Over Wiel Kusters, Morgen wordt het voor iedereen maandag Het lijkt mij niet zo vreemd dat veel schrijversbiografieën meer aandacht schenken aan de vroege dan aan de late jaren van een auteur. Uit welke grondstoffen is het werk van een belangrijke kunstenaar ontsproten? Welke gebeurtenissen en ervaringen hebben de schrijver gevormd? Zijn in het vroegste werk - voor de … [Lees meer...] overKou klinkt in, ze dringt door naden
poëzie
Gorter bij Reve
“Ik heb altijd een verwantschap met hem gevoeld, in die dorst naar het bereiken van de grens van het zegbare, in die afkeer, bij hem, om te estetiseren, en vooral in zijn gave, dat hij nooit clichés gebruikte.” Dat schrijft Gerard Reve in een van zijn eerste brieven aan Josine en Lennie Meyer. Het is maart 1963. Aanleiding voor de brief was een artikel in het nummer … [Lees meer...] overGorter bij Reve
Wat opnieuw niet wordt gezegd
Wat te doen op de Dag van de Arbeid, hier in België ook wel Feest van de Arbeid geheten? Ik zocht mijn 1 meiheil bij Jacob Groot. Zijn recentste, weer wonderschoon verzorgde bundel Lichttabletten (2023) biedt namelijk een lange en gestage kuur, onder meer met dit pilletje: Dichtklappen. Zwijgenals het sluitstuk van segregatiein de economische natie van … [Lees meer...] overWat opnieuw niet wordt gezegd
Hoe kleed je je eigen schepper aan?
Waarom Het Liegend Konijn lezen? Het is volkomen terecht dat Jozef Deleu (1937) de eerste Taalpenning van de Koninklijke Nederlandse Academie voor Taal en Letteren (KANTL) in Gent heeft gekregen. Op niemand die ik ken is het woord cultuurdrager zo van toepassing als op Deleu: iemand die in zijn eentje een grote stut is onder de Nederlandstalige cultuur, ooit voor Ons … [Lees meer...] overHoe kleed je je eigen schepper aan?
‘Vrij van gevoel dat bindt’
Een notitie Autobiografisch schrijven en dichten is in de mode. Nooit één op één, denk ik, want de vorm stelt ook haar eisen en dat heeft invloed op de inhoud. Desondanks hebben particuliere beslommeringen in veel van die romans, verhalen en gedichten de overhand en die boeien niet. Bijgaande emoties, hoe heftig ook, doen je daarom weinig tot niets. Fernando Pessoa … [Lees meer...] over‘Vrij van gevoel dat bindt’
Tegen een geintje
Het lijkt me logisch dat Babs Gons is benoemd tot Dichter des Vaderlands. Een eervolle functie, dat is het zeker, maar geen cadeau. Wat te doen wanneer je lauweren krijgt? Volgens het spreekwoord moet je er in elk geval niet op rusten. Hoe precair de functie is, bewees de eerste Dichter des Vaderlands, Gerrit Komrij, zoals bekend de vervanger van de verkozen, … [Lees meer...] overTegen een geintje
Topo
Dichter Peter Knipmeijer heeft een nieuwe dichtvorm bedacht: de topo. Hij zette een kleine kudde dichters aan het werk om er een heleboel te schrijven. Binnenkort is de dichtbundel Topo bij iedere boekwinkel te bestellen met ISBN 9789464805345. De regels van een topo zijn als volgt: Hier zijn een paar voorbeelden: … [Lees meer...] overTopo
heeft dat frequente fak-gebruik eigenlijk een functie?
Waarom gedichten van Erik Jan Hermans lezen? Poëzie is een autistisch genre. Volgens de website Autisme.nl bevat DSM-5 de volgende criteria voor autisme: problemen op het gebied van sociale communicatie en sociale interactie; beperkte, repetitieve gedragspatronen, interesses of activiteiten en over- of ondergevoeligheid voor zintuiglijke prikkels. Welnu, een … [Lees meer...] overheeft dat frequente fak-gebruik eigenlijk een functie?
De kracht van poëzie in prozaïsche tijden
Over de poëtische leeshouding en diepdiepblauw van Nikki Dekker ‘We live in a prosaic age’, schrijven Paul Hetherington and Cassandra Atherton in Prose poetry. An introduction (2020). Niet alleen is het meeste van wat we lezen – online of van papier – proza, ook de wijze waarop tekstcompetenties worden getraind en onderwezen, vertrekt vaak vanuit de prozavorm en … [Lees meer...] overDe kracht van poëzie in prozaïsche tijden
Aart van der Leeuw, de dove dyslectische Delftse dichter.
Deze keer een mini-podcast over Aart van der Leeuw (1876-1931). Aart van der Leeuw was een Nederlandse schrijver en dichter, die tegenwoordig vooral bekend is om zijn romans "Ik en mijn speelman" (1927) en "De kleine Rudolf" (1930), maar vóór die tijd diverse dichtbundels schreef. Hij werd geboren in Hof van Delft, tegenwoordig een onderdeel van de gemeente Delft, in … [Lees meer...] overAart van der Leeuw, de dove dyslectische Delftse dichter.
7 mei 2023: Reis door het Nederlands – Sranantongo en Sarnami
Op zondag 7 mei zingt Raj Mohan gedichten in het Sarnami en Kenneth Herdigein brengt zijn voorstelling ‘Mei en de vuilnismannen van de ziel’. Een poëtische solovoorstelling rond de Mei van Gorter waarin Kenneth een ode brengt aan de mensen die zijn liefde voor taal hebben aangewakkerd en een relatie legt tussen de Nederlandse Tachtigers en Surinaamse … [Lees meer...] over7 mei 2023: Reis door het Nederlands – Sranantongo en Sarnami
“Degeen die verzen schrijft, moet een dichter wezen.”
Tien stellingen bij de poëzierecensies van Harry Mulisch Het plezierigste boekje dat ik de afgelopen tijd las heet Huiskamerlyriek en atoompoëten. In deze kleine, bibliofiele uitgave van het Groningse Artistiek Bureau zijn tien poëzierecensies verzameld die Harry Mulisch tussen 1951 en 1954 publiceerde. Mulisch was op dat moment het type schrijver zoals ik ze graag zie: … [Lees meer...] over“Degeen die verzen schrijft, moet een dichter wezen.”
Het dondert en het bliksemt: een herontdekte tekst van dichteres Anna van der Horst
Terwijl een recensent van het letterkundige tijdschrift Boekzaal der geleerde waerelt de dichteres Anna van der Horst (Enkhuizen, 16 oktober 1735 – Groningen, 11 juni 1785) in 1780 nog tot Groningse zanggodin uitriep, geniet zij tegenwoordig weinig bekendheid meer (1). Wie haar nog wel kent, doet dat waarschijnlijk vanwege haar vooruitstrevende visie op het vrouwelijk … [Lees meer...] overHet dondert en het bliksemt: een herontdekte tekst van dichteres Anna van der Horst
Gedagtenisse van het schrikkelyk onweer, gehoort en gezien, ook binnen Enkhuyzen, op Maandag den 19 July, 1756
Lees ook het artikel van Tommie van Wanrooij over deze herontdekte tekst van Anna van der Horst ‘k Was aan myn Pluteus in diep gepeyns gezeeten,Het daag’lyks Huys-gewoel ontweeken in den schansDer Boeken; die myn geest, meest dat hy zoekt doen weeten,En hem hoe vadzig ook aanleyden tot den Dans,En porren om het een of ander Liedt te zingen.Als Godt ontzagg’lyk zoo ’t scheen … [Lees meer...] overGedagtenisse van het schrikkelyk onweer, gehoort en gezien, ook binnen Enkhuyzen, op Maandag den 19 July, 1756
23 april 2023: Reis door het Nederlands – Fries en Stellingwerfs
Reis door het Nederlands’ (reisdoorhetnederlands.nl) voert je in vijf luistermiddagen mee door het Fries en Stellingwerfs, het Sranantongo en Sarnami, het Arabisch van Tunesië en Irak, Gebarentaal en Spoken Word en eindigt in het Hollands van de Westfriezen, Volendammers en Derpers. Startpunt van de reis is de ‘Eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie’ 100 gedichten uit … [Lees meer...] over23 april 2023: Reis door het Nederlands – Fries en Stellingwerfs
Simpel genoeg om van te houden
Over Toon de stad van Lies Van Gasse en Laurens Ham (Foto van Shiva Shenoy/CC BY 2.0) De lezer van Toon de stad, het derde deel in de reeks ‘Woorden temmen’, dwaalt door een imaginaire stad. Op elk adres is een gedicht gevestigd. Samenstellers Lies Van Gasse en Laurens Ham, beiden zelf dichter en docent, hebben een plattegrond gemaakt waarop te zien is dat op … [Lees meer...] overSimpel genoeg om van te houden
er valt spa rood op een kerncentrale
Waarom gedichten van Joost Oomen lezen? Sommige dichters lees je om ontroerd te raken, andere om te lachen, en nog weer andere om geraakt te worden door verheven gevoelens. Maar er zijn ook dichters die je leest omdat ze zorgen voor een voorjaarsschoonmaak in je hoofd. Weg met het spinrag en het getob! De ramen open zodat de zachte lentebries en het lichte lentelicht naar … [Lees meer...] overer valt spa rood op een kerncentrale
Verschenen: Met het oog op het eeuwige. Over de poëzie van Cees Nooteboom
‘Wie katholiek geboren is, komt er kennelijk nooit meer vanaf’, aldus Piet Gerbrandy. In zijn jonge jaren heeft de dichter Cees Nooteboom aan de seminaria van Venray en Eindhoven een religieuze vorming ontvangen, maar hij heeft al vroeg in zijn volwassenheid het geloof in de geïnstitutionaliseerde godsdienst uit zich voelen wegvloeien. Wel heeft hij zijn affiniteit behouden met … [Lees meer...] overVerschenen: Met het oog op het eeuwige. Over de poëzie van Cees Nooteboom
Is het onbegrijpelijk? Het is te verstaan
Harry Mulisch over de poëzie van de jaren vijftig Aan een veelzijdig oeuvre als dat van Harry Mulisch blijken af en toe toch nog weer nieuwe kanten te ontdekken. En zo publiceerde het Artistiek Bureau in Groningen onlangs de poëzierecensies die de schrijver in de jaren vijftig maakte, voorafgegaan door een heel inzichtelijk voorwoord van Mulisch-kenner Marita Mathijsen. … [Lees meer...] overIs het onbegrijpelijk? Het is te verstaan
Luidkeels hahahaënd
Wouter Godijn is zo’n vertrouwde verschijning in de Nederlandse literatuur dat ik over zijn boeken heen begin te kijken. Dus begin ik bij zijn recentste bundel poging een luchtig gedicht te schrijven (2022) opnieuw, aan de buitenkant. Dan is het gelijk hommeles met de flaptekst, een tekstsoort waarin ChatbotGPT al jaren ondergronds actief is en die hier net iets te opzichtig … [Lees meer...] overLuidkeels hahahaënd
Mark van Tongele (1956-2023)
Op 23 maart is Mark van Tongele onverwacht overleden, ‘de componist met het ruimste klankregister onder de Vlaamse dichters’, zoals Paul Demets hem noemde. Als je het volgende gedicht uit Roeivlucht leest, kun je dit niet anders dan beamen: Uit het ongetemde wordt schoonheid geboren Daar waar de gedachten bruisen, de bodem van het bewustzijnrusteloos is, komen na het … [Lees meer...] overMark van Tongele (1956-2023)
Poëzievertaalgeheimtip
De tip is: verknal het niet in de laatste regel. Verknallen kun je het beter in de eerste regel. Dat scheelt de lezer weer werk. En met een eerste verknalde regel zadel je die niet-verder-lezer op met de knagende vraag: ben ik misschien te vroeg gestopt met lezen? Had ik het misschien toch moeten uitlezen? Die eerste tegen de … [Lees meer...] overPoëzievertaalgeheimtip
de voordelen van de elektrische bakfiets
Waarom gedichten van Gerda Blees lezen? "Je zou niet zeggen dat ik voor mijn taalbeheersing wordt geprezen", schrijft Gerda Blees in gedicht 33 van haar bundel Week. Het is een bundel die 41 gedichten lang is – zo lang als een zwangerschap, gemeten in weken. Dat het gedichten zijn, in Week, is in eerste instantie eigenlijk alleen duidelijk doordat er, behalve Week en … [Lees meer...] overde voordelen van de elektrische bakfiets
‘Anders ben ik met jou’ in vele talen
Het Boekenweekgedicht van dit jaar, van Tsead Bruinja, wás al tweetalig: de dichter zorgde zelf voor een Friese en een Nederlandse versie: Maar de dichter riep mensen op het gedicht ook in hun eigen taal te vertalen. Inmiddels stromen die vertalingen binnen. Bas Visscher in het Urkers: Suze Sanders in het Drents: Japans door Fumiko Miura: Koerdisch door … [Lees meer...] over‘Anders ben ik met jou’ in vele talen
Vanuit de Tellegen-hemel
Waarom Toon Tellegen lezen? Wie het raadsel van stijl wil bestuderen in de Nederlandse literatuur, moet Toon Tellegen lezen: een schrijver met een heel divers oeuvre, waarvan je iedere pagina kunt herkennen als geschreven door Tellegen: of het nu proza of poëzie betreft, voor volwassenen of voor kinderen geschreven is, grappig is of ernstig. Je kunt dat allemaal trouwens … [Lees meer...] overVanuit de Tellegen-hemel
