We kennen het allemaal, Kinderen voor Kinderen – of je er nu zelf als kind naar luisterde of kinderen hebt die er nu naar luisteren. Sinds 1980 zijn de liedjes van het populaire kinderkoor een vast onderdeel van menig Nederlands huishouden. Oorspronkelijk is Kinderen voor Kinderen opgezet met het doel geld in te zamelen voor de VARA-speelgoedactie. Het koor bleek echter zo’n … [Lees meer...] overDe woordenschat van Kinderen voor Kinderen
taalkunde
Video: ‘Blinkende knopke fijn… Over het creatieve vermogen van grote taalmodellen
Tim Van de Cruys 'Blinkende knopke fijn, dat nimmer van schrijven zijt moe? Over het creatieve vermogen van grote taalmodellen' is een lezing van Tim Van de Cruys (KU Leuven), gehouden tijdens het KANTL-colloquium ChatGPT op 21 juni 2024. Tijdens deze studiedag werd nagedacht over de gevolgen van Generatieve AI (voornamelijk ChatGPT en andere grote taalmodellen) voor het … [Lees meer...] overVideo: ‘Blinkende knopke fijn… Over het creatieve vermogen van grote taalmodellen
Context en syntax (Consyntaxtext)
Het eerste wat je ‘leest’ van zo’n bericht, als ik even mag generaliseren, is niet het bericht, maar de foto, dan de kop boven het geheel en ten derde de tekst onder de foto. In dit geval is dat eigenlijk niet eens nodig, want er ‘staat’ drie maal ongeveer precies (haha) hetzelfde, namelijk dat er ergens een toren van een kerk is gewaaid. Inhoudelijke details volgen in het … [Lees meer...] overContext en syntax (Consyntaxtext)
25 oktober 2024: Dei fan de Fryske taalkunde
13e Dei fan de Fryske taalkunde || 25 oktober 2024 || Ljouwert De Fryske Akademy organisearret op freed 25 oktober de 13e Dei fan de Fryske taalkunde. De dei is ornearre foar elkenien dy't direkt of yndirekt dwaande is mei de taalkunde fan it Frysk. Abstracts kinne ynstjoerd wurde oant en mei 1 augustus. Wy ferwolkomje foarstellen dy’t har rjochtsje op it Frysk fanút alle … [Lees meer...] over25 oktober 2024: Dei fan de Fryske taalkunde
Van geheimtaal tot branding – Engels en kinderen
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 6.2 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stukje bekijken ze hoe en waar jonge Vlaamse kinderen (niet) in contact komen met Engelse … [Lees meer...] overVan geheimtaal tot branding – Engels en kinderen
Ik kan ’t nîet wachten
In het lied ‘Ik kan ’t nie wachten’ van de Drentse groep Skik somt de zanger Daniël Lohues een reeks verplichtingen op die hij moet vervullen, maar het ontbreekt hem aan tijd om welke activiteit dan ook uit te voeren, wat in de tekst herhaaldelijk tot uiting komt in de verzuchting: In het Nederlands zouden we zeggen: ‘Maar ik heb er de tijd niet voor’. Wat is er nu … [Lees meer...] overIk kan ’t nîet wachten
Video: De tekstmachine en de taaltheorie
Lezing door Dirk Geeraerts tijdens het KANTL-colloquium ChatGPT op vrijdag 21 juni 2024 in de KANTL. Tijdens deze studiedag werd nagedacht over de gevolgen van Generatieve AI (voornamelijk ChatGPT en andere grote taalmodellen) voor het Nederlands en de neerlandistiek. … [Lees meer...] overVideo: De tekstmachine en de taaltheorie
Yappen over taal
Ik ben columnist geworden van het prachtige tijdschift M'ntaal, het ledenblad van de onvolprezen Nijmeegse studievereniging voor studenten Taalwetenschap, Intens. Dit is mijn debuut. (Ga ook Taalwetenschap studeren in Nijmegen en je krijgt alle volgende nummers van M'ntaal thuis.) Het Nederlands is een onoverzienbare oceaan. Ik heb het gevoel dat ik de hele tijd op de … [Lees meer...] overYappen over taal
Staatsmanesk
Afgelopen week, op dinsdagochtend 9 juli, konden we via de radio (NPO 1) de geboorte meemaken van een morfologische nieuwvorming in het Nederlands, een afgeleid adjectief dat qua combinatie en betekenis werkelijk bijzonder genoemd mag worden. Het gaat hier om het neologisme staatsmanesk, opgevangen uit de mond van de journalist-presentator Roos Abelman, een van de … [Lees meer...] overStaatsmanesk
De tieners zijn het!
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (6.1) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. Waar Deel 4 (hoger onderwijs) en Deel 5 (onderwijs) vooral inzetten op de positie van het … [Lees meer...] overDe tieners zijn het!
Video: Nivja de Jong over het belang van onderzoek naar tweedetaalverwerving
De Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden maakt een serie filmpjes over het belang van onderzoek, om te protesteren tegen de aangekondigde bezuinigingen. Vandaag: Nivja de Jong, hoogleraar Tweedetaalverwerving. … [Lees meer...] overVideo: Nivja de Jong over het belang van onderzoek naar tweedetaalverwerving
Video: Moeten we bang zijn voor filosofische zombies?
Walter Daelemans (Universiteit Antwerpen) Inleidende lezing door Walter Daelemans tijdens het KANTL-colloquium ChatGPT op 21 juni 2024. Tijdens deze studiedag werd nagedacht over de gevolgen van Generatieve AI (voornamelijk ChatGPT en andere grote taalmodellen) voor het Nederlands en de neerlandistiek. … [Lees meer...] overVideo: Moeten we bang zijn voor filosofische zombies?
20-21 november 2024: 8ste colloquium over het Afrikaans en de studie van Zuid-Afrika
Programma te downloaden als pdf Registratielink: https://congrezzo.ugent.be/gaz2024/ en www.afrikaans.ugent.be … [Lees meer...] over20-21 november 2024: 8ste colloquium over het Afrikaans en de studie van Zuid-Afrika
Gij zijt of toch maar gij bent?: een kwestie van smaak
De meeste Vlamingen houden niet van jij in spontaan taalgebruik. In plaats daarvan zeggen ze veel liever gij. Dat is écht Vlaams. Logisch gevolg: wil een Vlaming op een spontane manier jij bent uitdrukken, dan zegt die gij zijt. Of toch niet? Het nieuwe gij bent ligt op de loer en verovert taalkundig terrein in Vlaanderen. Maar hoe komt dat, en waar komt het vandaan? Laat ik … [Lees meer...] overGij zijt of toch maar gij bent?: een kwestie van smaak
O-ranje
Een van de gevolgen van de Nederlandse deelname aan het EK voetbal is dat we één woord een stuk meer dan anders horen: oranje. Met de uitspraak van dat woord is iets bijzonders aan de hand: in de mond van veel Nederlanders krijgt oranje een uitspraak die afwijkt van wat je zou verwachten: o-ranje, met de o van zo. Waarom wijkt die uitspraak … [Lees meer...] overO-ranje
Hospita
Wellicht komt er een opleving van het woord hospita. Dit naar aanleiding van een voorstel van Hugo de Jonge, de vorige minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. Volgens zijn ministerie heeft ongeveer een derde van de Nederlanders meer dan twaalf vierkante meter over in zijn of haar huis. Acht procent van de Nederlanders zou overwegen om die … [Lees meer...] overHospita
Lien en Karen
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 5.6 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. Dit stukje rondt Deel 5 af, dat de positie van het Engels in het lager onderwijs onderzocht en … [Lees meer...] overLien en Karen
Extreemrechts en omvolking
Gedurende het proces van de huidige kabinetsformatie was verschillende keren het gebruik van bepaalde woorden, of het gebruikt hebben van bepaalde woorden het onderwerp van discussie. Zo maakte kamervoorzitter Bosma bezwaar tegen het gebruik van de term extreemrechts als kwalificatie van de PVV, en werden de kandidaat-bewindslieden van de PVV bekritiseerd om het gebruik van de … [Lees meer...] overExtreemrechts en omvolking
Podcast: Hen, die, zhij. Hoe genderneutraal is onze taal?
Voor wie zich geen hij of zij voelt, of juist hij én zij, kan taal beperkend zijn. Taalwetenschapper Hielke Vriesendorp (Universiteit Utrecht) onderzocht hoe genderneutrale voornaamwoorden hun weg vinden in het Nederlands. … [Lees meer...] overPodcast: Hen, die, zhij. Hoe genderneutraal is onze taal?
Voorkombaar
Twee schokjes, toen ik gisterenmiddag wat nieuws las op de website van de NOS. Eerst vanwege de inhoud van het bericht: weer een baby geheel onnodig overleden aan kinkhoest, al de vijfde dit jaar. Maar daarna toch ook een naschokje vanwege het woord dat de omroep gebruikte om die tragedie te omschrijven: voorkombaar. Dat is een woord dat je sowieso niet vaak leest, maar ik … [Lees meer...] overVoorkombaar
Chatbots als kletskoekmachines
Als het over taal gaat, gaat het op zeker moment ook over waarheid. Woorden kunnen treffend zijn en zinnen kunnen elegant in elkaar zitten zoals teksten je kunnen aantrekken of opzwepen – maar altijd is er ook de vraag, is het waar of onwaar? Die vraag kun je dus ook stellen over de taalwonders van de roaring twenties, de chatbots. Hoe verhouden hun teksten zich tot de … [Lees meer...] overChatbots als kletskoekmachines
Nieuw in Trefwoord
In Trefwoord, het digitale tijdschrift voor lexicografie en lexicologie, zijn onlangs de volgende artikelen verschenen: Een overzicht van alle eerder verschenen artikelen uit Trefwoord (en De Woordenaar) staat op de website van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Nieuwe bijdragen voor Trefwoord over lexicografische onderwerpen zijn welkom. U kunt uw … [Lees meer...] overNieuw in Trefwoord
De Volkskrant en de pannenkoek
Na 18 jaar lijkt er een einde te komen aan een opmerkelijke acte in de operette die de Nederlandse spelling heet. Nadat de NOS vorig jaar al iets soortgelijks besloot, kondigde de hoofdredacteur van de Volkskrant, Pieter Klok, deze week aan dat zijn krant 'toch weer het Groene Boekje gaat volgen'. Het stukje waarin hij dat aankondigde getuigde van een diep gebrek aan inzicht in … [Lees meer...] overDe Volkskrant en de pannenkoek
Etymologica: De wapenroep
Met kreten als wapen! en tiodute! werd vroeger van oudsher om hulp tegen aanvallen en misdaden geroepen, hulp waartoe hoorders in veel streken zelfs verplicht waren—met wapens als ze die dragen mochten. Een roep gold ook als bewijs van aanranding of erger. Een oude gewoonte Het toonbeeld van de wapenroep in rechtsverband prijkt in de Saksenspiegel, een invloedrijke, … [Lees meer...] overEtymologica: De wapenroep
Unne koe in de klas
Het proefschrift van Kristel Doreleijers is gebaseerd op het idee dat voor mij altijd de belangrijkste fascinatie is van de taalwetenschap: dat je een klein detail neemt van de taal en laat zien wat daar allemaal aan vastzit. Voor Doreleijers is dat detail het feit dat je in de Brabantse dialecten verschil maakt tussen mannelijke en vrouwelijke zelfstandig naamwoorden op … [Lees meer...] overUnne koe in de klas