Lezers van Neder-L! Jullie mogen het zeggen: moet ik Jan T’Sas ontvrienden of niet? Jan is de hoofdredacteur van Taalschrift, het tijdschrift van de Taalunie, dat wil zeggen van de overheid, en sinds enkele maanden ook mijn vriend op Facebook. Ik heb daar veel plezier van, al ben ik een beetje boos dat hij op mijn verjaardag niet op mijn muur geschreven heeft. Jan schrijft nu echter zulke onzin in het nieuwe nummer van Taalschrift dat ik het lot van onze vriendschap nu maar in jullie handen leg, “The wisdom of the crowd”, heet dat, en per slot van rekening zijn wij ook een soort vrienden, hier op Neder-L.

Wat is er aan de hand? Mijn vriend Jan beweert dat Facebook de taal gaat verbeteren. De belangrijkste, nee, de enige oorzaak die hij daarvoor aanwijst: dat er onlangs iemand ontslagen is omdat hij nare dingen over zijn baas zei op Facebook. Volgens Jan gaat dat betekenen dat mensen voortaan beter opletten over wat ze precies schrijven op Facebook, en dat zal weer hun taal ten goede komen.

Verjaardag

Heb je het ooit zo zout gegeten! Het feit dat iedereen overal kennis van kan nemen en dat er geen privacy meer bestaat, gaat onze taal ten goede komen! Laten we dan ook maar meteen overal op straat en in alle kroegen en huiskamers camera’s plaatsen waarvan de inhoud permanent op internet te zien is, zodat iedereen bij iedereen naar binnen kan kijken. Zal je eens kijken hoe goed iedereen op zijn woorden let en hoe dat ten goede komt aan de taal!

Maar goed, als de hoofdredacteur van Taalschrift zegt, zal het wel zo zijn. Dus zal ik moeten leren van mijn Facebook-vrienden. Van Louis Nanet bijvoorbeeld.

Hoewel Nanet vorig jaar naar eigen zeggen de Nobelprijs voor de Literatuur gewonnen heeft, zijn er voor zover mij bekend merkwaardigerwijs nog geen studies aan zijn taalgebruik gewijd. Dit ligt misschien aan het feit dat hij in veel opzichten de absolute ‘outsider’ is in de letterkunde – al mag hij onder meer Gerrit Komrij, Charlotte Mutsaers en Annette Portegies tot zijn vrienden rekenen. Eerder stond hij in HP/De Tijd, en deze week schreef hij een voorpagina-artikel in NRC Next. Met mijn verjaardag heeft hij op mijn muur geschreven.

Trekhaken

Een andere mogelijke reden dat Nanet nog niet zo goed bestudeerd is, is dat hij niet bestaat, maar bedacht is door de schrijver David Pefko. Maar dat mag natuurlijk geen argument zijn om zijn taalgebruik niet te bestuderen. Als Facebook onze taal verbetert, heeft niemand een beter taalgebruik dan de man die alleen op Facebook bestaat.

Welnu, hoewel Nanet naar mijn herinnering aan het begin van onze vriendschap niet veel meer te melden had dan dat hij dood ging, heeft hij inmiddels een repertoire aan stijlmiddelen ontwikkeld. Zo noemt hij niet-blanken ‘negers’ en zijn vrienden ‘trekhaken’, terwijl hij zich verder vooral in hoofdletters uitdrukt. ALS MIJN VRIEND JAN HET GOEDVINDT, GA IK MIJN TAAL DUS NU METEEN VEBETEREN! TOP!

Nee, Jan, het Nederlands gaat niet merkbaar veranderen door Facebook. Niet ten goede en niet ten kwade. Mensen gaan misschien wel leren om met Facebook om te gaan en om in de paranoïde structuur van Mark Zuckerberg zelfcensuur toe te passen. Maar op hun taalgebruik daarbuiten heeft dat vast geen merkbaar effect Dat verklaar ik hierbij ten overstaan van al mijn Neder-L-vrienden.