• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Search
    Generic filters
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Forum

syntaxis

Een ’toxische’ verandering?

22 maart 2023 door Karlien Franco 1 Reactie

Op de Bondgenotenlaan in Leuven wandelde ik toevallig voorbij een winkel met natuurlijke schoonheidsproducten. Voor de ingang van de winkel stond zo’n vouwbaar krijtbord en mijn oog viel erop vanwege de volgende slogan: “I like my products like my people: not toxic.” De humor in deze zin komt voort uit het feit dat er gespeeld wordt met twee interpretaties van toxic: producten … [Lees meer...] overEen ’toxische’ verandering?

Bij natte vloer glad

5 maart 2023 door Ronny Boogaart 7 Reacties

Tussen kleedhokje en zwembad maakte ik deze foto. ‘Loopt niet lekker’, appte ik aan mijn collega. ‘Dat heb je bij natte vloeren’, appte hij terug, maar hij was het met me eens dat ook de tekst op het bordje wat moeizaam is. De bedoeling van het bordje is duidelijk, dus wat is precies het probleem? De vloer is glad als hij nat is, zoveel is zeker. Je bent dus geneigd om … [Lees meer...] overBij natte vloer glad

‘Maf ze’ revisited

6 januari 2023 door Peter-Arno Coppen 7 Reacties

Linguïstische Miniatuurtjes revisited (2) In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: werk ze! Linguïstisch … [Lees meer...] over‘Maf ze’ revisited

Linguïstische Miniatuurtjes revisited

26 december 2022 door Peter-Arno Coppen Reageer

In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: je treft het. Linguïstisch Miniatuurtje I én Linguïstisch Miniatuurtje … [Lees meer...] overLinguïstische Miniatuurtjes revisited

Voor en achter

10 december 2022 door Crit Cremers en Ton van der Wouden 2 Reacties

De Nederlandse grammatica laat toe dat voorzetsels (in de voorbeelden onderstreept) worden samengetrokken: Het liggend streepje geeft aan dat er een zinsdeel ‘ontbreekt’, dat gemakkelijk aangevuld kan worden, al geeft dat een buitengewoon houterig resultaat: Voorzetseluitdrukkingen laten evengoed samentrekking toe, ook met gewone voorzetsels … [Lees meer...] overVoor en achter

‘Morgen kun jij aan mijn baas niet zomaar een uitbrander geven’

6 december 2022 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Hoe efficiënt is taal? In sommige opzichten niet zo heel erg efficiënt. Wanneer je een willekeurig woord uitspreekt, kan de luisteraar vaak al na een paar klanken raden wat er gezegd gaat worden, en toch spreekt de gemiddelde spreker dan nog even door. Dat is strikt genomen verspilling van de moeite: bewegingen van tong en lippen die de boodschap niet verder hoeven uit te … [Lees meer...] over‘Morgen kun jij aan mijn baas niet zomaar een uitbrander geven’

Jiddische hulpwerkwoorden

30 november 2022 door Marc van Oostendorp 3 Reacties

Een fraai voorbeeld van de subtiliteiten van het taalgevoel is de keuze tussen hebben en zijn: ik heb gevochten, ik ben gevallen, en de hulpwerkwoorden andersom gebruiken zou niet juist zijn. Het Engels maakt een voltooide tijd altijd alleen maar met have, maar er zijn genoeg andere talen (Frans bijvoorbeeld, of Duits, of Italiaans) die ook een verschil maken, al is de keuze … [Lees meer...] overJiddische hulpwerkwoorden

De ene ‘aan het’ is de andere niet

24 november 2022 door Maarten Bogaards en Ronny Boogaart Reageer

Er zijn weinig taalpatronen die neerlandici—en dan met name leraren Nederlands—zo veel hoofdpijn bezorgen als de aan het-constructie. Op het eerste gezicht is er weinig ingewikkelds aan, we gebruiken de constructie immers de hele dag door: u bent deze blog aan het lezen, buiten is het aan het regenen, de dagen zijn steeds korter aan het worden… Tot zover geen hoofdpijn. Die zet … [Lees meer...] overDe ene ‘aan het’ is de andere niet

Waken voor iets

22 november 2022 door Jan Nijen Twilhaar 6 Reacties

Vlak voordat de G20-top op het Indonesische eiland Bali van start ging, deed de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, een uitspraak die in een bericht van 15 november 2022 in het digitale NOS Nieuws de volgende kop kreeg. De eerste zin van het artikel luidt echter: Volgens de officiële taalregels zijn beide zinnen waarin het werkwoord ‘waken voor iets’ … [Lees meer...] overWaken voor iets

‘Ze vroegen naar de weg aan haar’

10 november 2022 door Marc van Oostendorp 9 Reacties

Een van de boeiendste dingen aan het Nederlands is dit: er wordt over die taal al heel lang, eeuwenlang, nagedacht door knappe koppen. En nog steeds komen er details naar boven waarover niemand heeft nagedacht: details waarover je mensen een taalgevoel lijken te delen zonder dat iemand heeft opgeschreven waar dat taalgevoel vandaan komt. Via de Taaladviesdienst van Onze Taal … [Lees meer...] over‘Ze vroegen naar de weg aan haar’

Computer begrijpt niet wat een vrouw zonder handtas is

2 november 2022 door Marc van Oostendorp 5 Reacties

Hoe goed kunnen computers menselijke taal begrijpen? Niet heel goed, laat de Catalaanse onderzoeker Evelina Leivada samen met twee Amerikaanse collega's zien in een nieuw artikel. Je hoort wel beweren dat het moment bijna daar is: computers kunnen denken en voelen en alles begrijpen wat we zeggen. Een paar jaar geleden sloot Elon Musk nog een project voor schrijvende … [Lees meer...] overComputer begrijpt niet wat een vrouw zonder handtas is

Ernstige zorgen

14 september 2022 door Jan Nijen Twilhaar 2 Reacties

In de nieuwsapp van de Volkskrant (10 september) kwam ik een bericht tegen waarvan de kop meldt dat de VS 'zich ernstige zorgen maken' over de Russische behandeling van oppositieleider Navalny. Dit is een in mijn ogen opmerkelijke constructie, die al een tijdje voorkomt in het Nederlands. Het gaat hier om het woord ernstige. Vergelijk nu eerst de volgende … [Lees meer...] overErnstige zorgen

‘Zij kan er helaas niet bij zijn’

7 september 2022 door Marc van Biezen 9 Reacties

In zijn artikel Adverbs in strange places (gepubliceerd in Nederlandse Taalkunde in 2018) laat Sjef Barbiers zien dat het Nederlands zinnen kent waarin een bijwoord dat in de bijzin hoort in de hoofdzin kan staan en andersom. ik denk dat ze eerlijk gezegd voor Rooney gaan (matrixzinbijwoord staat in de bijzin)ik denk helaas dat Jan niet wint (bijzinsbijwoord staat in de … [Lees meer...] over‘Zij kan er helaas niet bij zijn’

‘Ik ga’ plus adjectief

16 juni 2022 door Cor van Bree 3 Reacties

Een oud-student plus oud-assistent van mij is intussen leraar Nederlands op een middelbare school in Barendrecht. Vorig jaar (2021) kreeg ik een mail van hem waarin hij mij min of meer verbijsterd mededeelde dat hij leerlingen op een merkwaardige manier het werkwoord gaan hoorde gebruiken. Hij gaf twee voorbeelden: ik ga kort ‘ik ga naar de kapper om mijn haar kort te laten … [Lees meer...] over‘Ik ga’ plus adjectief

Nene leert rijmpjes

2 juni 2022 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Drie jaar is Nene nu in Nederland – toen ze hier kwam was ze vijf en sprak ze alleen Hongaars. Dat Hongaars is nu helemaal verdwenen, het Nederlands haalt ze op haar eigen tempo in. Ze ontdekt nu de rijmpjes, haar favoriet heeft ze deze week tegen iedereen gezegd: "Wat je zegt ben je zelf, met je kop door de helft". En dan verder tot en met de verzekering van het zuur. Ik … [Lees meer...] overNene leert rijmpjes

Waar woon je ergens?

25 mei 2022 door Marc van Oostendorp 23 Reacties

Intrigerende vraag, gisterenavond, van een collega-blogger hier op Neerlandistiek: Ik kan zo snel niet vinden dat iemand hierover geschreven heeft. Het lijkt me geen 'dialect' in de zin dat ik niet geloof dat het regionaal gebonden is. Het is wel informeel en spreektalig, maar ik denk dat heel veel mensen het zeggen. Google geeft een rijke variatie aan bronnen. Er zit … [Lees meer...] overWaar woon je ergens?

20 mei 2022: Afscheidssymposium Gertjan Postma

9 april 2022 door Redactie Neerlandistiek Reageer

Op 20 mei 2022 organiseert het Meertens Instituut een afscheidssymposium voor Gertjan Postma die in december 2021 met pensioen ging. Voor het programma van deze feestelijke dag nodigde het Meertens Instituut een aantal collega’s en vrienden uit die met Gertjan hebben samengewerkt. Het symposium vindt plaats in de Max Nettlau zaal van het Internationaal Instituut voor Sociale … [Lees meer...] over20 mei 2022: Afscheidssymposium Gertjan Postma

Heel even over zou

9 april 2022 door Ronny Boogaart 1 Reactie

Een van mijn guilty pleasures is het hardop meezingen van het nummer ‘Heel even’ van Shirley Zwerus uit 1981, een bewerking van het Italiaanse ‘Ancora’ dat dat jaar het festival van San Remo won. Ik moet daar wel wat voor overwinnen want het refrein bevat een ongrammaticale zin. Ziet u hem? Heel even denk ik soms ineens aan jouEn mijn dromen krijgen vleugelsFantasieën zonder … [Lees meer...] overHeel even over zou

Convergerend bewijs in de taalkunde

17 maart 2022 door Marc van Oostendorp Reageer

Een van de intrigerende aspecten van taal is dat het overal om ons heen is en tegelijkertijd zo lastig te vatten. Staat taal bijvoorbeeld in een boek? Klinkt het in de ruimte? In zekere zin zijn dat alleen maar inktvlekken en luchttrillingen: ze worden pas taal als wij het interpreteren. Zit taal tussen onze oren? Maar hoe scheiden we het dan van wat zich daar verder bevindt? … [Lees meer...] overConvergerend bewijs in de taalkunde

‘dat ic hebbe genomen dat hues terhurst’

10 maart 2022 door Marc van Oostendorp Reageer

Soms bevatten twee zinnen dezelfde woorden, en geeft een klein verschil in woordvolgorde een al even klein verschil in betekenis. Ze zegt dat hij het boek vermoedelijk aan het lezen is.Ze zegt dat hij vermoedelijk het boek aan het lezen is. Neem die zinnen, proef ze op je tong. Wat is het verschil? De eerste suggereert dat 'het boek' al eerder ter sprake is gekomen, de … [Lees meer...] over‘dat ic hebbe genomen dat hues terhurst’

De computer kent vreemde talen

1 maart 2022 door Marc van Oostendorp 7 Reacties

Hét taalkundige artikel dat de laatste tijd waarschijnlijk het meest besproken is door taalkundigen heet One model for the learning of language van Yuan Yang en Steven Piantadosi. Op de sociale media, in de koffiekamers, op Zoom, overal heb ik al over dit artikel gehoord. Tegelijkertijd heeft volgens mij geen niet-taalkundige over het artikel gehoord: er is geen nieuwsmedium, … [Lees meer...] overDe computer kent vreemde talen

Des was Reynaert harde blide

24 februari 2022 door Jan Nijen Twilhaar 1 Reactie

Wie het meesterwerk Van den vos Reynaerde kent, weet hoe het de arme Bruun is vergaan, de beer die door een ongelukkig samenstel van opportunisme, vraatzucht en goedgelovigheid een eenvoudig slachtoffer werd van de slimme vos. De honing die bij Reynaert zo slecht gevallen zou zijn dat hij zich niet gewillig door Bruun kon laten meevoeren naar het hof, bleek zich in een open … [Lees meer...] overDes was Reynaert harde blide

Verschillende typen zinnetje

14 december 2021 door Marc van Oostendorp Reageer

De ene taalkundige schreef een artikel over 'twee typen subject' en de ander verbaasde zich over die titel: na woorden als soorten en typen komen toch vooral meervoudige zelfstandig naamwoorden voor? Waarom heette dat artikel dan niet 'twee typen subjecten'? Samen schreven Hans Broekhuis en Ina Schermer nu een artikel over deze constructie. Zo gaat dat in de taalkunde: om over … [Lees meer...] overVerschillende typen zinnetje

Ik ga stad

30 november 2021 door Marc van Oostendorp 10 Reacties

Er is een nieuwe constructie en die leidt bij sommigen tot drastische beslissingen: Wat is hier aan de hand? Gert-Jan Schoenmakers en John David Storment zochten het uit, en schreven er een artikel over in de onlangs verschenen bundel Linguistics in the Netherlands 2021. Ze vonden om te beginnen elders op Twitter inderdaad zinnen zoals: hoelaat ben je stad dan want ik … [Lees meer...] overIk ga stad

De veranderende syntaxis van ‘beslissen om’

1 november 2021 door Henk Wolf Reageer

In een zondag op geenstijl.nl verschenen stukje staat de volgende zin: een ieder moet voor zichzelf beslissen om de vaccinatie te nemen. Uit de context blijkt dat de schrijver van het stukje het standpunt huldigt dat iedereen zelf moet weten of ie zich tegen het coronavirus laat inenten. Voor mij kan de geciteerde zin dat alleen niet uitdrukken. Die kan ik alleen maar … [Lees meer...] overDe veranderende syntaxis van ‘beslissen om’

Volgende »

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Joost Oomen • Dan

dan zoen je voor de eerste keer
dan wordt het opeens april
dan hou je van elkaar
dan deel je een nectarine

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • Twitter
  • YouTube

Agenda

17 juni 2023: Onze Taal-congres 2023

17 juni 2023: Onze Taal-congres 2023

31 maart 2023

➔ Lees meer
10 mei 2023: Lezing over ‘De spelers’ door dr. Jeroen Dera

10 mei 2023: Lezing over ‘De spelers’ door dr. Jeroen Dera

31 maart 2023

➔ Lees meer
20 april 2023: BUHH #17 met Maria Dermoût

20 april 2023: BUHH #17 met Maria Dermoût

30 maart 2023

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

Geen neerlandici geboren of gestorven

➔ Neerlandicikalender

Media

In het vliegtuig bij Eus

In het vliegtuig bij Eus

28 maart 2023 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Nedersaksen live

De Nedersaksen live

25 maart 2023 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Op zoek naar de wortels van het Surinaams

Op zoek naar de wortels van het Surinaams

24 maart 2023 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Neerlandistiek

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact

Volgen per mail

Ontvang elke dag de recentste artikelen per mail

Email


  • Facebook
  • Twitter
  • YouTube

Copyright © 2023 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Forum
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Search
    Generic filters