donderdag 13 november 2025Tijd20:00 - 21:00 uurSerieLetter en Geest: Neerlandistiek in LeidenLocatieLipsiusCleveringaplaats 12311 BD LeidenZaal003 Het was dé hit van najaar 2023: Ronny Boogaarts lezing Grammatica in het wild (terugkijken kan hier). Op 13 november deelt Boogaart opnieuw interessante en hilarische teksten en taalvragen die hij 'in het wild' is … [Lees meer...] over13 november 2025: Letter en Geest-lezing: U wordt weggesleept
grammatica
The form of the adjective in Dutch
Have you wondered why in Dutch you say 'Een mooi schilderij' but 'het mooiE schilderij'? Here is the answer and it is less complicated than you may feel. www.sheffield.ac.uk/dutch … [Lees meer...] overThe form of the adjective in Dutch
Ons leger Plasterkjes
Een confronterend gesprek moet ik zeggen, maar wat ben ik blij! Het bleek hoe weinig ik over het onderwerp wist en hoe ik mezelf heb overschat met dat gezwets van mij. Het is februari 2010. Aan het woord is minister Plasterk 2.0 van Onderwijs, die bij DWDD goed heeft geluisterd naar taalonderzoekster Helen de Hoop. Zij legde het grammaticale voordeel van ‘hun’ als onderwerp … [Lees meer...] overOns leger Plasterkjes
Op z’n Ruttes
De late avond-T.V.- talkshow Bar Laat, seizoen 1, aflevering 64, op donderdag 12 december jl., besteedde om te beginnen aandacht aan de eerste NAVO-speech van Mark Rutte als nieuwe secretaris-generaal van het bondgenootschap, die op de genoemde dag met een alarmerende boodschap was gekomen. We zijn niet klaar voor wat er over vier tot vijf jaar op ons afkomt, waarschuwde Rutte, … [Lees meer...] overOp z’n Ruttes
Helemaal leuk! Vernieuwd hoofdstuk adjectief in de e-ANS
Deze week publiceert het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) het vernieuwde hoofdstuk Het adjectief van de online Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS), hét naslagwerk over de Nederlandse grammatica. Adjectieven, of bijvoeglijke naamwoorden, drukken een eigenschap van iets of iemand uit. Veel adjectieven kunnen op verschillende manieren gebruikt worden in een zin, … [Lees meer...] overHelemaal leuk! Vernieuwd hoofdstuk adjectief in de e-ANS
Verschenen: De negatief-polaire uitdrukkingen van het Nederlands: Inleiding en lexicon
Een lexicon van de Nederlandse woorden en uitdrukkingen die thuishoren in ontkennende zinnen, maar niet in bevestigende hoofdzinnen.In Groningen is het (niet) pluis, je hoeft vanavond (niet) te werken, Piet heeft hoegenaamd (n)iets op zijn geweten, Machteld is (g)een gemakkelijke tante, Ik had haar in jaren (niet) gezien: al deze zinnen hebben gemeen dat ze zonder het gedeelte … [Lees meer...] overVerschenen: De negatief-polaire uitdrukkingen van het Nederlands: Inleiding en lexicon
Eenvoudig ontleden: les 3
In deze video- en lessenreeks, die Mik Leijssius en ik maakten, leren we je eenvoudig ontleden door goed naar de betekenis van zinnen te kijken in plaats van je trucjes aan te leren. In deze derde les kijken we het verschil tussen een werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde en is er een leerzame kraak-de-code-opdracht! Zie hier de link naar het lesmateriaal: … [Lees meer...] overEenvoudig ontleden: les 3
Eenvoudig ontleden: les 2
In deze video- en lessenreeks, die Mik Leijssius en ik maakten, leren we je eenvoudig ontleden door goed naar de betekenis van zinnen te kijken in plaats van je trucjes aan te leren. In deze tweede les kijken we naar binnen het gezegde naar de persoonsvorm, het zelfstandig werkwoord en het zinsdeel 'bepaling'. Zie hier de link naar het lesmateriaal: … [Lees meer...] overEenvoudig ontleden: les 2
Eenvoudig ontleden
In deze video- en lessenreeks, die Mik Leijssius en ik maakten, leren we je eenvoudig ontleden door goed naar de betekenis van zinnen te kijken in plaats van je trucjes aan te leren. In deze eerste les kijken we naar het gezegde en hoe de werkwoorden in een zin rollen uitdelen zoals het onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp. Zie hier de link naar het … [Lees meer...] overEenvoudig ontleden
Bar laat
Vorige week begon op NPO1 de nieuwe talkshow van Sophie Hilbrand en Jeroen Pauw met de titel “Bar Laat”. Gek woordje, dat “bar”. Laat ik daar nou net mijn laatste column in Vaktaal over geschreven hebben… In de boekentoren met tweedehands boeken in het Amstelpark vond ik Patricia trouwt met een Turk van Hans de Groot-Canté, nummer 363 in de Witten Raven Reeks, uit 1975. … [Lees meer...] overBar laat
Redekundig ontleden, maar dan anders
Is het belangrijk om in de onderbouw van vmbo-tl, havo en vwo redekundig ontleden te onderwijzen? En zo ja: hoe doe je dat? Op die eerste vraag zullen veel docenten bevestigend antwoorden. Kennis van (een aantal) grammaticale begrippen wordt immers voorgeschreven in het Referentiekader taal en rekenen. Daarnaast zullen veel docenten het belangrijk vinden dat leerlingen … [Lees meer...] overRedekundig ontleden, maar dan anders
6 december 2024: Dag van de Nederlandse spraakkunst
Op 6 december 2024 vindt in Gent de volgende Dag van de Nederlandse Spraakkunst (vroeger: Dag van de Nederlandse Zinsbouw) plaats. Het programma is nog niet volledig bekend, maar in elk geval komt het onderwerp ‘Aspect’ aan de orde. Nadere informatie volgt. … [Lees meer...] over6 december 2024: Dag van de Nederlandse spraakkunst
Ben jij beter in taal dan de computer?
Speel mee met Duidelijke Taal! Beoordeel door de computer versimpelde zinnen op onder andere moeilijkheid en juistheid, en win een cadeaubon of goodiebag! Op de website duidelijketaal.ivdnt.org, een project van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en de Taalunie, kun je in een spelomgeving zinnen beoordelen op een aantal punten, zoals juistheid en … [Lees meer...] overBen jij beter in taal dan de computer?
Ja, uhm, hoera! Vernieuwd hoofdstuk tussenwerpsels in de e-ANS
Deze maand publiceert het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) het vernieuwde hoofdstuk Het tussenwerpsel van de online Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS), hét naslagwerk over de Nederlandse grammatica. Tussenwerpsels, zoals ja, o, hm, hallo en sorry, vormen een bijzondere woordsoort, omdat ze zelfstandig al een hele uiting … [Lees meer...] overJa, uhm, hoera! Vernieuwd hoofdstuk tussenwerpsels in de e-ANS
Nog niet begonnen, of de ambities botsen al
Deze kop -- verder te nummeren als voorbeeldzin (1) a. -- werd gebruikt op de voorpagina van de NRC van zaterdag 18 mei jl., als prominente aankondiging voor een artikel verderop in de krant. Ze werd verduidelijkt door de onderkop: ‘Het coalitieakkoord zit vol tegenstrijdige plannen’. De kop was de aandachttrekker, de ondertitel verschafte de nodige context. Een … [Lees meer...] overNog niet begonnen, of de ambities botsen al
Grammatica van het Bildts
De Grammatica van het Bildts is bij De Bildtse Boekerij útgeven as dârde deel in de bekinde blauwe taal-sery. In overleg en samenwerking met de Fryske Akademy het Sytse Buwalda de grammatika skreven. ‘t Is ‘n waardefolle en belangrike anfulling op ‘t Woordeboek fan ‘t Bildts. De Grammatica van het Bildts is presinteerd in Campus Middelsee in St.-Anne, op donderdeg 4 april … [Lees meer...] overGrammatica van het Bildts
Hoe uniek is jouw grammatica?
Hoe uniek is jouw grammatica? Ieder individu beschikt over een verschillend taalvermogen; geen twee individuen spreken op exact dezelfde manier of hebben exact dezelfde grammaticale kennis. Aan de vakgroep Taalkunde van de Universiteit Gent zijn we benieuwd welke factoren een invloed hebben op jouw unieke taalgevoel en grammatica. Interesse om de taalwetenschap een handje te … [Lees meer...] overHoe uniek is jouw grammatica?
Doe mee: onderzoek over aanvaardbaarheid zinnen
Lieve vrienden van de Nederlandse taal, mag ik u nederig (maar alvast dankbaar) om uw hulp verzoeken bij een experiment dat peilt naar subtiele voorkeuren in het Nederlands? De enige voorwaarde voor deelname is dat u een Nederlandse of Vlaamse moedertaalspreker van het Nederlands bent; verder zijn er geen beperkingen. Zodra het experiment is afgelopen is, rapporteren wij in dit … [Lees meer...] overDoe mee: onderzoek over aanvaardbaarheid zinnen
Grammatika fan it Sealterfrysk op Taalportaal
Op de grammatikawebsite Taalportaal.org stiet sûnt 13 desimber in Ingelsktalige grammatika fan it Sealterfrysk. Dat is in foarm fan it Frysk dy't praat wurdt yn de Dútske gemeente Sealterlân. De grammatika is in gearwurkingsprojekt fan de Fryske Akademy, it Seeltersk-Kontoor, it Instituut voor de Nederlandse Taal en de Japanske Kyushu-universiteit. Op Taalportaal.org wienen … [Lees meer...] overGrammatika fan it Sealterfrysk op Taalportaal
Grammatica en gevoel
Een gesprek met Ronny Boogaart Hoe druk je een gevoel uit in taal? Dat kan met je intonatie ('Zie ik daar nou een béér?) of met je woordkeus ('Shit!'), maar het kan ook door een bepaalde zinsconstructie te gebruiken, zoals 'Wat zit je nou te lachen ...?' of 'Al dat gezeur!' Het opvallende is dat dat soort zinnen soms ongrammaticaal lijken, maar toch begrijpt iedereen wat … [Lees meer...] overGrammatica en gevoel
De hennen en de hetten
‘De tegenstelling tussen hen en hun is jong en kunstmatig,’ aldus Nicoline van der Sijs op bladzijde 426 van haar standaardwerk Taalwetten maken en vinden. De eerste die het uit de lucht gegrepen onderscheid maakte tussen hen voor de vierde en hun voor de derde naamval, om het Nederlands dichter bij het als ideaal van het Latijn te brengen, was de grammaticus Christiaen van … [Lees meer...] overDe hennen en de hetten
Schoolbord en vakdidactiek
Toen in september vorig jaar de Sallandse vertaling van de Heliand was verschenen, heb ik enkele malen in den lande een lezing mogen geven over dit beroemde Oudsaksische werk uit de negende eeuw. Telkens had ik de beschikking over geavanceerde apparatuur, die van tevoren was opgesteld en waarmee ik mijn PowerPoint-presentatie kon geven, die ik dan van tevoren mocht opsturen. Zo … [Lees meer...] overSchoolbord en vakdidactiek
24 april 2023: Nascholing grammatica: woordsoorten en zinsfuncties
Beschrijving Er worden maar tien woordsoorten onderscheiden in het Nederlands. Toch geven die aanleiding tot heel wat verwarring bij leerlingen in het secundair onderwijs. In deze nascholing bestuderen we de morfologische, syntactische en semantische kenmerken van de woordsoorten, met de bedoeling om de verschillen ertussen helder te maken. Binnen de zin … [Lees meer...] over24 april 2023: Nascholing grammatica: woordsoorten en zinsfuncties
Meestal consistent
Practice what you preach VIII In 1584 verscheen de oudste gedrukte grammatica van het Nederlands: de Twe-spraack vande Nederduitsche Letterkunst, geschreven door Hendrik Laurensz. Spiegel, lid van de Amsterdamse Rederijkerskamer ‘In liefd’ bloeyende’, en uitgegeven bij Christoffel Plantijn in Leiden. Het werk behandelt in zeven hoofdstukken verschillende aspecten van de … [Lees meer...] overMeestal consistent
Her en der gezondigd
Practice what you preach VII In 1584 verscheen de oudste gedrukte grammatica van het Nederlands: de Twe-spraack vande Nederduitsche Letterkunst, geschreven door Hendrik Laurensz. Spiegel, lid van de Amsterdamse Rederijkerskamer ‘In liefd’ bloeyende’, en uitgegeven bij Christoffel Plantijn in Leiden. Het werk behandelt in zeven hoofdstukken verschillende aspecten van de … [Lees meer...] overHer en der gezondigd
