Het dilemma van Multatuli ligt nog altijd op de loer: hoe gruwelen te beschrijven, gruwelen die zich echt hebben voorgedaan? Maak je je zinnen te mooi, dan heeft iedereen het alleen maar over je stijl. En maak je ze helemaal niet mooi, dan heeft iedereen het nog steeds alleen maar over de stijl – dit is toch geen literatuur? De hoofdpersoon in Elvis Peeters' roman Dinsdag is … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Elvis Peeters, Dinsdag
Het eerste kwart
Het eerste kwart: Esther Gerritsen, Dorst
De boeken en de toneelstukken van Esther Gerritsen zijn psychologische petrischaaltjes: de schrijver legt er zorgvuldig wat specimena in die je als lezer met haar kunt bekijken. In Dorst is het schaaltje het huis van Elisabeth, een nogal contactgestoorde vrouw. Met haar dochter Coco heeft ze niet veel contact meer – wat er misschien mee te maken heeft dat ze die dochter in … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Esther Gerritsen, Dorst
Het eerste kwart: Tonio, A.F.Th. van der Heijden
Het ware schrijverschap blijkt misschien wel op het moment dat je helemaal niet het ware schrijverschap wil tonen, maar niet anders kan. Dat je een woedende, verdrietige, wanhopige kreet wil slaken, en die vanzelf de vorm aanneemt van een roman.. Tonio van A..F. Th. van der Heijden begint zo strak gecomponeerd – met een afwisseling van scenes van de geboorte van Tonio, als … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Tonio, A.F.Th. van der Heijden
Het eerste kwart: Karin Amatmoekrim, Het gym
Sandra, de hoofdpersoon van Karin Amatmoekrims roman Het gym, leest graag de boeken die haar leraar Nederlands haar aanraadt. Ze komt daarmee tot een duidelijk idee over de Nederlandse literatuur van haar tijd – die aan het begin van de jaren negentig moet hebben gelegen: Het ging over jongemannen die opgroeiden. En dat het dan allemaal tegenviel, met het leven en de … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Karin Amatmoekrim, Het gym
Het eerste kwart: De maagd Marino, Yves Petry
Yves Petry heeft ooit wiskunde gestudeerd en hij lijkt daaruit de oefening van het extrapoleren te hebben opgepikt: we nemen een situatie en voeren hem steeds verder door, met een limiet in het oneindige. Hoe ziet de wereld er dan uit? Als er over de literatuur wordt beweerd dat het een manier is om je in een ander te verplaatsen, om door te dringen tot binnen diens hoofd – … [Lees meer...] overHet eerste kwart: De maagd Marino, Yves Petry
Het eerste kwart: Vinexvrouwen, Naima El Bezaz
Vinexvrouwen (2010) van Naima El Bezaz is achteraf een boek om razend over te worden. Het begint zo: Ik ben een Marokkaan in een vinexwijk. Een Marokkaan die het in de ogen van andere Marokkanen heeft gemaakt, omdat ik in een wijk woon vol blanke autochtonen. Maar die laatsten hadden wat bezorgd gekeken toen ze zagen dat er gekleurde mensen naast hen kwamen … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Vinexvrouwen, Naima El Bezaz
Het eerste kwart: Het diner, Herman Koch
Er is een dunne lijn tussen satire en misanthropie: je kunt het gedrag van de mensen zo bespotten dat het genadeloos wordt. Dat het geweld om de hoek ligt. Zoiets geldt over het algemeen al voor het werk van Herman Koch – maar het geldt heel sterk voor Het diner, zijn bekendste en populairste boek. Paul Lohman is een geschiedenisdocent die op school niet te handhaven is … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Het diner, Herman Koch
Het eerste kwart: Marie Kessels, Ruw
Dat je lichaam bepaalt hoe je in het leven staat, is duidelijk. Maar hoe geef je dat weer in de lichaamsloze taal binnen de kaften van een roman? Als wij allemaal een ander lichaam hebben, kijken we alleen al om die reden allemaal minstens een beetje anders naar de wereld. Hoe kunnen we elkaar dan begrijpen? Gemma, de hoofdpersoon van Ruw (2009) van Marie Kessels, is niet zo … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Marie Kessels, Ruw
Het eerste kwart: Doeschka Meijsing, Over de liefde
Toen Over de liefde verscheen, vertelde de schrijfster her en der dat ze eigenlijk een essay had willen schrijven, maar dat de tekst onder haar handen tot een roman geworden was. Dat zou onder andere de essay-achtige titel van haar boek verklaren. Maar ik denk dat dit in ieder geval deels een misleidende uitspraak was. Want Over de liefde is net zo goed een essay als een … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Doeschka Meijsing, Over de liefde
Het eerste kwart: Erwin Mortier, Godenslaap
Er zijn boeken die je moet voelen en boeken die je moet begrijpen, en Godenslaap (2008) van Erwin Mortier is het allebei. Het behelst het verhaal van een heel oude vrouw die ergens aan het eind van de twintigste eeuw – of wie weet, zelfs het begin van de eenentwintigste – terugkijkt op haar jeugd, en dan vooral op de Grote Oorlog. Ze trok toen als meisje, als jonge vrouw, uit … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Erwin Mortier, Godenslaap
Het eerste kwart: Mustafa Kör, De lammeren
Er zit een belangrijke zin verstopt in de roman De lammeren van Mustafa Kör: Zelfmoord is egoïstisch noch wanhopig, het is een definitieve vorm van zuivering en onderscheidt ons van andere soorten. Het is menselijk. Aan de zelfmoord van zijn broer, Ilyas, wijdt Umut, de hoofdpersoon, helemaal niet zoveel gedachten. Als hij thuiskomt nadat het gebeurd is, maakt hij eerst … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Mustafa Kör, De lammeren
Het eerste kwart: Clark Accord, Bingo!
Het ging daarbij dan ook nog eens over mensen waarover je niet zo vaak leest. Wie kent de bingosubcultuur waarin vooral sommige Surinaamse vrouwen zich aan het begin van deze eeuw onderdompelden? De vrouwen over wie Accord schrijft hebben hun leven op geen enkele manier onder controle. Ze worstelen met schulden, ze worstelen met onbetrouwbare mannen, ze worstelen met elkaars … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Clark Accord, Bingo!
Het eerste kwart: Ruth Lasters, Poolijs
De ene keer in mijn leven dat ik in een literaire jury was beland, leerde ik de term dichtersroman. Degene die het woord, achteloos alsof iedereen het altijd over dat soort dingen heeft, gebruikte, bedoelde het geloof ik niet als compliment. Maar ik houd wel van het genre: een prozagedicht van ruim 150 pagina's, waarin het vooral gaat om sfeer en taal. Poolijs, het … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Ruth Lasters, Poolijs
Het eerste kwart: Maarten ’t Hart, Het psalmenoproer
Over welke tijd gaat Het psalmenoproer (2006) van Maarten 't Hart? Dat lijkt meteen duidelijk: het boek speelt zich af in het Maassluis van de 18e eeuw, met een nadruk op de jaren zeventig van die eeuw, de jaren dat zich in het stadje een bizarre reeks gebeurtenissen voordeden, die zelfs de website van de Canon van Nederland haalden: het psalmenoproer. Nadat de Maassluizers, … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Maarten ’t Hart, Het psalmenoproer
Het eerste kwart: René Appel, Loverboy
Waarover gaat Loverboy (2005) van René Appel? Het boek is bij verschijnen aangekondigd als een 'literaire thriller', en als thriller kun je zeggen: het gaat over een vrouw die ontdekt dat haar man vreemd gaat, een pistool koopt en de man in het huis van mijn minnares doodschiet. Of eigenlijk kun je dat dan in het openbaar niet zeggen, want dat is een spoiler. (Hoewel er nog wel … [Lees meer...] overHet eerste kwart: René Appel, Loverboy
Het eerste kwart: Stefan Brijs, De engelenmaker
Af en toe doet iemand een grote gooi. Victor Hoppe, de hoofdpersoon van De engelenmaker is zo iemand. Hij besluit dat hij 'God het nakijken wil geven' door zelf nieuw leven te maken: eerst muizen te klonen en daarna zichzelf. Het loopt allemaal niet zo goed af. Andere onderzoekers kunnen zijn experimenten met muizen niet herhalen en de drie jongetjes die klonen zijn van Victor … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Stefan Brijs, De engelenmaker
Het eerste kwart: De Engelenbron, Erich Zielinski
Ze bestaan nog, ook in het eerste kwart van de eenentwintigste eeuw: schrijvers van wie maar weinig bewegende beelden zijn. Erich Zielinski (1942-2012) was zo iemand. Het enige dat ik over hem kon vinden is een kort filmpje in het Papiaments dat iemand voor hem maakte bij zijn overlijden (ik plaats het onderaan deze post). Het gaat daarin – voor zover ik het Papiaments volgen … [Lees meer...] overHet eerste kwart: De Engelenbron, Erich Zielinski
Het eerste kwart: Patricia De Martelaere, Het onverwachte antwoord
Het onverwachte antwoord van Patricia De Martelaere is uit deze lijst misschien het boek uit mijn leeslijst voor dit jaar dat ik tot nu toe het vaakst gelezen heb. Het is een spiegel van hoe ik in het leven sta. De eerste keer, bijvoorbeeld, ongeveer twintig jaar geleden, was ik verzeild geraakt in een van de meest explosieve relaties in mijn leven, met allerlei dramatische … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Patricia De Martelaere, Het onverwachte antwoord
Het eerste kwart: Arnon Grunberg, De asielzoeker (2003)
Christian Beck is geen schrijver meer. Hij is nu vertaler van gebruiksaanwijzingen, zoals hij iedereen die erom vraagt duidelijk maakt. Toch heeft hij toestemming gegeven om een verhaal nog eens te herdrukken, De kinderen van Yab Yum. Als mensen hem vragen waarom hij dat heeft gedaan, geeft hij ook op die vraag antwoord. ‘We hadden geld nodig,’ zegt Beck, ‘voor een … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Arnon Grunberg, De asielzoeker (2003)
Het eerste kwart: Hafid Bouazza, Paravion (2003)
Het is een vreemde ervaring als je een boek anders leest dan de meeste andere mensen kennelijk doen. En al helemaal als de schrijver van het boek weinig tekenen heeft gegeven dat jouw interpretatie door hem bedoeld is. Maar ik kan er niet omheen dat ik Paravion van Hafid Bouazza minstens deels een humoristisch boek vind. Het verscheen in 2003, een jaar dat het debat … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Hafid Bouazza, Paravion (2003)
Het eerste kwart: Kristien Hemmerechts, Donderdagmiddag. Halfvier
Wat de roman Donderdagmiddag. Half vier van Kristien Hemmerechts te bieden heeft is: een stomp in de maag. Enerzijds zou je kunnen zeggen dat het komt doordat in het boek een gebeurtenis centraal staati dat een stomp in de maag is van iedereen, hoe je het ook presenteert: een kind dat zomaar ineens (op donderdagmiddag om half vier) om het leven komt doordat een auto zomaar … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Kristien Hemmerechts, Donderdagmiddag. Halfvier
Het eerste kwart: De langverwachte, Abdelkader Benali (2002)
De langverwachte (2002) van Abdelkader Benali is een heel jong boek. Dat komt in de eerste plaats door de jeugd van de schrijver. Een deel van de titelverklaring is weliswaar dat de schrijver het gevoel had dat iedereen al lang op deze tweede roman had gewacht, maar dat kwam ook omdat Benali al op zijn 20e debuteerde, met het indrukwekkende Bruiloft aan zee. Toen De … [Lees meer...] overHet eerste kwart: De langverwachte, Abdelkader Benali (2002)
Het eerste kwart: Peter Verhelst, Memoires van een luipaard
Memoires van een luipaard vertelt het verhaal van een obsessie. Degene die aan het woord is, is zo geobsedeerd met tekenen dat zelfs als het niet mogelijk is om een pen op papier te zetten – omdat diens ouders dat verbieden, bang voor de obsessie – doorgaat met tekenen met diens vinger op het lichaam van zichzelf of dat van anderen. Iemand die een relatie begint, en dan zo … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Peter Verhelst, Memoires van een luipaard
Het eerste kwart: Margriet de Moor, Kreutzersonate
"Criticus zijn is pleiter zijn", zegt de verteller in Margriet de Moors Kreutzersonate (2001). Over Marius van Vlooten, die muziekcriticus is, zegt hij: Hij pleitte voor muziek van zijn eigen tijd omdat die het het meest nodig had, maar maakte in zijn hart geen onderscheid tussen toen en nu. De verteller komt Van Vlooten tegen op een vliegveld. Ze reizen samen naar … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Margriet de Moor, Kreutzersonate
Het eerste kwart: Ik omhels je met duizend armen
Er is maar één Nederlandse schrijver die het lukt een feel good-verhaal te maken over de euthanasie op een moeder, en over een miskraam, en de platheid van een groepje acteurs en filmmakers, en dat is Ronald Giphart. Ik beschouw Ik omhels je met duizend armen (2000) als zijn meesterwerk. (In mei verschijnt er na bijna vijf jaar eindelijk weer een nieuwe druk, ik geloof de 22e.) … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Ik omhels je met duizend armen
