Korte inleiding in het werk van William Labov (4)Afbeelding: Matthijs Sluiter/Onze TaalLabovs recentste, vorig jaar verschenen, boek heet The Language of Life and Death. Het gaat over de manier waarop mensen verhalen vertellen over hun leven. Wat voor vorm geven ze aan zo'n verhaal? Wat vertellen ze als eerste, wat laten ze weg? En zien we dezelfde technieken terug bij, … [Lees meer...] overDe liefde van een taalkundige voor de mensheid
sociolinguïstiek
Hoe arbeiders hun plaats houden terwijl klinkers naar voren schuiven
Korte inleiding tot het werk van William Labov (3) Door Marc van Oostendorp Zijn meesterwerk publiceerde Labov op de leeftijd dat andere mensen met pensioen zijn – tussen 1994 en 2010 verscheen het driedelige Principles of Language Change. Daarin laat hij zien hoeveel hij van de mens en zijn taal begrijpt; hij combineert een zeer groot aantal heel verschillende … [Lees meer...] overHoe arbeiders hun plaats houden terwijl klinkers naar voren schuiven
Waarom vissers soms hun taal veranderen
Korte inleiding tot het werk van William Labov (2)Door Marc van OostendorpAls taalkundige was William Labov een betrekkelijke laatbloeier. Zijn scriptie verscheen in 1961 en zijn proefschrift drie jaar later – hij was toen dus al 36. Dat kwam doordat hij voor die tijd een aantal andere dingen had gedaan: hij had onder andere als inktmaker gewerkt bij een chemisch bedrijf, als … [Lees meer...] overWaarom vissers soms hun taal veranderen
Taalvariatie als selfie van taalverandering
Korte inleiding tot het werk van William Labov (1)De komende weken zal Marc van Oostendorp hier op Neder-L een korte reeks blogposts wijden aan het werk van William Labov. Op de Engelstalige Wikipedia-pagina over de Amerikaanse taalkundige William Labov (1927) heeft een anonymus geschreven dat de man 'in het voorjaar van 2014' met pensioen gaat. Wat is dat voor … [Lees meer...] overTaalvariatie als selfie van taalverandering
Call: Sociolinguïstiek
Op vrijdag 28 maart organiseert de Rijksuniversiteit Groningen een eendaags congres over sociolinguïstiek in de Lage Landen.Met dit congres willen we een platform bieden aan sociolinguïstisch onderzoek uit/over de Benelux en studenten en onderzoekers op dit vakgebied samenbrengen. We streven naar een toegankelijk congres; er zijn daarom geen registratiekosten. … [Lees meer...] overCall: Sociolinguïstiek
Zeur-tweets
Door Leonie Cornips ‘Nederlanders opgewekt Twittervolk’ kopt de Volkskrantafgelopen maandag. ‘Meeste zeur-tweets uit Simpelveld en Vaals’ kopt L1 op dinsdag. Beide rapporteren over onderzoek van mijn collega Erik Tjong Kim Sang van het Amsterdamse Meertens Instituut en eScience Center. Erik analyseerde meer dan twee miljard Nederlandstalige en dialect-tweets sinds … [Lees meer...] overZeur-tweets
Cité Duits
Door Leonie Cornipshttps://youtube.googleapis.com/v/l35tmUjaibI&source=udsHeeft u weleens van Cité Duits gehoord? Het is een taalvariëteit die gepensioneerde mijnwerkers als kinderen al spraken in het net over de Maas gelegen Eisden in België. Alleen in Eisden spreken ze Cité Duits. De Cité is, net zoals de kolonie, een benaming voor een mijnwerkersdorp. Toen ik net hoogleraar … [Lees meer...] overCité Duits
Taal verandert in één klap
Door Marc van Oostendorp Hoewel de Amerikaanse taalkundige William Labov vorige maand 86 geworden is, blijft hij verbazen. Nu vond ik op zijn website weer een mooi nieuw artikel waarin hij een van de grote controverses van de taalwetenschap uit de afgelopen twee eeuwen aanpakt. We weten dat de uitspraak van talen voortdurend verandert, maar hoe gebeurt dat? Verandert eerst … [Lees meer...] overTaal verandert in één klap
Gezellig allemaal dezelfde taal
Door Marc van OostendorpAndere talen dan Nederlands spreken is 'ongezellig'. Die mededeling kreeg Ferdows Kazemi, een columniste van de Volkskrant onlangs. (Klik hier voor haar column van gisteren.) Ze was met een paar vriendinnen aan het praten in de kleedkamer van een sportschool, toen haar door een passerende vrouw te verstaan werd gegeven: 'Ik versta geen woord van wat … [Lees meer...] overGezellig allemaal dezelfde taal
Weg met dat woord! Woordenverkiezing 2013
Participatiesamenleving is onlangs door het Genootschap Onze Taal uitgeroepen tot het woord van 2013. Andere kanshebbers waren Pietitie, socialbesitas en selfie. Het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL) pakt de woordenverkiezing dit jaar anders aan en wil graag weten welk woord u absoluut niet terug wilt zien in 2014.In 2013 … [Lees meer...] overWeg met dat woord! Woordenverkiezing 2013
De tv heeft toch invloed
Door Marc van OostendorpHeeft de tv invloed op het taalgebruik van jongeren? Ja, zeggen een aantal Britse taalkundigen in een artikel dat onlangs verscheen in het prestigieuze tijdschrift Language (helaas alleen toegankelijk voor abonnees).Het is het soort wetenschapsnieuws dat niet snel de kranten haalt omdat de gemiddelde lezer al snel denkt dat hij dat natuurlijk allang … [Lees meer...] overDe tv heeft toch invloed
Kinderen praten vaker over hun ouders
Door Marc van OostendorpDe correlatiemachine draaide deze week weer op volle toeren. In het tijdschrift PLOS ONE verscheen een artikel van een groep Amerikaanse psychologen die 700 miljoen 'woorden en zinnen' hadden onderzocht van Facebook-berichten.700 miljoen! De onderzoekers waren er zelf enorm van onder de indruk. In hun abstract en in het artikel zelf trompetteren ze het … [Lees meer...] overKinderen praten vaker over hun ouders
Edoch: voorgewend deftig
Door Marc van OostendorpIk treed af en toe op in een radioprogramma, en voor mij komt er dan altijd een weerman aan de telefoon. En die weerman zegt dan tijdens zijn weerpraatje (hij mag ook de barometerstanden zeggen en de weerspreuk van de dag, ach, was ik ook maar weerman) af en toe edoch.Ik hoop dat iemand ooit een uitgebreide studie doet naar het gebruik van dat woord, … [Lees meer...] overEdoch: voorgewend deftig
Boekpresentaties bij de KANTL
In oktober worden er in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL) in Gent twee nieuwe boeken gepresenteerd: een teksteditie van het Snoeijmes der Vlaemsche Tale door Rik Vosters en Gijsbert Rutten op maandag 7 oktober 2013 en De spiegel van Alexander, een postume essaybundel van Christine d’Haen, op donderdag 10 oktober 2013. … [Lees meer...] overBoekpresentaties bij de KANTL
Nationale cultuur en identiteit in de Surinaamse literatuur
Door Rabin GangadinBinnen Surinaamse kringen is er een discussie aan het uitkristalliseren betreffende de sociale en culturele elementen die moeten bijdragen tot een natievorming. Haast alle syllabi en readers betreffende het vak antropologie laten reeds in eerste oogopslag zien dat er pas sprake is van natievorming indien een groep mensen dezelfde zeden, achtergrond, … [Lees meer...] overNationale cultuur en identiteit in de Surinaamse literatuur
De woordenlijst als de hele wereld
Door Marc van OostendorpWat is de relatie tussen godsdienst en woordenboeken? Vorig jaar lag er een Geelwit Boekje op mijn bureau, waarin de taal van de Nederlandse (en Vlaamse) katholieken aan de orde kwam. Nu ligt er Bewogen woorden, een Klein apostolisch woordenboek dat zijn woorden betrekt van het Apostolisch Genootschap, volgens Wikipedia 'een vrijzinnig religieuze … [Lees meer...] overDe woordenlijst als de hele wereld
‘Zigeunersaus’
"Daar gaan we weer", schrijft het weblog GeenStijl vanavond. "Het Sinti en Roma Forum heeft producenten van ZIGEUNERSAUS gevraagd om te stoppen met de naam ZIGEUNERSAUS." Als grappig alternatief komt de website vervolgens met een aantal alternatieven voor het woord zigeuner, zoals steeltokkie en Uitkering + Mercedes 500.Ook elders op het internet proef ik vooral meewarigheid. … [Lees meer...] over‘Zigeunersaus’
Taalproblemen op het spoor
Bij het spoor en in de bouw. Niét op de wegDoor Bart FM DroogVanochtend berichtte De Volkskrant over taalproblemen op het spoor. Prorail heeft een nieuw vakjargon verzonnen voor spoorwegmedewerkers. Van de ene op de andere dag wordt van machinisten, conducteurs en railsleggers verwacht dat ze met NATO-alfabetcodes en archaïsch radiojargon communiceren. Krankzinnig - elk … [Lees meer...] overTaalproblemen op het spoor
Gastcollege van sociolinguïst Gregory Guy
Op vrijdag 5 juli 2013 verzorgt professor Gregory Guy (Department of Linguistics, New York University) een gastcollege op het Meertens Instituut over frequentie-effecten in taal. Centraal staat daarbij de vraag hoe de frequentie van individuele woorden, maar bijvoorbeeld ook spraakklanken, de patronen van taalvariatie mede bepalen. Zie de website van het Meertens Instituut. … [Lees meer...] overGastcollege van sociolinguïst Gregory Guy
Open dialectendata
Door Nicoline van der SijsRond 1900 groef de Engelse archeoloog Sir Arthur Evans bij Knossos op Kreta kleitabletten op met teksten in twee onbekende schriften, die hij Lineair A en B noemde. Toen het hem niet lukte Lineair B te ontcijferen, hield hij de kleitabletten moedwillig weg van andere onderzoekers. Pas tien jaar na zijn dood ontcijferde Michael Ventris het schrift, … [Lees meer...] overOpen dialectendata
Zo leidt verandering soms tot tevredenheid
Een laatste groet aan Agnies Pauw van Wieldrecht (1927-2013)Door Marc van Oostendorp Gisteren werd bekend dat Agnies Pauw van Wieldrecht in haar woonplaats Doetinchem is overleden. Ze werd 85 jaar oud, en ze was tot op zeer hoge leeftijd jong en vol energie.Agnies Pauw werd bekend door haar boekje Het dialect van de adel, dat voor het eerst verscheen in 1985 en … [Lees meer...] overZo leidt verandering soms tot tevredenheid
Onderzoek naar vieze woorden
Door Marc van Oostendorp Op het Amerikaanse Language Log en de al even Amerikaanse online-tijdschriften Slate en The Atlantic was er eerder deze week discussie over woordaversie: de weerzin die mensen kunnen voelen tegen woorden, zonder dat de gebruikelijke redenen van toepassing zijn. Het zijn geen scheld- of vloekwoorden, ze worden ook niet 'fout' gerekend … [Lees meer...] overOnderzoek naar vieze woorden
Ze blijven callen
Kees van Kooten en het Engels Door Marc van Oostendorp 'Dus na de vierde call móést ik wel. Want je weet hoe ze zijn: als je no reaction geeft, blijven ze callen. Shit natuurlijk, maar ja: that's the price you pay for living in a civilized society.' Wat u zegt, lezer, totale taalverwildering van de jeugd die maar achter iedere mode aan loopt. Dat deden wij toch niet … [Lees meer...] overZe blijven callen
Zijn Nederlands en Vlaams nog wel één taal?
Door Marc van OostendorpNederland en Vlaanderen groeien taalkundig steeds verder uit elkaar. Hoewel vooral de overheid er alles aan doet om eenheid te suggereren, is er van zo'n eenheid eigenlijk nauwelijks sprake. Nederlanders en Vlamingen luisteren nauwelijks naar elkaar en trekken zich steds minder van elkaar aan, op taalgebied.Dat kun je concluderen uit een artikel van de … [Lees meer...] overZijn Nederlands en Vlaams nog wel één taal?
Brood en spelen in taal
Door Suzanne Aalberse Als u dit stukje leest, kunt u waarschijnlijk Nederlands. Dat is economisch best handig. Redelijk veel mensen verstaan Nederlands, je kunt daarom in de taal handel drijven, veel verschillende sociale contacten mee aanknopen, onderwijs volgen en nog veel meer. Met Nederlands kun je misschien niet zoveel als met Engels, maar weer meer dan met het Tukkers. … [Lees meer...] overBrood en spelen in taal
