Metamorfoses van taal en talenstudies ‘Talen worden armer, talen verdwijnen, talenopleidingen storten in.’ Het zijn niet de vrolijkste opinies die je regelmatig hoort over taal. In de ogen van velen staat deze treurige stand van zaken voor de moeilijke positie van de humaniora, of zelfs de hele cultuursector. In hoeverre kloppen deze beweringen? En als ze kloppen, kunnen … [Lees meer...] overTe verschijnen: Het verdriet van de talen
taalkunde
In memoriam Renée van Bezooijen (1952-2025)
Op 21 mei 1952 werd Renée Alice Martha Goverina van Bezooijen geboren in het Belgische Kortrijk, op 21 juli 2025 overleed ze in het Friese Kûbaard. Twee plaatsen waarvan de naam begint met en K, en dan houdt de gelijkenis meteen op. Het is tekenend voor Renée, die zich in een veranderlijke loopbaan ontwikkelde van klankgeleerde tot kunstenaar (zonder dat eerste overigens … [Lees meer...] overIn memoriam Renée van Bezooijen (1952-2025)
Wat zijn de verschillende woordsoorten?
Wat iedereen moet weten over taal (15) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier deze weken op een rijtje. In het Nederlandse systeem delen we zinsontleding op in redekundige en taalkundige … [Lees meer...] overWat zijn de verschillende woordsoorten?
Hoalt d’eigen sproake in eer’
Een boek over het Hellendoorns dialect De taal van Hellendoorn van Jan Nijen Twilhaar biedt een unieke kijk op de taal en cultuur van Hellendoorn. Ik ben veel te weten gekomen over de taal en cultuur van Hellendoorn waar ik wel geboren, maar niet getogen ben. Mijn ouders waren net als Gerard en zijn vrouw uit het boek: ze wilden hun kinderen (helaas voor mij) geen … [Lees meer...] overHoalt d’eigen sproake in eer’
Hoe gewoon is meertaligheid in de wereld?
Wat iedereen moet weten over taal (14) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Er bestaan twee soorten taalwetenschappers: degenen die geïnteresseerd zijn in het … [Lees meer...] overHoe gewoon is meertaligheid in de wereld?
Zijn gebarentalen echte talen?
Wat iedereen moet weten over taal (13) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Ik denk dat er weinig vragen in de lijst zijn waarop het antwoord onder … [Lees meer...] overZijn gebarentalen echte talen?
Zijn sommige talen beter dan andere?
Wat iedereen moet weten over taal (12) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Sommige vragen zijn vermoedelijk onzinnig voor wetenschappers. Vraag nooit 'Wat is … [Lees meer...] overZijn sommige talen beter dan andere?
Etymologica: Huisvlijt
Op 13 augustus vergeleek de Volkskrant de campagneposter van PVV-leider Geert Wilders, met een blonde vrouw en een vrouw met hoofddoek, als ‘zijn nieuwste staaltje huisvlijt’. Dat is geen positieve kwalificatie: de meeste mensen zullen net als ik huisvlijt associëren met gemacrameede tafelkleedjes en zelfgekleide asbakken uit de jaren zeventig. Van Dale is overigens milder in … [Lees meer...] overEtymologica: Huisvlijt
Wat is taalwetenschap?
Wat iedereen moet weten over taal (11) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. De wetenschap die taal bestudeert heeft in het Nederlands drie namen: taalkunde, … [Lees meer...] overWat is taalwetenschap?
Internationaal gebaren
Om te weten te komen hoe iets werkt, is het vaak nuttig om te kijken naar grensgevallen. Het proefschrift waarop Aurélia Nana Gassa Gonga aanstaande maandag in Nijmegen hoopt te promoveren, gaat over een grensgeval waar het gaat om taal: het zogeheten International Sign (IS), een gebarentaalsysteem waarmee Dove mensen over de grenzen heen kunnen communiceren. Is IS een taal? … [Lees meer...] overInternationaal gebaren
Wat onderscheidt menselijke taal van dierencommunicatie?
Wat iedereen moet weten over taal (10) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. De laatste decennia is er steeds meer bekend geworden over de communicatie van … [Lees meer...] overWat onderscheidt menselijke taal van dierencommunicatie?
5-6 september 2025: Afrikaanse Grammatikawerkwinkel volledig aanlyn
Gewewe die huidige onsekerheid oor die internasionale ekonomie, en gebaseer op wat ons gehoor het van die Afrikaanse taalkundegemeenskap, het ons besluit om planne met betrekking tot vanjaar se werkwinkel te wysig, sodat dit slegs aanlyn aangebied sal word. Meer informatie bij ViVA … [Lees meer...] over5-6 september 2025: Afrikaanse Grammatikawerkwinkel volledig aanlyn
Wat is het verschil tussen een taal en een dialect?
Wat iedereen moet weten over taal (9) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Taal en dialect zijn in wezen geen taalwetenschappelijke begrippen, maar … [Lees meer...] overWat is het verschil tussen een taal en een dialect?
Beïnvloedt taal het denken?
Wat iedereen moet weten over taal (8) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. 'Beïnvloedt taal het denken?' is een grote vraag, misschien wel te groot voor … [Lees meer...] overBeïnvloedt taal het denken?
Te verschijnen: Meertaligheid in de klas. Veelgestelde vragen beantwoord
Dit boek biedt duidelijke en wetenschappelijk onderbouwde antwoorden op de meest gestelde vragen over omgaan met meertalige leerlingen. Steven Delarue, expert in taal en onderwijs, bundelt zijn jarenlange ervaring in een praktische gids vol tips, ideeën en methodieken. Daarbij vertrekt hij vanuit een positief perspectief: meertaligheid als kracht en realiteit. Een onmisbare … [Lees meer...] overTe verschijnen: Meertaligheid in de klas. Veelgestelde vragen beantwoord
Wat is het verschil tussen gesproken en geschreven taal?
Wat iedereen moet weten over taal (7) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Veel mensen denken als ze aan taal denken onwillekeurig aan geschreven taal. Het vak … [Lees meer...] overWat is het verschil tussen gesproken en geschreven taal?
Wat zijn de functies van taal?
Wat iedereen moet weten over taal (6) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Heeft taal een functie? Als het een natuurlijk fenomeen is, is dat misschien niet … [Lees meer...] overWat zijn de functies van taal?
Hinderlagen uitvoeren
De bovenstaande zin stond op 4 augustus 2025 in de Trouw. Hij viel me op vanwege de ongebruikelijke combinatie van het werkwoord uitvoeren en het lijdend voorwerp hinderlagen. Ligplaats Vanouds is een laag een plaats waar iets of iemand ligt - of kan liggen. Het woorddeel hinder is het Nederlandse cognaat van het Duitse hinter. Het werd aan het meerduidige laag toegevoegd … [Lees meer...] overHinderlagen uitvoeren
Windvogel en Cupido
Een onderzoek naar herkomst en betekenis van Nederlands klinkende Khoisan namen Kennis van de herkomst en betekenis van familienamen draagt bij aan identiteitsvinding, een actueel onderwerp bij de Khoisan bevolking in Zuid-Afrika. Barends en Koopman, Wildschut en Bootsman. Zomaar een paar Nederlandse achternamen die ook in Zuid-Afrika voorkomen. Ze zijn daar ontstaan of … [Lees meer...] overWindvogel en Cupido
Wat is taal?
Wat iedereen moet weten over taal (5) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. De meeste mensen hebben natuurlijk een idee van wat taal is – dat ze een tafel, of … [Lees meer...] overWat is taal?
Santjin nije Midfryske teksten
Wat is eins it ‘Midfrysk’? En watfoar teksten waarden der yn dy taal skreaun? In krekt ferskynde lytse samling ‘nij ûntdutsen’ Midfryske teksten jout dêr in moaie yndruk fan. Ut en troch komme der noch ûnbekende teksten oan it ljocht yn it Frysk fan trije- of fjouwerhûndert jier lyn. Yn it nijste nûmer fan it wittenskiplik tydskrift Us Wurk stiet in bydrage fan … [Lees meer...] overSantjin nije Midfryske teksten
23 september 2025: Online lezing Is taalverandering altijd taalverloedering?
In de 16de eeuw ontstond in alle Europese landen het verlangen naar perfect homogene standaardtalen, maar in geen enkel land leverde dat verlangen een normtaal op die volledig aansloot bij die utopie. Europese standaardtalen zijn daardoor in mindere of meerdere mate variabel, en de (ogenschijnlijke) toename van die variatie leidt tot frustratie bij taalbewakers en tot … [Lees meer...] over23 september 2025: Online lezing Is taalverandering altijd taalverloedering?
Wat zijn de voordelen van het leren van vreemde talen?
Wat iedereen moet weten over taal (4) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. De verwoording van de vraag ‘Wat zijn de voordelen van het leren van vreemde talen?' … [Lees meer...] overWat zijn de voordelen van het leren van vreemde talen?
Hoeveel talen zijn er op de wereld?
Wat iedereen moet weten over taal (3) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Hoeveel talen zijn er op de wereld? Een kwantitatieve vraag! Dan zijn we, zou je … [Lees meer...] overHoeveel talen zijn er op de wereld?
Een retorische klemtoon
Ruim een jaar geleden publiceerde Henk Wolf in Neerlandistiek een artikel over klemtoonverschuiving in het woord ‘hoogleraar’. Het was hem opgevallen dat je geregeld hoogleraar hoort in plaats van hoogleraar. Scholieren hebben daar ook een handje van - alsof degene die hun toetsen nakijkt, een laagleraar is. Een onnatuurlijke nadruk op de eerste lettergreep – of het nu … [Lees meer...] overEen retorische klemtoon
