‘Begeerte’: de eerste eruptie en de schoolbibliotheek
Vlucht vooruit. Reflecties bij Vondels Lucifer
… dat God de mens – die natte bel, volgeblazen met wind en lucht – verheft omde engelen, Zijn zonnen te overheersen? (v. 846) Vondels Lucifer ontspannen lezen in de wachtkamer, op de trein of in bed. Het kan, dankzij de onlangs verschenen prozahertaling in hedendaags Nederlands. En de lezer die méér wil, hoeft maar even te spieken op de linkerpagina waar het hem vrijstaat … [Lees meer...] overVlucht vooruit. Reflecties bij Vondels Lucifer
Lucifer en de Nederlandse taal
Als je over de taal van Vondels Lucifer schrijft, kun je niet om Petrus Leupenius heen. Ik begin daarom met het conflict tussen Vondel en Leupenius. Daarna kijk ik in meer detail naar Vondels taalgebruik in Lucifer. Petrus Leupenius (1607-1672) was een Amsterdamse predikant die er in de allereerste uitgave van Lucifer (1654) ongenadig van langs kreeg van de toen 67-jarige … [Lees meer...] overLucifer en de Nederlandse taal
‘Niet op grammatica geredacteerd’
Ook bij taalvaardigheid lijken de politieke posities verruild. Rechts hanteert nu het oude socialistische emancipatieargument, links het oude liberale keuzevrijheidsargument. Het zal door die verwarring zijn dat een debat over taalvaardigheid nagenoeg onmogelijk is. Gevoed door aantijgingen als ‘woke waanzin’ en ‘calimerogedrag’ bespeuren de partijen bij elkaar verloedering en … [Lees meer...] over‘Niet op grammatica geredacteerd’
Brenger van licht en stilte in een klas op maandagmiddag
Maandagmiddag 13.00 uur, V4b. Een grijnzende duivel is op het smartboard geprojecteerd. Tafels en stoelen zijn in een cirkel in de klas geplaatst, zodat iedereen elkaar aan kan kijken. De fragmenten van Lucifer die vandaag gelezen worden liggen klaar. De handgeschreven samenvattingen van de vorige les zijn uitgedeeld. De leerlingen komen binnen. De rollen voor die dag worden … [Lees meer...] overBrenger van licht en stilte in een klas op maandagmiddag
9 maart 2023: KERN-college Nederlands: Geen compleet wereldbeeld zonder vrouwen
Het humanisme van de Renaissance of de maakbaarheid van de Verlichting: waren het de mens- en wereldbeelden van alleen mannen of ook van vrouwen..? Yra van Dijk - Universiteit LeidenMarie-José Klaver – docent NederlandsTheo Witte – Lezen voor de lijst, auteur KERN Nederlands Het humanisme van de Renaissance of de maakbaarheid van de Verlichting: waren het de mens- en … [Lees meer...] over9 maart 2023: KERN-college Nederlands: Geen compleet wereldbeeld zonder vrouwen
