Door Ton Harmsen Sportprestaties leiden tot lyrische taal. Je hoeft niet van hockey te houden om te genieten van het proza van Hugo Camps en Maarten Scholten. Zelfs de oudste Griekse poëzie is geïnspireerd door sportieve prestaties. Rond 450 voor Chr. bezingt Pindarus in zijn Olympische, Pythische, Nemeïsche en Isthmische oden de atleten die gouden medailles verdienen. Hij … [Lees meer...] overVondels Zege-zang voor Gillis van Vinckenroy: spotdichter wordt sportdichter
17e eeuw
Theater Kwast trapt nieuw seizoen Gouden Eeuw toneel af met leugens en ontucht
Op dinsdag 4 oktober trapt Theater Kwast een nieuw seizoen Mond op Mond af met een hysterisch theaterstuk over liefde en lust: Theodoor Rodenburgh’s Casandra hertoginne van Borgoni en Karel Baldeus. In Casandra en Karel Baldeus verlangt de Hertogin van Borgonie gedreven door ‘geyle minnelust’ naar het bed van Karel Baldeus, de bediende van haar echtgenoot de Hertog. Karel … [Lees meer...] overTheater Kwast trapt nieuw seizoen Gouden Eeuw toneel af met leugens en ontucht
Vondels achtste tragedie: vertaling van Sophocles’ Electra
Door Ton HarmsenMet de nare smaak van de Gysbreght nog in zijn mond is Vondel toe aan iets heel nieuws. Gelukkig wordt hij onder anderen door Hugo de Groot, die in 1630 Euripides’ Phoenissae vertaald had, gewezen op een voorbeeld dat een radicale verandering inhoudt: de Griekse tragedie. De sfeer die hij daarin vond bood betere mogelijkheden dan de pathetische horreur van … [Lees meer...] overVondels achtste tragedie: vertaling van Sophocles’ Electra
Het reisverslag van Coenraad Ruysch. Deel XXII: Van Grenoble tot Marseille
Wij publiceren hier een kritische editie van het reisverslag van Coenraad Ruysch, verzorgd door Alan Moss van de Radboud Universiteit Nijmegen. Hieronder staan links naar de tot nu toe verschenen delen: Ten geleide Verantwoording Deel I: mei 1674 – Van Amsterdam tot Hamburg | Google Earth Deel II: juni 1674 –Van Hamburg tot Ulm | Google Earth Deel III: juli-september 1674 … [Lees meer...] overHet reisverslag van Coenraad Ruysch. Deel XXII: Van Grenoble tot Marseille
Aan de wieg van het web
Door Ton Harmsen Eerder deze week schetste Frits van Oostrom in de vijfentwintigste Bert van Selmlezing, getiteld Van geletterd naar gepixeld, de ontwikkelingen in de digitale neerlandistiek sinds het overlijden van Van Selm in 1991. Van Oostrom heeft gelijk als hij zegt dat het initiatief voor het digitaliseren van Nederlandse literatuur van de universiteiten (de leerstoelen … [Lees meer...] overAan de wieg van het web
Symposium De literaire canon in de vroegmoderne tijd
Symposium ‘De literaire canon in de vroegmoderne tijd’, 13 oktober 2016, Auditorium Rijksmuseum, 15.00-18.00. Ter gelegenheid van de nieuwe boekenreeks Rijksmuseum Studies in History en de lancering van de website schrijverskabinet.nl organiseert het Rijksmuseum een symposium rond het thema literaire canonvorming in de vroegmoderne tijd. De canon van de … [Lees meer...] overSymposium De literaire canon in de vroegmoderne tijd
De dreigende drogreden
Door Ton Harmsen Hoeveel nieuwe stukken er ook verschenen, voor het repertoire van de Amsterdamse Schouwburg greep men graag naar oude succesnummers. Op een bewaard gebleven affiche uit 1760 staat de klucht Broershart uit 1668 op het programma, als naspel bij De dood van Sultan Selim, een tragedie uit 1717 door Willem van der Hoeven. Hij was een gevierd acteur die meer dan … [Lees meer...] overDe dreigende drogreden
Broershert, de duëllerende huisknecht
Door Ton Harmsen Laat je een paar keer keihard plat op het toneel vallen, maak je belachelijk door angstig weg te lopen voor een duel. Of beraam uit woede over een futiliteit een dubbele moord. Als je dat in 1668 in een Nederlandse klucht doet – zoals Adriaan Bastiaensz de Leeuw in Broershert – is je succes een eeuw lang verzekerd. Adriaan Bastiaensz. Leeuw was toneelspeler … [Lees meer...] overBroershert, de duëllerende huisknecht
Met Lambert van den Bos naar de kastelen van Napels
Door Ton Harmsen Italië is het land waar de oudheid en de renaissance nog altijd het straatbeeld bepalen. Een reisgids uit de zeventiende eeuw laat zien hoeveel er in de loop der eeuwen toch veranderd is. In de Wegh-wyser door Italien (1657) geeft Lambert van de Bos een beeld van Napels zoals het er uitzag toen het tot het Spaanse koninkrijk van Filips de Tweede, de Derde en … [Lees meer...] overMet Lambert van den Bos naar de kastelen van Napels
Helden in de hemel van Nassau
Door Ton Harmsen De meest lucratieve verovering in de opstand tegen Spanje was die van de Zilvervloot. ‘Zijn naam is klein, zijn daden bennen groot’ klinkt het nog eeuwenlang in de klaslokalen. Ook militair heeft Piet Heyn de republiek veel goed gedaan: ineens was er geld voor het onbetaalbare initiatief van Frederik Hendrik om ’s-Hertogenbosch te veroveren. Hij had daarvoor … [Lees meer...] overHelden in de hemel van Nassau
Het reisverslag van Coenraad Ruysch. Deel XXI: Van Lyon tot Grenoble
Wij publiceren hier een kritische editie van het reisverslag van Coenraad Ruysch, verzorgd door Alan Moss van de Radboud Universiteit Nijmegen. Hieronder staan links naar de tot nu toe verschenen delen: Ten geleide Verantwoording Deel I: mei 1674 – Van Amsterdam tot Hamburg | Google Earth Deel II: juni 1674 –Van Hamburg tot Ulm | Google Earth Deel III: juli-september … [Lees meer...] overHet reisverslag van Coenraad Ruysch. Deel XXI: Van Lyon tot Grenoble
Het estafettestokje van de Carthaagse spelen
Door Ton Harmsen ‘Eindelijk! De Lairesse’: Rijksmuseum Twenthe bereidt onder die titel een overzichtstentoonstelling over Gerard de Lairesse voor. Daar zullen ongetwijfeld de zes gravures te zien zijn die hij in 1668 maakte voor de toneelstukken Didoos doot en Julfus van Andries Pels. Aan elk bedrijf gaat een toepasselijke gravure vooraf van deze kunstschilder en graveur uit … [Lees meer...] overHet estafettestokje van de Carthaagse spelen
Andries Pels op de drempel van het Frans-Klassicisme
Door Ton Harmsen In 1669 is Andries Pels een van de oprichters van Nil Volentibus Arduum. Maar in 1668 was het Frans-Klassicisme nog ver weg. Zonder zich te bekommeren over ‘eenheid van handeling’ of ‘waarschijnlijkheid’ schrijft Pels in dat jaar twee stukken waarin kunst- en vliegwerken, godenverschijningen, lange monologen en verdeling in drie bedrijven nog een heel andere … [Lees meer...] overAndries Pels op de drempel van het Frans-Klassicisme
Jaarcongres Werkgroep Zeventiende Eeuw
Het jaarcongres 2016, ‘Oud… Maar niet versleten! Ouderdom in de zeventiende eeuw’, vindt plaats in de Universiteitsbibliotheek van de Katholieke Universiteit Leuven (Ladeuzeplein 21) op zaterdag 27 augustus 2016. Programma 10h00– Welkomstwoord voorzitter DZE 10h15-11h00 Keynote Lynn Botelho (Indiana University of Pennsylvania) 11h00-12h30 – Fysieke aspecten van … [Lees meer...] overJaarcongres Werkgroep Zeventiende Eeuw
Catharina Questiers vondelt zonder het te zeggen
Door Ton Harmsen Hoe belangrijk Horatius voor Vondel ook was, slechts tweemaal heeft hij een van diens odes metrisch vertaald. Maar in 1654 verscheen zijn prozavertaling van alle ‘Odes’, het ‘Carmen saeculare’ en de ‘Ars poetica’. Horatius compleet, behalve de satiren en de brieven. Vondels vertaling van de eerste ode heeft zijn buurvrouw Catharina Questiers geïnspireerd tot … [Lees meer...] overCatharina Questiers vondelt zonder het te zeggen
Het reisverslag van Coenraad Ruysch. Deel XX: Van Genève tot Lyon
Wij publiceren hier een kritische editie van het reisverslag van Coenraad Ruysch, verzorgd door Alan Moss van de Radboud Universiteit Nijmegen. Hieronder staan links naar de tot nu toe verschenen delen: Ten geleide Verantwoording Deel I: mei 1674 – Van Amsterdam tot Hamburg | Google Earth Deel II: juni 1674 –Van Hamburg tot Ulm | Google Earth Deel III: juli-september … [Lees meer...] overHet reisverslag van Coenraad Ruysch. Deel XX: Van Genève tot Lyon
Scheele Griet grijpt haar kans
Door Ton Harmsen Het gaat goed met de zeventiende-eeuwse klucht. Er zijn opvoeringen door het hele land, het ouderwetse vermaak vindt waardering. Ceneton merkt dat ook: steeds vaker sturen lezers uit alle windstreken door hen gedigitaliseerde kluchten toe. Hoe meer handen, hoe lichter het werk. De jongste aanwinst is De klucht van Scheele Griet of gestrafte wellust door … [Lees meer...] overScheele Griet grijpt haar kans
Vrede: utopie of haalbaal ideaal? Boekpresentatie & debat
In de loop van de geschiedenis zijn tal van vredescongressen georganiseerd en vredesorganisaties opgericht. De Nobelprijs voor de vrede is ingesteld om personen te eren die zich op uitzonderlijke wijze voor de vrede hebben ingezet. Cynici menen echter dat de toestand van vrede nooit te bereiken zal zijn. Sterker nog: elke vrede vormt de opmaat van een nieuwe oorlog. Wie heeft … [Lees meer...] overVrede: utopie of haalbaal ideaal? Boekpresentatie & debat
Gysbreght voor Grotius: Vondels zevende tragedie
Vondel draagt zijn Gysbreght van Aemstel (1637) op aan Hugo de Groot. Die was in 1631 en 1632 enige tijd in Amsterdam geweest in de hoop amnestie te krijgen en zich weer blijvend in Holland te kunnen vestigen. Amsterdam had een sterke arminiaanse factie met burgemeesters als Andries Bicker en Jacob Dircksz de Graeff, maar dat wil niet zeggen dat Grotius er erg hartelijk is … [Lees meer...] overGysbreght voor Grotius: Vondels zevende tragedie
Video: Herstelde Hongers-dwang
Het is 3 december 1573. Don Frederik, de zoon van de gevreesde Hertog van Alva, strijkt met zijn troepen neer voor de muren van Haarlem met het verzoek of de bevolking zich over wil geven. De Haarlemmers weigeren. Een ontluisterende belegering van 7 maanden volgt. Aanvankelijk lukt het om de stad over het bevroren Haarlemmermeer te bevoorraden, maar als de dooi inzet wordt de … [Lees meer...] overVideo: Herstelde Hongers-dwang
Jacob Cats als rechtbankverslaggever
Door Ton Harmsen Behalve haar proefschrift over funeraire poëzie schreef Sonja Witstein ook twaalf artikelen, die gebundeld zijn in Een wett-steen van de ieught. Die titel verwijst naar de woorden waarmee Huygens de professor omschrijft in zijn Zedeprinten; het is ook een verwijzing naar de Wetsteen der vernuften, wat een van Witsteins lievelingsboeken was. Over Jacob Cats … [Lees meer...] overJacob Cats als rechtbankverslaggever
Met Lambert van den Bos naar de kerken van Napels
Door Ton Harmsen Wie naar het buitenland gaat koopt een reisgids. In de zeventiende eeuw was dat niet anders. Er waren gidsen voor allerlei landen, variërend van praktische handleidingen (type Lonely Planet) tot beschrijving van kunst en cultuur (Agon cultuurgids). Italiëgangers – handelaars, studenten, geleerden, geestelijken en militairen – reisden over de Alpen of per boot, … [Lees meer...] overMet Lambert van den Bos naar de kerken van Napels
Het reisverhaal van Coenraad Ruysch. Deel XIX: Genève
Wij publiceren hier een kritische editie van het reisverslag van Coenraad Ruysch, verzorgd door Alan Moss van de Radboud Universiteit Nijmegen. Hieronder staan links naar de tot nu toe verschenen delen: Ten geleide Verantwoording Deel I: mei 1674 – Van Amsterdam tot Hamburg | Google Earth Deel II: juni 1674 –Van Hamburg tot Ulm | Google Earth Deel III: juli-september … [Lees meer...] overHet reisverhaal van Coenraad Ruysch. Deel XIX: Genève
Gedicht: G.A. Bredero — Het elfde sonnet van de schoonheid
HET ELFDE SONNET VAN DE SCHOONHEID O rijpen boezem wit die voor mijn ogen stadig Zo liefelijken zweeft, gelijk den wederschijn Van d'allerwitste sneeuw aan d'oorsprong van den Rijn - Maar uwe schimmering, o zwakke ogen schadig! Met maagdelijke melk verschijnen daar beladig Twee zilver dopkens rond, op elke staat een robijn, 't Zijn appelkens gelijk, daarop twee … [Lees meer...] overGedicht: G.A. Bredero — Het elfde sonnet van de schoonheid
Een schilderijententoonstelling in Vondels zesde toneelstuk
Door Ton Harmsen Het is een beetje verwarrend dat het woord ‘treurspeler’ bij Vondel twee betekenissen heeft: het is zowel een personage uit een treurspel als een treurspelschrijver. De laatste betekenis heeft het woord in de voorrede van Huigh de Groots Iosef of Sofompaneas, waar Vondel schrijft: ‘Ick hier mede vast in ’t vertolcken en rijmen bezigh en verruckt zijnde, liet my … [Lees meer...] overEen schilderijententoonstelling in Vondels zesde toneelstuk