Vijftig canonteksten in de klas (9) Een abel spel van Lanseloet van Denemerken behoort tot de vroegste wereldlijke (d.w.z. niet-religieuze) toneelstukken in Europa. Het staat in het handschrift-Van Hulthem (circa 1405), één van de beroemdste boeken uit onze streken, waarin het een ‘abel spel’ wordt genoemd. ‘Abel’ kan verklaard worden als ‘kunstig’ of ‘edel’, d.w.z. dat … [Lees meer...] overEen abel spel van Lanseloet van Denemerken (ca. 1400)
middeleeuwen
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [65]-[70]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [65]-[70]
Beatrijs (vóór 1374)
Vijftig canonteksten in de klas (8) In zijn onvolprezen Beatrijseditie vat T. Meder het werk als volgt samen: ‘In essentie wordt in de Beatrijs verhaald hoe Maria de reputatie en, in het verlengde daarvan, het zielenheil redt van een non die een ernstige misstap begaat. Deze redding geschiedt op wonderbaarlijke wijze, en daarom wordt de Beatrijs wel getypeerd als een … [Lees meer...] overBeatrijs (vóór 1374)
Suster Bertken bij de BBC
Radiozender BBC 3 heeft een documentaire uitgezonden over de Utrechtse schrijfster en kluizenares Berta Jacobs/ Suster Bertken. Janina Ramirez is in gesprek met Dieuwke van der Poel, Andrea van Leerdam toont de levensbeschrijving in een incunabel van de Utrechtse Universiteitsbibliotheek, Lieke Wijnia vertelt over haar ervaringen als 'hermit in residence' in de Jacobikerk, … [Lees meer...] overSuster Bertken bij de BBC
15 mei 2025: Symposium De Middeleeuwen als inspiratiebron
Op donderdagmiddag 15 mei a.s. organiseert Universitaire Bibliotheken Leiden (UBL) het symposium ‘De Middeleeuwen als inspiratiebron’. Aanleiding voor dit symposium is de publicatie van het rijk geïllustreerde publieksboek Schatten op schrift, 50 manuscripten uit middeleeuws Europa. Tijdens het symposium staat centraal hoe de middeleeuwen doorwerken in de moderne tijd. De … [Lees meer...] over15 mei 2025: Symposium De Middeleeuwen als inspiratiebron
Een imaginaire opponent
Van Oostrom over De Putter. De Putter over Van Oostrom Deel II Frits van Oostrom heeft veel waardering voor mij, dat staat buiten kijf. In de Reynaert. Leven met een meesterwerk bedankt hij mij uitvoerig. Voor zijn onderzoek kon hij gebruik maken van mijn onderzoek over Simon Vestdijk, Menno Ter Braak, Aloïs Blommaert en Camille Huysmans. Ook heeft hij uit mijn artikel … [Lees meer...] overEen imaginaire opponent
‘Komen ze in contact met een kinderversie van het verhaal en…’
Een discussie over Arendt Van Oostrom over De Putter. De Putter over Van Oostrom (1) De lof van Frits van Oostrom voor mijn bijdragen aan het Reynaertonderzoek is niet gering. In zijn boek De Reynaert. Leven met een meesterwerk bedankt hij mij zelfs speciaal voor het delen van visies en leessuggesties. Na zoveel lof wil je dan ook wel weten hoe Van Oostrom zich verhoudt … [Lees meer...] over‘Komen ze in contact met een kinderversie van het verhaal en…’
Middelnederlandse Karelromans
Vijftig canonteksten in de klas (7) Het leermiddel over Karel ende Elegast is zowel bedoeld voor leerlingen die het verhaal al gelezen hebben als voor leerlingen die er in de klas pas mee kennismaken. Behalve vragen en opdrachten voor de leerlingen bevat het ook achtergrondinformatie voor de leerkracht, die de leerlingen achteraf ook zelf als correctiemodel kunnen … [Lees meer...] overMiddelnederlandse Karelromans
Willem die Madocke maecte, Van den vos Reynaerde (ca. 1260)
Vijftig canonteksten in de klas (6) ‘Reynaert de vos’ is een van de vensters van de Canon van Vlaanderen. Ons nationale dierenepos wordt daar als volgt omschreven: ‘Van den vos Reynaerde is een van de oudste teksten in het Nederlands. Door de flitsende humor, de vaak obscene dubbelzinnigheden en de wellustige wreedheid werden de avonturen van Reynaert ontzettend populair. … [Lees meer...] overWillem die Madocke maecte, Van den vos Reynaerde (ca. 1260)
Overal Hadewijch
Hadewijch had alles in zich om de mensen nog eeuwen te fascineren, en dat heeft ze sinds haar herontdekking in de negentiende-eeuw dan ook gedaan. De hartstocht spat ook vele eeuwen nadat deze Brabantse ze neerschreef, nog altijd van de bladzijden af. Maar wie de auteur van die woorden verder was en op Wie of wie of wat ze gericht waren, dat is een kwestie van interpretatie. Er … [Lees meer...] overOveral Hadewijch
Penninc en Pieter Vostaert, de Roman van Walewein (ca. 1260)
Vijftig canonteksten in de klas (3) De Roman van Walewein, ook genoemd Walewein en het zwevende schaakbord, afgekort als de Walewein, is een oorspronkelijke Middelnederlandse Arthurroman, geschreven in het midden van de dertiende eeuw door twee onbekende auteurs: Penninc en Pieter Vostaert. Het werk behoort tot de literaire canon, wat betekent dat het een van de … [Lees meer...] overPenninc en Pieter Vostaert, de Roman van Walewein (ca. 1260)
Een zestiende-eeuws ‘huisboek’ uit Venlo
In de Koninklijke Bibliotheek in Brussel bevindt zich sinds jaar en dag een middeleeuws handschrift met de signatuur KB Brussel II 144, waarvan het eerste en oudste deel de intrigerende titel ‘Venlo’s-Gelders huisboek’ heeft gekregen. Het is niet direct een indrukwekkend handschrift. Het is van papier, meet slechts 150 bij 95 millimeter en is ook nog eens in een vrij slordige, … [Lees meer...] overEen zestiende-eeuws ‘huisboek’ uit Venlo
Hadewijch, Lied 17: Dit nuwe jaer es ons ontstaen
In haar zeventiende lied, het kortste van haar hele bundel, speelt Hadewijch een geraffineerd spel met het woord 'tijd'. Meestal betekent dat bij haar 'seizoen', met name in het natuurtafereel dat bijna al haar liederen inleidt, en waar 'nuwe tijd' verwijst naar de lente, die iedereen blij maakt. Maar in dit lied wordt 'tijt' via een soort 'alchimie du verbe' synoniem met … [Lees meer...] overHadewijch, Lied 17: Dit nuwe jaer es ons ontstaen
Verschenen: In het spoor van Hadewijch
Hadewijch was een 13e-eeuwse Brabants dichteres en mystica. Mogelijk was zij een begijn, maar aangezien er geen getuigenissen over haar leven bewaard zijn gebleven, weten we daarover niets met zekerheid. Haar werk wordt beschouwd als een van de hoogtepunten in de Nederlandstalige literatuur. In Welk een ketter is die vrouw geweest! De plaats van Albert Verwey in de … [Lees meer...] overVerschenen: In het spoor van Hadewijch
Bon an
Zondag 6 oktober 2024. Ik wandel de poort van de Predikherenkerk in Mechelen binnen. Deze kerk is nog maar pas gerestaureerd en net ingewijd voor allerlei culturele evenementen. Mijn digitaal ticketje wordt gescand en ik kan in de donker gemaakte kerk mijn stoeltje gaan zoeken. Ik mag zowaar op de eerste rij gaan zitten. Jurgen De bruyn van het Zefiro Torna ensemble leidt het … [Lees meer...] overBon an
Ic sach in enen rozengaerde
Ik heb een vertaling gemaakt van en een korte inleiding geschreven bij ‘Ic sach in enen rozengaerde’. Dat is liedje 48 uit het Gruuthuse-manuscript. Het staat je vrij om de pdf te verspreiden onder je leerlingen, collega’s, vrienden, familieleden, buren en andere (on)bekenden. Het is een leuk liedje, dus waarom zou je dat niet doen? … [Lees meer...] overIc sach in enen rozengaerde
20 november – 20 december 2024: Mindfulness uit de Middeleeuwen
De Imitatio Christi is al 600 jaar lang een wereldwijde bestseller. Na de Bijbel is het het meest verspreide en gelezen boek ter wereld. Het spirituele zelfhulpboek leert u via bijbelcitaten en wijsheden van filosofen, kerkvaders en mystici hoe u diepe innerlijke rust kan vinden en probeert antwoord te geven op de universele vraag: hoe te leven? Een verhaal van devotie en … [Lees meer...] over20 november – 20 december 2024: Mindfulness uit de Middeleeuwen
Van der mollenfeeste
Van der mollenfeeste is een van de bekendste gedichten van Anthonis de Roovere. Peter Burger heeft er in 1986 een mooie vertaling van gemaakt: https://www.dbnl.org/tekst/_twe007198601_01/_twe007198601_01_0023.php . Minder mooi, maar wel letterlijker, is mijn vertaling: https://neerlandistiek.nl/wp-content/uploads/2024/10/Anthonis-de-Roovere-Van-de-mollenfeeste.pdf . Voel je … [Lees meer...] overVan der mollenfeeste
18 oktober 2024: Boekpresentatie Tijl Uilenspiegel
Vrijdag 18 oktober zal om 16.00 uur in café Tijl Uilenspiegel in Den Bosch een nieuw Tijl Uilenspiegel-boek gepresenteerd worden. Zes studenten Nederlands (Isis Bakkers, Evi Cau, Danee van Gogh, Celina Pikaar, Zdeněk Schijvens en Tika Vermeulen) en docent literatuurgeschiedenis Bas Jongenelen hebben van de oudste druk een wetenschappelijke editie + een vertaling in modern … [Lees meer...] over18 oktober 2024: Boekpresentatie Tijl Uilenspiegel
Iedereen Reynaert!
Iedereen heeft recht op de Reynaert! Dat is de boodschap van de titel van dit sympathiek ogende boekje. Na de talloze hertalingen voor volwassenen, de vele bewerkingen voor de jeugd, allerlei versies in stripvorm, als hoorspel op cd, als raptekst enz. is er nu ook een versie voor ‘wie het Nederlands nog maar pril aan het ontdekken is’ (flaptekst). Een versie voor … [Lees meer...] overIedereen Reynaert!
‘Antwerps Liedboek’ te zien in Antwerpen
In augustus laat Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience bezoekers kennismaken met een absoluut topwerk uit de Nederlandse taalkunde: het ‘Antwerps Liedboek’. Uitzonderlijk is het werk tijdelijk opnieuw thuis in Antwerpen, waar het in 1544 gedrukt werd door Jan Roelants. Tegelijkertijd zorgt de installatie van Teletext vzw voor een interpretatie uit de 21ste eeuw met het ‘Nieuw … [Lees meer...] over‘Antwerps Liedboek’ te zien in Antwerpen
Video: Reynaert in de wijde wereld
De middeleeuwse "Van den vos Reynaerde", alom erkend meesterwerk van de Nederlandse literatuur, geldt tegelijk als prototypische vertolking van de Vlaamse volksaard én is wereldwijd verbreid tot op vandaag. Het seminar zal beide dimensies van de tekst belichten, met speciaal accent op laatstgenoemde. Wat maakt de Middelnederlandse Reynaert toch zo breed aansprekend, en … [Lees meer...] overVideo: Reynaert in de wijde wereld
Video: Frank Willaert leest uit Beatrijs (14e eeuw)
Het verhaal van de non die met haar minnaar het klooster verlaat, vele jaren in zonde leeft, maar vervolgens verlaten en berooid weer naar het klooster terugkeert, zonder dat iemand het merkt, omdat Maria al die jaren haar plaats ingenomen heeft, was in de middeleeuwen en nadien in vele Europese talen verspreid. Maar in geen enkele taal is deze stof zo uitvoerig en zo … [Lees meer...] overVideo: Frank Willaert leest uit Beatrijs (14e eeuw)
Video: Frank Willaert leest het Kerelslied
Het Kerelslied is een van de bekendste liederen uit het Gruuthuseliedboek, dat omstreeks 1400 te Brugge tot stand kwam. Net zomin als het zo mogelijk nog bekendere Egidiuslied is het representatief voor deze verzameling liederen, die voornamelijk de liefde bezingen. Volgens recent onderzoek was het Kerelslied een spotlied dat gericht was tegen diegenen die partij hadden gekozen … [Lees meer...] overVideo: Frank Willaert leest het Kerelslied
Vertaling van ‘Vanden vos Reynaerde’
Onlangs heb ik een vertaling gemaakt van Vanden vos Reynaerde. Het is geen mooie literaire vertaling geworden, want die zijn er al en dat kan ik niet. Mijn vertaling is regel-per-regel. Dat levert niet per se heel swingend modern Nederlands op, maar wel een vertaling waarmee je de Middelnederlandse tekst kunt leren begrijpen. Die vertaling geef ik graag weg, als pdf . De pdf … [Lees meer...] overVertaling van ‘Vanden vos Reynaerde’
