• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

filosofie

Uiteindelijk uitmondend

1 maart 2025 door Marc Kregting 1 Reactie

Bij de blijheid van tenenfluiting, die down to the ground aan de overkant van de oceaan momenteel wordt gecelebreerd, komt behalve een scala aan boventonen vooral lenigheid los. Het verheldert daarom dat kunst- en cultuurfilosoof Thijs Lijster al in 2022, in Wat we gemeen hebben. Een filosofie van de meenten, het schitterende verhaal opdist van een ‘ketellogica’ … [Lees meer...] overUiteindelijk uitmondend

Taalgevoel als bewijs

17 juni 2024 door Marc van Oostendorp 4 Reacties

In hoeverre kun je taalgevoel, of iets technischer gezegd: intuïties over taal, gebruiken als bewijs in een filosofische discussie? Daarover gaat een nieuw artikel van de Duits-Franse taalkundige Friederike Moltmann. Het is onder wijsgeren niet ongebruikelijk om over de betekenis van taaluitingen na te denken om zo beter te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit. Je kunt … [Lees meer...] overTaalgevoel als bewijs

Stof tot nadenken

30 april 2024 door Jos Joosten 6 Reacties

Arnon Grunberg heeft er een nieuwe baan bij. Grunberg is bij zestigplussers bekend van de mooie roman De Asielzoeker, zeventigplussers herinneren zich zijn Blauwe maandagen, poëzieliefhebbers zijn zijn enige dichtbundel totaal vergeten en er zijn allicht enkele mensen die zijn cursiefje op het voorblad van de Volkskrant nog voor de geest staat. Echter is Grunberg ook een Groot … [Lees meer...] overStof tot nadenken

De demonen van Europa

9 mei 2023 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

In deze aflevering van Kijk Wijzer bespreekt Willem de Witte het gedicht ‘Daimoon Megas’ van Christine D’Haen. … [Lees meer...] overDe demonen van Europa

Ik zie mijn medemensen op gevaarlijke dwaalwegen rondzwerven

2 januari 2023 door Marc van Oostendorp Reageer

Als de wereld redelijk zou zijn, zou Dirck Volckertsz Coornhert gelden als één van de grootste Nederlanders die ooit heeft geleefd. Hij was een man van vele talenten – hij was onder veel meer dichter, graficus, notaris, politicus, musicus en een niet onverdienstelijk schermer – en hij zette die talenten in voor de goede zaak: een streven naar een betere wereld, waarin alle … [Lees meer...] overIk zie mijn medemensen op gevaarlijke dwaalwegen rondzwerven

Verschenen: Voor mens, volk en vaderland

20 november 2022 door Redactie Neerlandistiek Reageer

Iedereen heeft de plicht zichzelf te ontwikkelen tot onafhankelijk denkend mens. Dit kernpunt in het denken van Dirck Volckertsz Coornhert (1522-1590) betekent onder andere dat iedereen toegang moet hebben tot kennis en vorming. Ongeacht afkomst of status. Alleen met goede kennis kun je immers onderscheid maken tussen goed en kwaad, waarheid en leugen, echtheid en … [Lees meer...] overVerschenen: Voor mens, volk en vaderland

29 september 2022: Promotie Lucas van der Deijl: over de eerste Nederlandse vertalingen van Descartes, Hobbes, en Spinoza

12 september 2022 door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

Op donderdag 29 september 2022 om 16.00 stipt zal Lucas van der Deijl zijn proefschrift A New Language for the Natural Light. Translating the New Philosophy in the Dutch Early Enlightenment (1640-1720) in het openbaar verdedigen in de Agnietenkapel van de Universiteit van Amsterdam. De verdediging zal ook via een livestream te volgen zijn (link volgt later). De promotores zijn … [Lees meer...] over29 september 2022: Promotie Lucas van der Deijl: over de eerste Nederlandse vertalingen van Descartes, Hobbes, en Spinoza

‘De grenzen van mijn taal’ betekenen de grenzen van mijn wereld

9 februari 2022 door Marc van Oostendorp Reageer

Decennialang hebben we het in het Nederlands moeten doen met de vertaling die W.F. Hermans maakte van de Tractatus Logico-Philosophicus van Ludwig Wittgenstein. En nu zijn er ineens twee nieuwe vertalingen verschenen! Onlangs besprak ik de vertaling van Victor Gijsbers, vandaag is de beurt aan die van Peter Huijzer en Jan Sietsma. De Tractatus bestaat uit een verzameling … [Lees meer...] over‘De grenzen van mijn taal’ betekenen de grenzen van mijn wereld

God als retoricus

26 januari 2022 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Het is allemaal de schuld van Plato. Die vond enerzijds dat er in zijn ideale Republiek geen plaats was voor de dichters terwijl de filosofen juist de leiding moesten nemen. Daarmee maakte hij een scheiding tussen poëzie en de waarheid. Dat zegt Peter Sloterdijk in zijn onlangs in het Nederlands vertaalde boek Theopoëzie. Het is duidelijk dat de scheiding voor Sloterdijk … [Lees meer...] overGod als retoricus

Wat is waarheid in een wereld in woorden?

9 juni 2021 door Marc van Oostendorp Reageer

Op school hadden we vroeger een lesmethode voor het literatuuronderwijs die Een wereld in woorden heette – een schrijver bouwde een wereld op door woorden te gebruiken. Maar wat is dat voor wereld? Wat is er precies waar in een wereld die iemand maakt door erover te vertellen en wat niet? Kan dat eigenlijk wel, een 'wereld' maken in woorden? Je zou om te beginnen kunnen … [Lees meer...] overWat is waarheid in een wereld in woorden?

Lezen is denken

6 oktober 2019 door Marc van Oostendorp 2 Reacties

Wat zou het handig voor ons vak zijn als je van lezen een beter mens werd! Stel je voor: je overhandigt je buurjongetje dat op school niet wil deugen een exemplaar van De nachtstemmer, en zie: ineens kan hij wél meekomen. Of plaagt hij in ieder geval zijn zusje niet meer. Neerlandici als wonderdokters – de salarissen zouden razendsnel stijgen en als gevolg daarvan daarna al … [Lees meer...] overLezen is denken

ἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα

28 september 2019 door Marc van Oostendorp 2 Reacties

De Multatulileescursus (51) - ... en Hugo heeft op het laatste moment afgezegd! - Zodat we deze week dus maar met zijn tweeën zijn. Misschien is het dan niet zo aardig om door te gaan met het bespreken van de Volledige Werken. Te veel mensen missen dat dan. - Misschien kunnen we het dan een keer hebben over iets waar de meeste van onze vrienden niet echt voor … [Lees meer...] overἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα

Coetzee, fictie en filosofie

16 augustus 2019 door Marc van Oostendorp Reageer

Het is in veel opzichten een interessant boek, Coetzee, een filosofisch leesavontuur van Hans Achterhuis. Zoals de schrijver benadrukt is het de eerste grote Nederlandstalige studie van het werk van de Zuid-Afrikaanse auteur, ook al is die (Engelstalige) schrijver zeer populair in Nederland en heeft hij zelf in zijn essays herhaaldelijk laten blijken goed op de hoogte te zijn … [Lees meer...] overCoetzee, fictie en filosofie

Een nieuwe theorie over hoe zinnen zich ontvouwen in de tijd

3 juni 2019 door Marc van Oostendorp 2 Reacties

Door Marc van Oostendorp Soms lees je een wetenschappelijk boek, waarvan je meteen denkt: dat wordt niks. Ik ben in mijn carrière overigens een paar keer in de gezegende omstandigheid geweest dat ik een paar jaar later met veel succes precies de in dat boek voorgetelde theorieën ging aanhangen: niets is bevredigender aan het wetenschappelijk bedrijf dan tot een geheel nieuw … [Lees meer...] overEen nieuwe theorie over hoe zinnen zich ontvouwen in de tijd

Poëtisch naturalisme

21 augustus 2018 door Marc van Oostendorp 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp Hoe het met jullie is, weet ik niet, maar boeken die Het Grote Plaatje heten, kan ik niet laten liggen, vooral als de ondertitel dan ook nog belooft dat het boek gaat over de 'oorsprong van het leven, van betekenis en van het universum zelf'. Want dat wetenschappers belachelijk weinig aan het grote plaatje toekomen, dat is duidelijk. Er wordt heel … [Lees meer...] overPoëtisch naturalisme

Waarom ψυχή ‘ziel’ én ‘vlinder’ was

30 december 2017 door Marc van Oostendorp 7 Reacties

Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (156) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Psyche Ik las de Phaedo met mijn vijfde klas en in de tekst kwam het woord ψυχή voor: ik legde, aan 't nog kinderlijk gehoor, uit waarom ψυχή 'ziel' én 'vlinder' was. Terwijl ik nóg eens de passage … [Lees meer...] overWaarom ψυχή ‘ziel’ én ‘vlinder’ was

Die driftige en toch trage voetstap

23 december 2017 door Marc van Oostendorp 2 Reacties

Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (155) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Sonnet voor mijn moeder Gij hebt, Moeder, dit leven zwaar gedragen, Gelijk ik het zwaar draag. Wij zijn verwant. Wij horen in dit stormbevochten land van kavels, tussen dijk en stroom geslagen. Ik … [Lees meer...] overDie driftige en toch trage voetstap

Willem Frederik Hermans was een slecht filosoof. Nou en?

14 juni 2017 door Marc van Oostendorp 4 Reacties

Door Marc van Oostendorp Ik ben oud genoeg om even 'oei!' te denken als ik lees dat iemand beweert dat Willem Frederik Hermans iets 'volstrekt verkeerd begrepen' heeft. Als de meester het maar niet hoort! Tot ik besef dat de meester natuurlijk al enige tijd dood is en dat hij de schrijver van zulke krasse woorden niets meer kan maken. Met een gerust hart kunnen we dus het … [Lees meer...] overWillem Frederik Hermans was een slecht filosoof. Nou en?

Niet meer in het klaslokaal zijn

8 mei 2017 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

In memoriam Hubert Dreyfus (1929-2017) Door Marc van Oostendorp Ik hoorde pas vorige week dat Hubert Dreyfus overleden is. Hij behoorde tot de moderne filosofen die ik het meest heb bewonderd. Dat had niet in de eerste plaats te maken met het werk waarmee hij het beroemdst zou worden: zijn kritiek op de Kunstmatige Intelligentie uit de vroege jaren 70. Ik geloof dat er … [Lees meer...] overNiet meer in het klaslokaal zijn

Is de taalkunde wel een soort biologie?

2 maart 2017 door Marc van Oostendorp 2 Reacties

Door Marc van Oostendorp Jan Koster, emeritus hoogleraar taalwetenschap in Groningen, is misschien wel de diepste denker onder de Nederlandse taalkundigen van dit moment. Hij heeft carrière gemaakt als een loyaal dissident binnen de door Noam Chomsky geïnitieerde generatieve grammatica – iemand die deel uitmaakte van de school, maar er wel altijd zijn eigen interpretatie aan … [Lees meer...] overIs de taalkunde wel een soort biologie?

Karakters, agenten en causale verbanden

21 oktober 2016 door Marc van Oostendorp 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp Hebben jullie er boodschap aan dat ik hier vroeg in de ochtend in mijn pyjama’tje zit te tiepen? Dat vroeg ik me af terwijl ik het boek Narratives and Narrators. A Philosophy of Stories van de Britse filosoof Gregory Currie aan het lezen was. Currie raakt in dat boek aan allerlei intrigerende kwesties die te maken hebben met het verschijnsel … [Lees meer...] overKarakters, agenten en causale verbanden

De Dikke Van Dale als filosofisch traktaat

8 oktober 2015 door Marc van Oostendorp Reageer

Door Marc van Oostendorp Wat is taal? Zijn het de klanken die we uitstoten? De woorden die ergens opgeslagen zijn in onze hersenen? De structuur van de zinnen in de archieven van NRC Handelsblad? Ik ben nu al bijna twintig jaar taalkundige, maar ik mag nog altijd graag luisteren naar mensen die het uitleggen, want ik ben er nog steeds niet uit. Het voorwoord van Van … [Lees meer...] overDe Dikke Van Dale als filosofisch traktaat

Je moet je taal veranderen

8 oktober 2014 door Marc van Oostendorp Reageer

Door Marc van Oostendorp De "verlamming die tegenwoordig over de geesteswetenschappen ligt" is er volgens de Duitse filosoof Peter Sloterdijk in zijn boek Je moet je leven veranderen aan te wijten "dat de beoefenaren zich in meerderheid hebben opgesteld als ongebonden beschouwers in het archief [waarin alles zonder onderscheid wordt opgeslagen en bewaard] en het … [Lees meer...] overJe moet je taal veranderen

Wat betekent het woord ding volgens Noam Chomsky?

23 mei 2014 door Marc van Oostendorp 2 Reacties

Door Marc van OostendorpHet zijn grote vragen, die Noam Chomsky stelt in drie nieuwe artikelen in het Journal of Philosophy: Wat is taal? Wat kunnen we begrijpen? En wat is het gemeenschappelijk belang? De artikelen zijn kort en heel duidelijk geschreven; samen vormen ze denk ik de beste inleiding op zijn eigen ('late') werk die Chomsky schreef.In het eerste artikel staat … [Lees meer...] overWat betekent het woord ding volgens Noam Chomsky?

Geert Grote Pen 2013 naar Alda Pellemans, Universiteit van Tilburg

29 juni 2013 door Reageer

Op vrijdagmiddag 28 juni 2013 kwamen vijf genomineerden voor de Geert Grote Pen bij elkaar in de Deventer Latijnse School. Voor de derde maal werd de Pen uitgereikt aan diegene, die in het afgelopen studiejaar op de meest bevlogen wijze gestalte had gegeven aan zijn Nederlandstalige masterscriptie filosofie.De jury, onder voorzitterschap van prof. dr. René Foqué, moest een … [Lees meer...] overGeert Grote Pen 2013 naar Alda Pellemans, Universiteit van Tilburg

Volgende »

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jan van Harten • Boeket

Na zijn heengaan bleef mijn moeder
goed verzorgd achter. Soms was ze druk
bezig om losse gedichten van mij
te lezen om ze daarna te verscheuren.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

FATUM

De hond drinkt uit zijn spiegelbeeld
het hele plasje leeg.
 

Bron: Barbarber, december 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

19 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1920 Cyriel Moeyaert
➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact