40 jaar tandeloos (14) Annie E. was een true crime-podcast avant la lettre.: een documentairereeks die in 1979 acht zaterdagen lang werd uitgezonden op de Nederlandse radio en waarin een moord centraal stond – op de moeder van Annie E., met een veroordeelde (Annie) van wie je je kon afvragen of die het wel gedaan had. Ja, ze had zich geheimzinnig gedragen, en om … [Lees meer...] overRoddelen was een primitieve, orale vorm van literaire kunst
A.F.Th. van der Heijden
Waarom hem, en niet die vliegen gered?
40 jaar tandeloos (13) Hoe meer ik De tandeloze tijd teruglees, hoe meer ik me moet verzetten tegen de neiging dat de cyclus, of toch minstens de eerste delen ervan, als postkatholiek te lezen zijn: een zoektocht naar een manier om het leven te kunnen begrijpen na het katholicisme. Het idee is te aantrekkelijk om te verlaten, maar je wilt natuurlijk niet zo’n hele cyclus … [Lees meer...] overWaarom hem, en niet die vliegen gered?
Vlug! vlug! een reddende gedachte voor tante Karin
40 jaar tandeloos (12) De eerdere delen van De tandeloze tijd droeg A.F.Th. van der Heijden op aan zijn vrouw, de latere aan zijn vrouw en zijn zoon samen, maar Weerborstels. het 'intermezzo' dat in 1992 als boekenweekgeschenk verscheen, droeg hij op aan zijn zoon, Tonio. Het is het verhaal van een vader en een zoon. Een zoon die op jonge leeftijd omkomt bij een … [Lees meer...] overVlug! vlug! een reddende gedachte voor tante Karin
Niet Marx, maar Freud
40 jaar tandeloos (11) Klasse speelt een belangrijke rol in de eerste delen van De tandeloze tijd (en ik geloof ook in de latere). Albert Egberts is een social climber. Hij is de eerste in zijn familie die aan de universiteit gaat studeren, en dat zonder dat iemand dat op zich heel opmerkelijk lijkt te vinden. De naam van Karl Marx valt in alle delen van de … [Lees meer...] overNiet Marx, maar Freud
Complexe nonsens
40 jaar tandeloos (9) De eerste keer dat Albert Egberts in De gevarendriehoek bij Milli Händel in haar Nijmeegse studentenflat op bezoek is, ontdekt hij een belangrijk aspect van de poëtica van De tandeloze tijd: een verhaal zonder grote tragische wendingen moet worden verteld door allerlei verbanden te leggen. In die verbanden ligt het ‘stofgoud’: Hij begon met … [Lees meer...] overComplexe nonsens
Gluren met Heidegger
40 jaar tandeloos (8) In De gevarendriehoek zit een scene die wordt gespiegeld in een later deel van De tandeloze tijd, Het hof van barmhartigheid. Tijdens de scene in De gevarendriehoek volgt Albert een filosofiecollege bij professor Klosser. In het latere deel doet hij tentamen over – onder andere – die stof. En het gaat dan over Heidegger, en met name diens opstel … [Lees meer...] overGluren met Heidegger
Pitsen
40 jaar tandeloos (7) In De gevarendriehoek staat een scene waarin het jongetje Albert in de keuken karnemelksepap met suiker zit te eten, als zijn vader binnenkomt en in de gootsteen zijn kater eruit begint te kotsen. Als hij klaar is, maakt hij de gootsteen schoon, en dan schrijft Van der Heijden: Hoewel nog altijd wat grauw, begon hij alweer het heertje te worden. … [Lees meer...] overPitsen
Dieren zijn niet laf
40 jaar tandeloos (6) Albert Egberts is 10 jaar en getergd. Zijn lievelingsoom Egbert is door zijn vaders dronkemansgedrag het huis uitgejaagd en nu blijkt zijn beste vriend Flix de man ineens als oom te claimen. Als Flix tijdens een rekenles het antwoord op een som niet weet, en de onderwijzer ('Meulendijckx, de snoever') roept Albert voor de klas om hem te vragen 'wat … [Lees meer...] overDieren zijn niet laf
’t Jodinneke
40 jaar tandeloos (5) Een intrigerend klein motief in Vallende ouders van A.F.Th. van der Heijden vormen de verwijzingen naar joden. Je kunt niet zeggen dat het nu echt een rode draad het, het is een heel klein draadje dat een paar keer, vrij onopvallend in het grote ruime tapijtwerk naar boven komt. Het is misschien niet gek dat in een milieu dat een Oostfront-soldaat … [Lees meer...] over’t Jodinneke
Verschenen: Jan Brands: Met de rug naar het leven wedijveren met dood; Requiems in de literatuur
In 2011 verscheen Tonio, het requiem dat A.F.Th. van der Heijden schreef voor zijn zoon Tonio die een jaar eerder overleed. Naast alle aandacht en lof die het boek kreeg, waren er ook mensen die Tonio niet wilden of durfden te lezen: dit requiem zou hen alleen maar verdrietiger maken, of het was - naar horen zeggen - te persoonlijk of te privé . A.F.Th. schreef zijn boek nog … [Lees meer...] overVerschenen: Jan Brands: Met de rug naar het leven wedijveren met dood; Requiems in de literatuur
Was Hem de huur opgezegd?
40 jaar tandeloos (4) Waar hoofdpersoon Albert Egberts vrij aan het begin van Vallende ouders met zijn beste vriend Thjum een relikwie (een paar schoenen) steelt uit een kerk, daar gaat hij tegen het eind van het boek met zijn vroegere beste vriend Flix mee om orgelpijpen te stelen uit een verlaten kerk. De schrijver maakt de symmetrie expliciet door Albert in eerste … [Lees meer...] overWas Hem de huur opgezegd?
‘Het kleurloze soort vrouwen waarvan de Nijmeegse studentenwereld sinds jaren vergeven was’
40 jaar tandeloos (4) Τoen ik dit voorjaar Manon Uphoff interviewde, tikte ze me op de vingers. Ik legde haar voor dat ik dacht dat ze na haar eerdere fictie, dat zich vooral op een wereld binnenshuis richt, zich met haar werk voor het collectief FixDit, dat zich inzet voor de vrouwelijke stem in de literatuur, meer naar buiten begon te keren. Ze zei toen dat ik een valse … [Lees meer...] over‘Het kleurloze soort vrouwen waarvan de Nijmeegse studentenwereld sinds jaren vergeven was’
Mindful leven in de breedte
40 jaar tandeloos (3) Een belangrijke, te weinig besproken, vraag is hoe serieus moeten we het concept leven in de breedte nemen? De titel van A.F.Th. van der Heijdens cyclus De tandeloze tijd wordt er vaak mee in verband gebracht, en dat is logisch gezien de manier waarop Albert Egberts, de hoofdpersoon, het begrijp bij zijn vriend aan het begin van deel 1 (Vallende … [Lees meer...] overMindful leven in de breedte
De stok en de schoenen die Thjum geslagen en geschopt hadden
40 jaar tandeloos (2) Het totaal aantal woorden van de eerste drie delen van De tandeloze tijd is, als we in ieder geval de 'proloog' De slag om de Blauwbrug en het 'intermezzo' Weerborstels meetellen, ongeveer gelijk aan dat van de Bijbel. De overige tot nu toe verschenen delen voegen daaraan nog vrijwel een zelfde aantal toe. En dan zijn we nog niet klaar. Als er ooit … [Lees meer...] overDe stok en de schoenen die Thjum geslagen en geschopt hadden
40 jaar tandeloos
Deel 1: De slag om de Blauwbrug Het is dit jaar veertig jaar geleden dat de proloog en het eerste deel verschenen van wat toen nog een 'trilogie' heette te worden: De tandeloze tijd van A.F.Th. van der Heijden. Het is een boek dat op allerlei manieren gaat over de tijd, het documenteert de Nederlandse samenleving in de afgelopen 70 jaar, het gebruikt als een centraal … [Lees meer...] over40 jaar tandeloos
Website: Op weg met A.F.Th.
De verhalen rond leven en werk van A.F.Th van der Heijden trekken woelige sporen in Geldrop, Eindhoven, ’s-Hertogenbosch, Nijmegen en Amsterdam. De wandelende en fietsende lezer ontmoet de schrijver in zijn biografie van de aan taal en verhaal verknochte Geldropse jongen tot de gevierde literaire grootmeester in Amsterdam. De wandelende en fietsende lezer volgt hem op de … [Lees meer...] overWebsite: Op weg met A.F.Th.
Durf en noodzaak om de ultieme duisternis te betreden
Lezing Jeroen Vullings voor De Tandeloze Tijd over A.F.Th. van der Heijden: Durf en noodzaak om de ultieme duisternis te betreden … [Lees meer...] overDurf en noodzaak om de ultieme duisternis te betreden
5 februari 2023: Lezing Jeroen Vullings over A.F.Th. van der Heijden
Lezing door Jeroen Vullings op 5 februari 2023 om 12:00 bij Querido, Amsterdam. Het onderwerp van de lezing is 'Durf en noodzaak om de ultieme duisternis te betreden'. Neerlandicus Jeroen Vullings (1962) is literair criticus, een roeping die hem vanaf 1986 gewerd en die hij sindsdien vrijwel wekelijks op diverse podia volvoert. Zo was hij twintig … [Lees meer...] over5 februari 2023: Lezing Jeroen Vullings over A.F.Th. van der Heijden
Verschenen: A.F.Th. van der Heijden, President Tsaar op Obama Beach & Marc van Oostendorp, Oedipus Afgericht
Mededeling Stichting De Tandeloze Tijd In de zomer van 2016 verscheen van A.F.Th. van der Heijden President Tsaar op Obama Beach als zestigdelig feuilleton in NRC Handelsblad. Bij elke aflevering publiceerde Marc van Oostendorp nog dezelfde dag zijn indrukken als taalkundige -én als lezer- onder de titel Oedipus afgericht. Later in hetzelfde jaar … [Lees meer...] overVerschenen: A.F.Th. van der Heijden, President Tsaar op Obama Beach & Marc van Oostendorp, Oedipus Afgericht
Belichaamd denken, denkende lichamen
Over de roman Stemvorken van A.F.Th. van der Heijden is het laatste woord nog niet gezegd. Ik gaf maandag een lezing in de Openbare Bibliotheek van Geldrop. Dit was mijn oefensessie. Er is ook een podcastversie. … [Lees meer...] overBelichaamd denken, denkende lichamen
Registers Mijlpalen en Millimeterwerk online
In zijn recent uitgegeven boek over het oeuvre van A.F.Th. van der Heijden Mijlpalen en millimeterwerk verzuimde Jan Brands een personen- en zakenregister toe te voegen. Op verzoek van een aantal lezers heeft hij die registers alsnog vervaardigd. Met toestemming van de auteur plaatsen we deze vandaag op Neerlandistiek. … [Lees meer...] overRegisters Mijlpalen en Millimeterwerk online
De lijflijkste schrijver van Nederland
Op het eerste gezicht denk je: een bibliografie van A.F. Th. van der Heijden? Op papier? Een boek met een harde kaft en honderden pagina's opsomming, niet alleen van alle boeken, maar ook van ieder fragment dat in een verzamelbundel of tijdschrift verschenen is, van ieder interview en zelfs van een groot deel van de besprekingen en literatuur óver Van der Heijden? Ik begrijp … [Lees meer...] overDe lijflijkste schrijver van Nederland
14 november 2021: Presentatie boek en website over A.F. Th. van der Heijden
Zondag 14 november in de bibliotheek van Geldrop Er heeft een aantal jaar een plan bestaan om een A.F.Th. van der Heijden Huis op te richten in Eindhoven. Door onenigheid tussen zakelijk leiding en de vrijwilligers van het huis gaat dit waarschijnlijk niet door. Wel komt er een website en is er een boek over Van der Heijden. Beiden worden op zondag 14 november in Geldrop … [Lees meer...] over14 november 2021: Presentatie boek en website over A.F. Th. van der Heijden
Ad Foolen leest A.F.Th. van der Heijden (dag 191 van het verblijf)
Ad Foolen was van 1975 tot 2015 taalwetenschapper aan de Radboud Universiteit. Zijn moedertaal is het Breugels dialect waar ook in het voorgelezen fragment sprake van is. A.F.Th. van der Heijden (1951) is de schrijver van een groot, samenhangend oeuvre; hij viert dit jaar zijn zeventigste verjaardag. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de … [Lees meer...] overAd Foolen leest A.F.Th. van der Heijden (dag 191 van het verblijf)
Aankondiging: het A.F.Th. van der Heijden Huis
“….Ik zou van de hoge, ik zou in het diepe…” is de cryptische titel van een novelle, die A.F.Th. van der Heijden schreef voor de Vrienden en Vijanden van het A.F. Th. Van der Heijden Huis in Eindhoven. Liefhebbers én haters van zijn werk krijgen deze novelle, die in beperkte oplage is gedrukt, als zij lid worden van de Stichting. … [Lees meer...] overAankondiging: het A.F.Th. van der Heijden Huis