Haags Historisch Museum, Schutterszaal Lezing prof. dr. Johan Koppenol Jacob Cats (1577-1660) is de nestor van de drie grote dichters die rond 1650 buitenplaatsen aanlegden in en bij Den Haag. Hij was toen zo’n vijfenzeventig jaar oud, aan het eind van een lange, indrukwekkende loopbaan en – veel meer dan de twintig jaar jongere Constantijn Huygens en Jacob Westerbaen – op … [Lees meer...] over15 september 2019, Den Haag: Hofstedelezing ‘Jacob Cats’
17e eeuw
Cats vergeet de moraal van het verhaal
Door Ton Harmsen Een merkwaardig verhaal in de Trou-ringh van Jacob Cats is ‘Liefdes vosse-vel’. Het is pas in of na 1657, dus minstens twintig jaar na de eerste druk, toegevoegd en dan ook nog op een apart katern – mogelijk zelfs na de dood van Cats in 1660. De Trouwring (zoals de uitgever Jan Jacobz Schipper het dan spelt) verscheen als onderdeel van de Alle de wercken … [Lees meer...] overCats vergeet de moraal van het verhaal
1 September 2019, Voorburg: Hofstede Lezing ‘Constantijn Huygens’ en rondleiding bij Huygens’ Hofwijck
Het muziektheaterstuk rond het leven van Jacob Westerbaen wordt voorafgegaan door drie Hofstede Lezingen die de vriendschappelijke band tussen Huygens, Cats en Westerbaen belichten. Constantijn Huygens heeft een leidende rol gespeeld in het 17de-eeuwse literaire leven van Den Haag. Naast zijn hofdicht ‘Hofwijck’ schreef hij nog meer bekende werken, zoals het gedicht ‘De … [Lees meer...] over1 September 2019, Voorburg: Hofstede Lezing ‘Constantijn Huygens’ en rondleiding bij Huygens’ Hofwijck
Bloemhofjes en Tijdverdrijvers: Schriftuurlijke Raadsels
Door Marti Roos Naast boekjes met raadsels voor vermaak, zoals het Clucht boecxken, die sinds het midden van de 16e eeuw het licht zagen, verschenen er ook boekjes met zogenoemde schriftuurlijke of religieuze raadsels. Enerzijds sluiten deze aan bij catechismussen, waarin godsdienstige kennis met betrekking tot de bijbel en de geloofsleer werd overgebracht in de vorm van … [Lees meer...] overBloemhofjes en Tijdverdrijvers: Schriftuurlijke Raadsels
5 september 2019, Leiden: Bert van Selm-lezing Willem Otterspeer
Op donderdag 5 september 2019 zal in Leiden de achtentwintigste Bert van Selm-lezing plaatsvinden met de voordracht van prof. dr. Willem Otterspeer (Universiteit Leiden) onder de titel: ‘Het mystieke getal. De Leidse prenten van 1610’. In deze lezing stelt Willem Otterspeer de vier bekende Leidse prenten uit 1610 centraal, met voorstellingen van de bibliotheek van de … [Lees meer...] over5 september 2019, Leiden: Bert van Selm-lezing Willem Otterspeer
Een mooie mengelmoes
Door Nicoline van der Sijs en Marc van Oostendorp Een mooie mengelmoes was dit jaar het nieuwjaarsgeschenk van het Meertens Instituut. Het was ook beperkt in de handel. Omdat die oplage nu is uitgeput, geven we het boekje hierbij vrij als pdf. Taal was belangrijk in de Gouden Eeuw. Schrijvers, dichters, taalgeleerden en journalisten legden zelfbewust de basis voor wat … [Lees meer...] overEen mooie mengelmoes
Nederlandsche Historien
Door Lia van Gemert P.C. Hooft (1581-1647) is vooral bekend gebleven om zijn gedichten, liedjes en toneelstukken. Maar zijn echte levenswerk waren de Nederlandsche Historien: de magistrale reconstructie van de periode 1550-1590, toen in België en Nederland de vrijheidsstrijd losbarstte. Hooft vertelt alles: de ideologie van deze opstand, de gevechten tegen de Spaanse … [Lees meer...] overNederlandsche Historien
30 augustus 2019, Antwerpen: Jaarcongres Werkgroep de Zeventiende Eeuw –
Deugd & OndeugdMorele scherpslijperij in de zeventiende-eeuwse Nederlanden Programma Keynote (Promotiezaal) Johan Koppenol (VU) – Deugd verheugt: Moreel management in de Republiek Sessie I: Rampspoed (Kapel) Hanneke van Asperen (RUNijmegen) – Van twist in de Republiek naar storm op de Zuiderzee Marieke van Egeraat (RUNijmegen) – God of … [Lees meer...] over30 augustus 2019, Antwerpen: Jaarcongres Werkgroep de Zeventiende Eeuw –
Bourgondische raadsels uit Den Hof der Liefde
Door Marti Roos Den hof der liefde is een 18e-eeuwse, kleine handleiding voor het hofmaken. Het bevat raadgevingen over houding en gedrag, voorbeelden voor de jongen om een meisje aan te spreken, hetgeen al snel wordt gevolgd door het huwelijksaanzoek en het katholieke doopritueel, met daartussen een aantal gedichten. Hierop volgt een verzameling van 110 genoeglijke raadsels … [Lees meer...] overBourgondische raadsels uit Den Hof der Liefde
21 juni 2019, Amsterdam: Lancering integrale hertaling Nederlandsche Historien
Op vrijdag 21 juni 2019 lanceert het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis een website met de integrale vertaling van P.C. Hoofts Nederlandsche Historien, vervaardigd door Frank van Gestel, Eddy Grootes en Arjan van Leuvensteijn. U bent van harte uitgenodigd om daarbij aanwezig te zijn. Fijn als u laat weten of u erbij bent: … [Lees meer...] over21 juni 2019, Amsterdam: Lancering integrale hertaling Nederlandsche Historien
Eersame lieve soen: een gemiste kans
Door Marc van Oostendorp Michiel Heusch was een Hamburgse jongeman uit een Antwerps geslacht. In 1664 en 1665 reisde hij net als iedereen uit zijn kringen naar Italië. Met zijn familie onderhield hij contact per brief; zijn eigen brieven zijn niet bewaard gebleven, maar enkele van de brieven die zijn familie aan de 'eersame, lieve soen' schreef, wel. Deze brief zijn nu … [Lees meer...] overEersame lieve soen: een gemiste kans
400 Jaar Geleden: ik zijn
Door Ton Goeman Een oostelijke dialect-onderstroom in de schrijftaal van de landsadvocaat:de ick-vorm van het werkwoord “zijn” in de bescheiden van Oldenbarnevelt Op 13 mei 1619, vier eeuwen geleden, werd Van Oldenbarnevelt na een zeer dubieus proces in Den Haag onthoofd wegens landverraad en majesteitschennis. De procesgang was zelfs voor die tijd al dubieus; en … [Lees meer...] over400 Jaar Geleden: ik zijn
Doet mèn maah een bieahtje: het gebruik van mijn voor mij in het zeventiende-eeuwse Nederlands
Door Giulia Mazzola en Peter Alexander Kerkhof Als je ooit met een Hagenees hebt gepraat, heb je het vast weleens gehoord: de dialectvorm “mèn” voor ‘mij’ in zinnen zoals “doet mèn maah un bieahtje”. Deze dialectvorm komt voor in de grammaticale functies van het meewerkend voorwerp, het lijdend voorwerp en na voorzetsels. Als klinkend kenmerk van het Haagse dialect komen we … [Lees meer...] overDoet mèn maah een bieahtje: het gebruik van mijn voor mij in het zeventiende-eeuwse Nederlands
Het 17e-eeuwse Nederlands van Rembrandt
Door Roland de Bonth i.s.m. Dirk Geirnaert In 2019 is het precies 350 jaar geleden dat de nu wereldberoemde Rembrandt van Rijn (1606-1669) overleed. Ter gelegenheid van dit herdenkingsjaar lanceerde ING, als hoofdsponsor van het Rijksmuseum, op donderdag 28 februari 2019 de ‘Rembrandt Tutorials’: een reeks YouTube-schilderlessen waarin de grote meester zelf zijn leerlingen … [Lees meer...] overHet 17e-eeuwse Nederlands van Rembrandt
Call for papers: Congres Werkgroep De zeventiende eeuw, Antwerpen, 30 augustus 2019
Deugd & Ondeugd. Morele scherpslijperij in de zeventiende-eeuwse Nederlanden Deugd en ondeugd waren alomtegenwoordig in de zeventiende eeuw. Morele lessen zaten verpakt in de literatuur van Jacob Cats, in Bredero’s toneel, in Arnout van Overbeke’s moppen, in de beelden van Artus Quellinus en in de schilderijen van Jan Steen. Normen over zedelijk gedrag werden ook … [Lees meer...] overCall for papers: Congres Werkgroep De zeventiende eeuw, Antwerpen, 30 augustus 2019
Philip Sidney en de vrouw van Willem van Oranje
Door Marc van Oostendorp De Britse hoveling Philip Sidney (1554-1586) wordt niet alleen op verschillende plaatsen in Nederland geëerd vanwege zijn hulp in de strijd tegen de Spanjaarden, maar hij heeft ook een niet helemaal begrepen plaats in de ontwikkeling van de Nederlandse poëzie. Tot de Engelse dichtkunst waren al renaissancevormen doorgedrongen, zoals het sonnet, … [Lees meer...] overPhilip Sidney en de vrouw van Willem van Oranje
Stokske
Door Wiel Kusters Veel aandacht van historici dit jaar voor Johan van Oldenbarnevelt, raadpensionaris van de Staten van Holland tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Na een politiek proces door onthoofding ter dood gebracht op het Haagse Binnenhof, 13 mei 1619. Vondel eerde hem met een gedicht, dat in latere tijd door generaties middelbare scholieren verplicht gelezen werd. … [Lees meer...] overStokske
Constantijntje (en Rembrandts Ganymedes)
Door Wiel Kusters Onlangs viel mijn oog weer eens op Vondels bekende ‘Kinder-lijk’ uit 1632, een gedicht zo vertrouwd dat men het, gedreven door een verlangen naar herkenning, in minder dan geen tijd doorleest, zonder daarbij nog te proberen het als nieuw te ervaren. Constantijntje, 't zalig kijndtje, Cherubijntje, van omhoog, d'IJdelheden, hier beneden, Uitlacht met … [Lees meer...] overConstantijntje (en Rembrandts Ganymedes)
Liefde in het gekkenhuis
Door Elly Groenenboom-Draai Onlangs, op 28 januari, werd in Neerlandistiek de verschijning gemeld van een nieuwe editie met moderne prozahertaling van Willem van Focquenbrochs blijspel Min in ’t Lazarus-huys. Enthousiast ging Marc van Oostendorp ermee aan de slag; in een videofilmpje kunnen we het resultaat daarvan bewonderen: na een korte bespreking van het thema van het … [Lees meer...] overLiefde in het gekkenhuis
Lotte Jensen over de Nederlandse identiteit in de Gouden Eeuw
Tijdens de Collegedag Gouden Eeuw, maandag 18 maart 2019 in Delft, geeft de Nijmeegse hoogleraar Lotte Jensen een lezing over het ontstaan van de Nederlandse identiteit in de Gouden Eeuw. Meer weten? Info en tickets. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overLotte Jensen over de Nederlandse identiteit in de Gouden Eeuw
De Alphaman presenteert: De klucht van de koe
De Alphaman vat De klucht van de koe samen. Altijd vet stom als je een vette koe hebt die dan gejat wordt. Het kan de beste overkomen! (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overDe Alphaman presenteert: De klucht van de koe
Liefde in het gekkenhuis
Door Marc van Oostendorp Onlangs verscheen Min in 't Lazarushuys, een editie en hertaling van het beroemde toneelstuk van Willem Godschalk van Foquenbroch, door Karel Bostoen en Elly Groenenboom-Draai. Is het nog speelbaar? Bekijk deze video op YouTube. Bestel het boek bij uitgeverij Flanor … [Lees meer...] overLiefde in het gekkenhuis
De Leeuwendalers: Vondel imiteert Vergilius
Door Ton Harmsen In 1646, een jaar voor het pastorale toneelstuk Leeuwendalers, publiceert Vondel zijn vertaling in proza van de verzamelde werken van Vergilius. De Herdersdichten voorop, dan de Lantgedichten en tenslotte de Aeneis. Die volgorde is de gebruikelijke, en Vondel zal hem gewaardeerd hebben: zijn interesse gaat in die periode uit naar de irenische en idyllische … [Lees meer...] overDe Leeuwendalers: Vondel imiteert Vergilius
Podcast over de oerpremière van Gijsbreght van Aemstel in de Amsterdamse Schouwburg
21 januari 1638. Het is alweer bijna drie weken geleden en het zoemt rond in Amsterdam: ben je al in die nieuwe Schouwburg geweest, heb je dat stuk van Vondel gezien? Het loopt storm! Na alle reuring vooraf over ongewenste roomse taferelen zijn er toch geen rellen uitgebroken. Integendeel: de reacties zijn enthousiast. Er wordt gezegd dat het stadsbestuur deze week eindelijk … [Lees meer...] overPodcast over de oerpremière van Gijsbreght van Aemstel in de Amsterdamse Schouwburg
Vondel helpt de Oranje snoeren vlechten
Door Ton Harmsen In 1647, een jaar na Maria Stuart verscheen Vondels vijftiende drama: Leeuwendalers. In allerlei opzichten een bijzonder spel: van de 32 toneelstukken die Vondel voltooide is dit het enige dat geen tragedie is. Op de titelpagina staat als genre-aanduiding ‘Lantspel’, een verwijzing naar de pastorale traditie. De personages zijn eerder Hollandse boeren dan … [Lees meer...] overVondel helpt de Oranje snoeren vlechten
