Op 27 augustus 2016 vindt in Leuven het jaarcongres van Werkgroep Zeventiende Eeuw plaats met als thema Oud… maar niet versleten! Ouderdom in de zeventiende eeuw. Waar jeugdcultuur in het verleden vaak het voorwerp van onderzoek was, weten we immers opvallend weinig over “ouderencultuur.” Dit congres wil de schijnwerpers op de lange zeventiende eeuw richten. Daarnaast willen we … [Lees meer...] overCall for papers: jaarcongres Werkgroep Zeventiende Eeuw
17e eeuw
IJdelhooft en Harry Muesli
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (56)Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpHet is hoogst vermoeiend dat culturen de hele tijd veranderen. Er zijn mensen die denken dat P.C. Hooft en Joost van den Vondel onleesbaar zijn geworden doordat 'ze' – de regering, de elite, de politiek-correcten – de … [Lees meer...] overIJdelhooft en Harry Muesli
De stof van Vondels derde tragedie: Palamedes (1625)
Vondels Palamedes is bedoeld als een aanklacht over de dood van Oldenbarnevelt, in Vondels ogen een politieke moord. Een gevaarlijk onderwerp dus. Volgens Het leven van Joost van den Vondel door Geeraerdt Brandt (1682) zocht hij op aanraden van de Amsterdamse magistraat Albert Burgh naar een verhaal dat hij om zou kunnen werken tot een allegorie hierop. Het moest iets uit de … [Lees meer...] overDe stof van Vondels derde tragedie: Palamedes (1625)
P.C. Hooft was kaal!
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (55)Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpStel je bent Anna Roemer Visscher, en stel je hebt voor je goede vriend P.C. Hooft een pruik gemaakt. En hij bedankt je dan met een sonnet dat zo begint:D' aelouwde dichters kloeck in wijsheit nae te spoorenBeschrijven … [Lees meer...] overP.C. Hooft was kaal!
Plautus in Amsterdam: Bonjour, la Nuit
Door Ton Harmsen Wie Van Damme’s Amphitruo (1617) naast Peys’ Amphitrion (1670) leest (de eerste naar Plautus en de ander naar Molière), ziet een grote ontwikkeling in smaak. Valt over smaak te twisten? Stutterheim antwoordde een promovendus die zich bij zijn verdediging probeerde te redden met ‘de gustibus non est disputandum’: ‘Jawel! Daarvoor Zijn Wij Hier!’ Argumenten dus. … [Lees meer...] overPlautus in Amsterdam: Bonjour, la Nuit
De septades van Baeto
Door Poeta BatavusBaeto is back! Vierhonderdenvijfendertig jaar na de geboorte van zijn geestelijke vader P.C. Hooft keert Baeto op het toneel terug om zijn licht over de lage landen te laten schijnen. Hij schrijft geen middeleeuwse rondelen of renaissance sonnetten, maar eigentijdse septades. Een septade is een gedicht van zeven regels, waarvan de eerste gelijk is aan de … [Lees meer...] overDe septades van Baeto
Visseres? Visster? Visserin!
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (54)Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpHet Nederlands heeft allerlei manieren om een vrouwelijke beroepsaanduiding te vormen. In een recent artikel in Nederlandse Taalkunde (ik kom er binnenkort nog eens op terug) somt de Amsterdamse morfoloog Jan Don … [Lees meer...] overVisseres? Visster? Visserin!
Plautus in Parijs: toespraak tot de lantaarn
Isaac van Damme vertaalde de Amphitruo van Plautus in 1617; in 1635, toen hij twee keer zo oud was, maakte hij een nieuwe bewerking voor Amsterdamse rederijkers door er enkele elementen aan toe te voegen. Zijn nieuwe spel begint met een vergadering van de godenraad en dan volgen twee tableaux vivants: Jupiter ziet Alcmene afscheid nemen van Amphitruo, en de Thebanen vechten … [Lees meer...] overPlautus in Parijs: toespraak tot de lantaarn
Waarom P.C. Hooft niet bij de AKO ligt
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (53)Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpEen ingewikkelde syntaxis geldt niet als aanbeveling voor een schrijver. Van moderne Nederlandse auteurs als Maartje Wortel worden de korte zinnen geprezen (bijvoorbeeld ). Iedere bijzin doet de wenkbrauwen fronsen, zo … [Lees meer...] overWaarom P.C. Hooft niet bij de AKO ligt
Plautus in Leiden: Jupiter verwekt Hercules
Door Ton Harmsen De Thebaanse koning Amphitruo laat zijn hoogzwangere vrouw Alcumena thuis achter als hij ten strijde trekt tegen de Theleboërs, niet wetend dat Jupiter verliefd op haar is: . Dees’ stadt sal Theben sijn, Amphitruo woont daer . De welck’ ghelaten is van Griecksche ouders naer. . Hy … [Lees meer...] overPlautus in Leiden: Jupiter verwekt Hercules
Een schoone historie van Palmerijn van Olijve : Hoofdstuk 53
Een seer schoone ende ghenoechelickehistorie vanden aldervroomsten ende vermaertsten ridderPalmerijn van Olijve,sone van den coninck van Macedonien, ende van de schoone Griane,dochter van Remicius, keyser van Constantinopelen,de welcke vele wonderlicke avontueren in haren leven ghehadt hebben,seer ghenoechelick ende playsant om lesen.Eigenzinnig uit het Frans vertaald en soms … [Lees meer...] overEen schoone historie van Palmerijn van Olijve : Hoofdstuk 53
Vondels Roskam: niet in de pas en niet in de maat
Door Ton Harmsen Ik hoor dat Nederlands het saaiste schoolvak is. Vroeger was dat niet zo: ik kreeg les van Piet Minnema. De broer van Sybren Polet, maar dat mochten wij niet weten omdat die iets over Piet zijn vrouw had geschreven dat niet door de beugel kon. Minnema kon prachtig vertellen over Hooft, Bredero en Vondel. Zijn Couperus-imitaties waren een daverend succes. Hij … [Lees meer...] overVondels Roskam: niet in de pas en niet in de maat
Een schoone historie van Palmerijn van Olijve : Hoofdstuk 52
Een seer schoone ende ghenoechelickehistorie vanden aldervroomsten ende vermaertsten ridderPalmerijn van Olijve,sone van den coninck van Macedonien, ende van de schoone Griane,dochter van Remicius, keyser van Constantinopelen,de welcke vele wonderlicke avontueren in haren leven ghehadt hebben,seer ghenoechelick ende playsant om lesen.Eigenzinnig uit het Frans vertaald en soms … [Lees meer...] overEen schoone historie van Palmerijn van Olijve : Hoofdstuk 52
Me moeder en me pa in de 17e eeuw
Door Sylvia WijsmanHet meest irritante woord van het jaar 2015 is het woord me, volgens een onderzoek van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL). Het woord me kreeg 30% van de 25.000 stemmen. Het is niet het woord zelf dat mensen de kriebels bezorgt, maar het verkeerde gebruik ervan. Me is namelijk een persoonlijk voornaamwoord, maar het wordt soms als bezittelijk … [Lees meer...] overMe moeder en me pa in de 17e eeuw
Kuin
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (51)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpKunnen jullie even kuin gaan zitten? Nee, hè, dat kunnen jullie niet. Je weet niet eens hoe het precies moet, terwijl het woord nog wel een prominente rol speelt in een bekend sonnet van P.C. Hooft:Aen joffre Anne … [Lees meer...] overKuin
Handschrift van Spinoza’s klasgenoot ternauwernood gered
Door Ton Harmsen Dat je negen jaar later de opvolger van P.C. Hooft zal zijn als drost van Muiden, kan in 1657 niemand voorspellen. Maar voorspellen dat een burgemeesterszoon uit een van de rijkste families van Amsterdam, die als leerling van een privégymnasium in de schouwburg de hoofdrol speelt in een Latijns toneelstuk – voorspellen dat die jongen een flitsende carrière … [Lees meer...] overHandschrift van Spinoza’s klasgenoot ternauwernood gered
Theater kwast speelt Jan Vos’ bizarre Medea uit 1667
Op 26 maart 2016 speelt Theater Kwast in de serie Mond op Mond het 17-eeuwse gruwelspektakel Medea van de Amsterdamse dichter Jan Vos (1610-1667). Een bizarre tragedie uit de Gouden eeuw over de rampspoed van Jason en Medea en de ondergang van prinses Kreüsa en de stad Korinthe. Jason is de ontrouwe echtgenoot van de toveres Medea. Op de dag van het huwelijk van Jason met de … [Lees meer...] overTheater kwast speelt Jan Vos’ bizarre Medea uit 1667
Een schoone historie van Palmerijn van Olijve : Hoofdstuk 51
Een seer schoone ende ghenoechelickehistorie vanden aldervroomsten ende vermaertsten ridderPalmerijn van Olijve,sone van den coninck van Macedonien, ende van de schoone Griane,dochter van Remicius, keyser van Constantinopelen,de welcke vele wonderlicke avontueren in haren leven ghehadt hebben,seer ghenoechelick ende playsant om lesen.Eigenzinnig uit het Frans vertaald door een … [Lees meer...] overEen schoone historie van Palmerijn van Olijve : Hoofdstuk 51
Tot haer de vlam verslin’
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (50)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpLaten we er geen doekjes om winden: sommige spraakklanken tellen nu eenmaal zwaarder dan andere. Een toonloze e, de sjwa, is een de sukkel onder de klinkers: zodra hij naast een krachtiger broeder komt te … [Lees meer...] overTot haer de vlam verslin’
Vondels tweede toneelstuk: Hierusalem verwoest (1620)
Acht jaar eerder had Vondel zich in het Pascha doen kennen als een geëngageerd dichter. Intussen verscheen een gestage stroom van gedichten, onder andere twee bundels emblemata: Den gulden winckel en De vorsteliicke warande der dieren. In Hierusalem verwoest van 1620 is hij opnieuw een groot lyricus met een politieke boodschap. Zijn analyse van het ongeluk is helder: … [Lees meer...] overVondels tweede toneelstuk: Hierusalem verwoest (1620)
Theater Kwast speelt ook in 2016 tragedies van Vondel in VondelCS
Theater Kwast blaast in de serie Mond op Mond in 2016 twee tragedies van Vondel nieuw leven in. In Mond op Mondrepeteren acteurs en musici in één dag een 17-eeuws theaterstuk en spelen het vervolgens dezelfde middag met tekst in de hand voor publiek Batavische Gebroeders Op 21 februari 2016 speelt Theater Kwast eenmalig Joost van den Vondels tragedie Batavische … [Lees meer...] overTheater Kwast speelt ook in 2016 tragedies van Vondel in VondelCS
Vondel, Tasso: raadsels rond een handschrift
Dit is een bericht van interpol. Dick van der Mark schrijft een proefschrift (einde in zicht) over Vondels vertaling van de Gerusalemme liberata van Torquato Tasso, het romantiserende epos over de eerste kruistocht onder leiding van Godfried van Bouillon. Vondel heeft hiervan een kladvertaling in proza gemaakt. Van deze tekst bestaan drie moderne afschriften door Nora de … [Lees meer...] overVondel, Tasso: raadsels rond een handschrift
Uw gouden grif
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (48) Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Hoe het Nederlands langer dan zo'n honderd jaar geleden geklonken heeft, kunnen we alleen maar construeren. Bij gebrek aan geluidsopnamen moeten we het doen met de schaarse keren dat … [Lees meer...] overUw gouden grif
Kluchten van Jan Zoet en Jan Vos bij Ceneton
Een appel en een ei lopen door de Kalverstraat. Hoe is het nu, vraagt het ei gemeen, om geplukt te worden? Nou, zegt de appel, wacht jij maar tot je een kip bent. Net zo als de mop speelt de klucht een spelletje met aristotelische waarschijnlijkheid en logica. Het is een fictioneel genre, een gestileerde weergave van de realiteit, dus we moeten ons erbij neerleggen dat de … [Lees meer...] overKluchten van Jan Zoet en Jan Vos bij Ceneton
Meer dan ghij sijt gewoon
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (47)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpMetriek betekent, zou je zeggen, regelmaat. In een metrisch gedicht wisselen beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen elkaar regelmatig af. Fans van dit weblog – ze bestaan! althans, ze zullen ooit bestaan (over … [Lees meer...] overMeer dan ghij sijt gewoon
