Het woord jood maakt weer een nieuwe fase in zijn ontwikkeling door. Op scholen in Zuid-Holland wordt het inmiddels gebruikt om aan te duiden dat iets prachtig of heel prettig is. “Een vrije dag? Jood!”
Wat is hier nu weer aan de hand? Er zijn natuurlijk weinig woorden die zo razendsnel veranderen als precies de aanduiding dat iets de goedkeuring wegdraagt. Onze opa’s zeiden mieters, onze vaders zeiden tof, wij zeiden gaaf, onze kinderen zeiden flex. En nu is kennelijk de tijd aangebroken voor de jood-generatie.
Ik hoorde het deze week zelf van een paar meisjes die in Leiden op de middelbare school zitten en toevallig was er ook een melding op het onvolprezen Meldpunt Taal.
Op de een of andere manier schrik je er in eerste instantie van. Het woord jood, dat ligt toch altijd een beetje gevoelig, als het oneigenlijk gebruikt wordt. Ik zat een aantal jaar geleden in een stoptrein van Utrecht naar Amsterdam waarin verder overwegend aanhangers van FC Utrecht zaten die weinig anders deden dan ‘Jood! Jood!’ roepen, en dat was voor mij aanleiding om de enige keer van mijn leven in Abcoude uit te stappen.
Maar dat was duidelijk een andere generatie. Er is weinig reden om aan het nieuwe gebruik van jood iets negatiefs te ontdekken. Het is zelfs helemaal niet duidelijk wat het betekent, of wat het verband is met de positieve gevoelens (dat heeft het trouwens gemeen met lauw en flex en mieters en een heleboel andere woorden die in het verleden gebruikt werden). Het is niet eens duidelijk of je het inderdaad met een d moet spellen, of die kinderen niet eigenlijk joot roepen.
In ieder geval is een eigenschap van dit woord dat het razendsnel verandert, en dat het een generatie tekent. Toen ik jong was – ja, ik ben weleens jong geweest – was tof typisch het woord dat volwassenen gebruikten omdat ze dachten dat ze ons jongeren daarmee aanspraken. (Na mijn jeugd is dit woord geloof ik nog weleens teruggekeerd in de jongerentaal. In ieder geval zegt de rapper Kleine Viezerik, een jonge dertiger, het herhaaldelijk in het televisieprogramma Maestro.)
Tof is natuurlijk een woord dat het Nederlands via het Jiddisch uit het Hebreeuws geleend heeft, maar ik weet niet of het nieuwe jood daar iets mee te maken heeft. Ik geloof niet dat veel mensen van die etymologie op de hoogte zijn. Een aannemelijker verklaring lijkt me dat er wel vaker (lichte) taboewoorden genomen worden voor deze functie. Mieters is daarvan het duidelijkste voorbeeld. Dat komt van sodemieters en gold in de jaren vijftig, toen het in de jongerentaal opkwam als niet erg netjes.
Als je een nieuw woord zoekt om je jonge enthousiasme uit te drukken, kun je het beste iets nemen waar ouderen even hun wenkbrauwen van optillen zonder dat er op de keper beschouwd iets negatiefs aan te ontdekken valt. Jood is daar dan kennelijk een heel geschikt woord voor.
Joot ken ik wel uit het Engels. Iemand kan een 'joot voice' hebben, een sexy stem. Misschien is het daarvan afgeleid?
Eerlijk gezegd heb ik nog niemand 'jood' horen zeggen (in de betekenis van 'tof'). Ik zal mijn oren eens spitsen.
Dat is een goede suggestie, dat het iets met het Engelse 'joot' te maken heeft. Dan moeten die jongeren wel een spellinguitspraak hanteren, natuurlijk, maar dat is helemaal niet uitgesloten.
Is dit 'jood' (maar dan gespeld joot) niet voortgekomen uit jottem (jottum), Amsterdams-Jiddisj voor ja of hoera? In mijn Zuid-Hollandse woonplaats hoorde ik al omstreeks 1980 kinderen 'jottem' als kreet van enthousiasme gebruiken. Ook nu is dat woord nog actueel: op Hyves heeft een groepje kinderen zich verzameld onder de naam 'Jottem + Mieters Is Kapot Vet!'
Wordt het ook echt als bijvoeglijk naamwoord gebruikt, of alleen maar als losse uitroep? In dat laatste geval zou het misschien ook nog een verlenging van 'Yo!' kunnen zijn.
Alle drie de genoemde etymologieën (Engels 'joot', 'Yo', 'jottem') maken het inderdaad noodzakelijk om te zien of het ook attributief wordt gebruikt, en of men dan spreekt van een 'jote' of van een 'jode' broek. Mijn informante kende dit gebruik echter in het geheel niet!
Hartstikke leuke post!
Als je op Urban Dictionary kijk, vind je 'joot' + een groot aantal woorden die afgeleid van het zijn. (Health warning: joot et al. hebben niet altijd een smaakelijk betekennis.) Ik denk dat 'joot' juist niet afkomstig van 'jood' is, maar eerder van de Engelse 'juice' en 'juicy' (klinkt als jew => joot, jooty) want (net als booty) het komt duidelijk heel vaak voor in Americaans hip-hop dans muziek/taal.
http://www.urbandictionary.com/define.php?term=joot
Ik gok dat de etymologie via "idioot" loopt.
De vraag is natuurlijk of het nu met een 't' of 'd' moet worden geschreven. Als het met een 't' geschreven wordt, dan zou het vanuit het Engels kunnen komen. Ik heb even bij je link gekeken, ik word er bijna preuts van. 😉
Wanneer het met een 'd' geschreven wordt, dan zal mijn suggestie minder logisch zijn.
Ik kan ook geen reden bedenken waarom de 'd' zou veranderen naar een 't', vooral omdat het woord nogal gevoelig ligt.
Over de spelling weten we natuurlijk niets. Het klinkt als [joːt], dat is het enige dat we weten.
Als het nou om Limburgers ging kon je nog een relatie met het Keulse woord voor 'goed!' veronderstellen (dat is ook iets als 'jood'). Maar daar zal het wel niks mee te maken hebben.
Mijn eerste assiocatie is toch met het Berlijnse 'jut', een vooral onder jongeren veel gehoorde versie van 'gut'. Het drukke verkeer tussen beide hoofdsteden maakt die herleiding wel aannemelijk – 'Das ist jut' wordt dan, zeker bij jongeren, al makkelijk 'dat is jood'.
Sluit qua klank ook aan bij het momenteel immens populaire 'yolo', dat staat voor 'you only live once'.
Jottum riepen ik en mijn vriendjes trouwens vol overtuiging als er iets leuks op het programma stond, ijsjes werden uitgedeeld of we ineens vrij kregen van school. Ik heb het dan over begin jaren tachtig in de Flevopolder. Maar dat terzijde.
Of zoiets als Yoooooow T als een verlenging van het veel gebruikte Yo.
Schiet me nog iets te binnen. 'W00t', geschreven met twee nullen en uitgesproken als 'woet' doet al een tijd de ronde op het internet als uitdrukking van immens enthousiasme en lijkt er wat klank betreft erg op.
En hier nog honderd antwoorden… http://www.powned.tv/nieuws/binnenland/2013/01/jood_is_nieuwe_jubelterm_af.html
Ik denk dat het een combinatie is van het eerder genoemde 'Yo!' met een term die veel op internet gebezigd wordt, namelijk 'woot!' of beter, 'w00t!' als uitroep van verbazing of bewondering voor een bepaalde prestatie. Als iemand bijvoorbeeld een spel heeft gespeeld en een hoog level heeft bereikt.
Voor de liefhebbers hier een vroeg voorbeeld (31 mei 2006) bij de mogelijk Duitse herkomst van het gebruik (al is een Limburgse afkomst ook wel aannemelijk): http://en.sevenload.com/videos/YHzxCuq-Dat-is-jood
Duitse/Limburgse herkomst lijkt mij bijzonder onaannemelijk, als we het in Leiden en Naaldwijk voor het eerst bewust aantreffen.
You made it to Times of Israel 🙂
http://www.timesofisrael.com/for-dutch-teens-jew-the-new-cool/
Ik denk dat het ook te maken heeft met de, meer negatieve, lading van iemand een Jood noemen als het hem even mee zit (vaak als het onverdiend is): "Wat een Jood zeg!"
Dit is vooral een standaard gebruik in de omgeving Den Haag / Rotterdam vanwege de animositeit met Amsterdam en Ajax. Waarin Ajax (oftewel: de Joden) worden beschreven als de voetbalclub die altijd geluk heeft.
Dat daaruit iets "Jood" noemen als een positieve kreet is een ontwikkeling welke de jeugd zal doen als de ouders constant Jood met geluk hebben vergelijken.
Ik verwacht dit niet. Vooral omdat meer bekende Duitse jeugd uitspraken van het verleden als "geil" en "super" nooit echt voet aan de grond kregen in Nederland.
De huidige jeugd komt heel weinig met Duits in aanraking en de taal heeft nog nauwelijks invloed op hoe onze jeugd communiceert.
In Keulen (Köln) is spreektaal:
Alles weed joot -> alles komt goed
Alles komt goed, nu lijkt Köls veel op Nederlands, dus het zal wel gewoon de zelfde ontwikkeling zijn.
In Friesland kennen en gebruiken we (in ieder geval mijn vriendengroep van ~20 mensen) jood als een negatief woord. Een gierig persoon is een 'jood', een vervelende gebeurtenis is 'joods'. Ik begrijp dan ook niet waar deze ontwikkeling vandaan komt.
In West-brabant wordt Jot al sinds mensenheugenis uitgesproken als positief antwoord; soortement ontspannen ja, mogelijk ook een denkrichting?
"ga je vanavond nog naar de corsotent?"-"Jot, bietje vormen en braaien"
"heb je nog zin in een toetje?"-"jot, doe maar kwattapap"
'Joot jesaat!' kerkraads voor: goed gezegd.
Zeg ik als Kerkradenaar.
Is het wellicht een mogelijkheid dat de positieve connotatie van het woord "jood" vanuit de subcultuur van voetbalsupporters komt, specifiek die van Ajax-fans? Tijdens mijn middelbare-schooltijd in de eerste jaren van de 21e eeuw werd het woord "jood" ook positief gebruikt: niet als predicatief bijvoeglijk naamwoord, maar bijvoorbeeld in bijnamen voor personen (een jongen met de achternaam Ooms werd consequent "de Oomsjood" genoemd). Tevens hadden wij de gewoonte luidkeels te "Jodelen" in de wandelgangen (het scanderen van "JODUH, JODUH" of "WIE NIET SPRINGT DIE IS GEEN JOOD"). Dit alles kwam regelrecht uit de Ajax-hooligancultuur, waar gedweep met Israël en het jodendom nog altijd springlevend is (zie bijvoorbeeld de parodie op het Smurfenlied op http://www.freewebs.com/ikbenajacied/afcajaxliedjes.htm ).
Mijn vorige reactie is verwijderd, wellicht schoten een aantal woordgrapjes in het verkeerde keelgat. Anywayzz, ik ben het eens met de reactie van Anoniem op 15 januari 2013 09:45 dat de positieve connotatie van het j-woord uit de subcultuur van voetbalfans zou kunnen komen, waar dit al decennia schering en inslag is.
Dát is de eerste hypothese hier geopperd waar ik wel wat in zie. Zeker als het in een constructie als "Vrije dag? Jood!" gesignaleerd wordt. Daar kan het natuurlijk gewoon betekenen: "Vrije dag? Mazzelaar!", waarna het door anderen als "Vrije dag? Lekker!" geïnterpreteerd wordt, etc.
Dan komt het nog steeds voort uit een negatief stereotype over Joden (of over Ajax) natuurlijk.
Schooldag? Goj!
Wellicht wat vergezocht om Jood te verbinden met de Hebreeuwse letter jod, die tegelijk een getalswaarde van tien heeft. Tien is immers geweldig?
Ik hoorde al enkele keren Belgische jongeren Yoooooow(T) zeggen, in de betekenissen: 'leuk' en 'daar ben ik het helemaal mee eens'.
Ik weet niet wie van die Anoniemen hier dezelfde zijn en wie niet, maar de reacties van 15 januari 16:32 en 20:24 mogen wat mij betreft ook wel verwijderd worden.
Het is hetzelfde als "(vieze) klootzak" maar dan – naar vrienden toe – 'positief' bedoeld. Naar mijn inzien om te benadrukken dat je iemand benijdt — men móét wel iets quasi-negatiefs zeggen daarom.
|MSHB¬
In Brabant zeggen wij jot (toemaar) als wij verontwaardigd zijn
Het woord "joot" komt niet voor in mijn Collins English Dictionary.
Komt vast van het Marokkaanse Wayo, ook zo'n uitroep van ontzag/verontwaardiging/bewondering…