Eric Hoekstra bespreekt zinnetjes met negatie overgeleverd uit verschillende periodes van het Oudfries. Vandaag deel 1. De cyclus van negatie. Als hij het geld voor de zeggenschap over de vrouw niet wil geven Wat een zinnetje weer, nietwaar? De man was in Oudfriese tijden verplicht om een ‘mondschat’ te betalen om de juridische zeggenschap over zijn vrouw te verkrijgen. … [Lees meer...] overTaalverandering betrapt! 1: De cyclus van negatie
taalkunde
Winnaars groot dictee der Nederlandse taal bekend
Het groot dictee der Nederlandse taal is dit jaar gewonnen door tekstcorrector Irene Vorstenbosch (47 jaar) uit Vught en de Rotterdamse actuaris Wouter de Voogd (26 jaar) uit Rotterdam met beiden slechts vijf fouten. Dat is afgelopen weekend bekend geworden tijdens de uitzending van het KRO-NCRV programma De taalstaat op NPO Radio 1, live vanuit de centrale bibliotheek in … [Lees meer...] overWinnaars groot dictee der Nederlandse taal bekend
Middelnederlands tere ‘boom’: een spookwoord?
Het Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) noemt in deel VIII in kolom 247-48 een zelfstandig naamwoord tere m. of vr. met de betekenis ‘boom’. Er wordt daarbij verband gezocht met gelijksoortige vormen, die inderdaad ‘boom’ betekenen, zoals Engels tree; Gotisch triu; Oudfriesch trê, Oudengels treo, trio; Oudnoors tré, en het zou verder verwant zijn met Grieks doru en drûs. Het … [Lees meer...] overMiddelnederlands tere ‘boom’: een spookwoord?
22 november 2024: TaalTheaterNacht in Emmen
De Stichting Taalpodium Emmen, kortweg STEM, viert haar 35-jarig jubileum, in samenwerking met Facet, met een extra feestelijke TaalTheaterNacht. Inmiddels 35 jaar geleden vond de eerste TaalTheaterNacht plaats, met optredens van vele bekende en minder bekende artiesten. Twee schrijvers die toen ook optraden, dichter en columnist Jean Pierre Rawie en de Drentse … [Lees meer...] over22 november 2024: TaalTheaterNacht in Emmen
De/het hoen
Vaak gebruik ik het woord "hoen" niet. 's Morgens voer ik "de kippen" of in het Fries "de hinnen". Als het woord "hoen" al eens ter tafel komt, dan is het meestal in een samenstelling als "korhoen", "dwerghoen", "mesthoen" of "leghoen".Die samenstellingen zijn voor mij duidelijk het-woorden. "De korhoen" klinkt me raar in de oren. Vermoedelijk daarom zou ik ook "het hoen" … [Lees meer...] overDe/het hoen
Belastingdienst ondertekent Direct Duidelijk Deal
De Belastingdienst heeft op donderdag 7 november, de Direct Duidelijk Deal ondertekend. De fiscus sluit zich hiermee aan bij het overheidsbrede netwerk dat staat voor duidelijke en begrijpelijke communicatie vanuit de overheid. Julien Spliet, plaatsvervangend directeur-generaal van de Belastingdienst: “Begrijpelijke taal is belangrijk voor onze dienstverlening richting … [Lees meer...] overBelastingdienst ondertekent Direct Duidelijk Deal
Drie kandidaten voor de Wablieft-prijs 2024
Het boek Iedereen Reynaert, de nieuwe bewonersbrieven van Stad Gent en WinWin van Radio 2. Dat zijn dit jaar de drie kanshebbers voor de Wablieft-prijs. Met die prijs bekroont de organisatie een persoon, project of organisatie die duidelijke taal gebruikt. De winnaar maken ze bekend op 3 december. Iedereen Reynaert is het verhaal ‘van den vos Reynaerde’. Marianne Vonck … [Lees meer...] overDrie kandidaten voor de Wablieft-prijs 2024
Vacature: Docent Nederlandse Taalkunde (Vervangingscontract)
Voor het tweede semester van het academiejaar 2024-2025 is UCLouvain Campus Brussel dringend op zoek naar een kandidaat (M/V/X) voor de volgende vakken: a) Nederlandse Taalkunde: Theorie en Grammaticale Analyse (BGERM1141) b) Nederlands: Syntaxis en Onderzoeksmethodologie (BGERM1232) c) Nederlands: Taalvariatie in de Lage Landen (BGERM1355) Aan … [Lees meer...] overVacature: Docent Nederlandse Taalkunde (Vervangingscontract)
De oudste poëzie
De woordenschat van de Indo-Europese talen gaat terug op een oertaal die in het huidige Oekraïne gesproken is geweest toen de Steentijd overging in de Bronstijd. Die taal kunnen taalkundigen redelijk goed reconstrueren dankzij goed gefundeerde klankwetten en zo kunnen ze uitspraken doen over de tussenliggende eeuwen. Zeg maar de Bronstijd, de periode waaraan … [Lees meer...] overDe oudste poëzie
Op syn Gitersk (*1751- † ?X) II*. By it weiwurden fan ien fan de migraasjetalen fan Fryslân
Taalkundige ferskillen tusken it Stellingwerfsk en it Gitersk? Yn Op syn Gitersk I is de skiednis fan de opkomst en delgong fan it Nedersaksyske dialekt boppe de Tsjonger of Kuunder ferteld mei de taalsosjologyske achtergrûnen dêrfan. It die bliken dat de sterk geografysk bepaalde identiteit fan it Gitersk syn namme oant op it lêst bewarre hie. De fraach is no oft dat mei de … [Lees meer...] overOp syn Gitersk (*1751- † ?X) II*. By it weiwurden fan ien fan de migraasjetalen fan Fryslân
Duizenden basisschoolleerlingen in heel Nederland doen onderzoek naar meertaligheid
Op dinsdag 12 november worden 5.300 basisschoolleerlingen van groep 6, 7 en 8 voor één dag echte onderzoekers. Ze gaan een bijdrage leveren aan wetenschappelijk onderzoek van de Radboud Universiteit en Tilburg University over meertaligheid in de omgeving. Het project Alle Scholen Verzamelen wordt georganiseerd door de Wetenschapsknooppunten, die zijn verbonden aan de … [Lees meer...] overDuizenden basisschoolleerlingen in heel Nederland doen onderzoek naar meertaligheid
6 december 2024: 15de Dag van de Nederlandse Spraakkunst
Op vrijdag 6 december 2024 vindt aan de Universiteit Gent de 15de editie plaats van de Dag van de Nederlandse Spraakkunst (vroeger: Dag v/d zinsbouw), een kleinschalig colloquium dat expliciet als doel heeft om discussie over de grammaticale studie van het Nederlands te stimuleren over de theoretische en methodologische schotten heen. Op het programma staan drie … [Lees meer...] over6 december 2024: 15de Dag van de Nederlandse Spraakkunst
19 november 2024: lezing Stian Hårstad, hoogleraar Scandinavische taalkunde
Dinsdag 19 november komt Stian Hårstad, hoogleraar Scandinavische taalkunde aan de Norwegian University of Science and Technology (NTNU), een lezing geven in Maastricht (Maastricht University). hashtag#Noorwegen heeft een unieke situatie qua talen en dialecten. Zo bestaat er bijvoorbeeld niet één Noorse standaardtaal. In zijn lezing zal Stian onder meer ingaan op … [Lees meer...] over19 november 2024: lezing Stian Hårstad, hoogleraar Scandinavische taalkunde
Oud-presidentsvrouw
In een artikeltje op de website van de NOS viel me laatst de volgende formulering op: "de Amerikaanse oud-presidentsvrouw Michelle Obama". Die kan op zeker twee manieren worden geïnterpreteerd en die zijn allebei frappant.Vrijwel iedereen in het Nederlandse taalgebied zal wel weten dat mevrouw Obama getrouwd is met een Amerikaanse oud-president. Semantisch gezien ligt het … [Lees meer...] overOud-presidentsvrouw
Het laatste woord
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 8 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stuk leest u hun laatste woord. Hieronder ziet u de gestileerde contouren van een persoon. U … [Lees meer...] overHet laatste woord
Kinderidioom: stillezen en hoe boeken tot net-naast-normale-taal kunnen leiden
Cadeautje van nog klein kleinkind, bij je komen, zich ruggelings inparkeren op je schoot met een boekje in de hand: Voorlezen? Heerlijk voor beide partijen, voorlezen, voorgelezen krijgen en soms als dank gecorrigeerd worden.Als de ontwikkeling een beetje normaal verloopt, gaat het kind zélf lezen en stillezen.Met een beetje geluk hoort de oplettende omgeving aan nieuwe taal … [Lees meer...] overKinderidioom: stillezen en hoe boeken tot net-naast-normale-taal kunnen leiden
Oproep: In hoeverre zijn nieuwe woorden nieuw?
Ik wil begin januari in NRC iets schrijven over in hoeverre nieuwe woorden echt nieuw zijn. De woorden uit de jaarlijkse lijstjes van woorden van het jaar zijn allemaal “nieuwe" woorden, maar ook is duidelijk dat ze altijd (bijna altijd?) gebaseerd zijn op bestaande woorden: Nederlandse woorden, Engelse woorden, merknamen, etc. Dus “nieuw” is hier relatief. De vraag die … [Lees meer...] overOproep: In hoeverre zijn nieuwe woorden nieuw?
Aanbevolen artikelen uit de taalkunde
Wie snel even via Google opzoekt wat ‘diglossie’ is stuit op definities als deze (Wikipedia): Diglossie is een vorm van maatschappelijke tweetaligheid waarbij twee afzonderlijke talen of variëteiten van dezelfde taal elk in duidelijk afgebakende leefsituaties worden gebruikt. Sinds de Amerikaanse taalkundige Ferguson in 1959 de term ‘diglossie’ introduceerde is de definitie van … [Lees meer...] overAanbevolen artikelen uit de taalkunde
Wervend boek over het eindeloze gepalaver van mensen
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, het ultieme verhaal van wie, wat en waarom wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te … [Lees meer...] overWervend boek over het eindeloze gepalaver van mensen
Etymologica: De Germaanse heilwens
Wanneer in The Lord of the Rings de koning van Rohan na lange tijd zijn zwaard weer in hand krijgt—en zo uit zijn sluimer komt—wordt hij begroet met de woorden westu Théoden hál! Het is een vorm van een ooit gangbare heilwens uit de Germaanse oudheid. Een van vele erfstukken Meer dan de meeste van zijn vaak smalende maatnemers was J.R.R. Tolkien … [Lees meer...] overEtymologica: De Germaanse heilwens
18 en 19 december 2024: Taalbeleid in de praktijk. Hoe Vlaanderen omgaat met meertaligheid
Op 18 en 19 december 2024 organiseert de onderzoeksgroep Multiples van de Universiteit Gent in samenwerking met het Brussels Centre for Language Studies (Vrije Universiteit Brussel), de onderzoeksgroep Grammar & Pragmatics (Universiteit Antwerpen) en Variaties vzw een tweedaags symposium over de omgang met meertaligheid in verschillende maatschappelijke domeinen in … [Lees meer...] over18 en 19 december 2024: Taalbeleid in de praktijk. Hoe Vlaanderen omgaat met meertaligheid
Verschijnt binnenkort: Wat taal verraadt
Hoe kan taalkunde seriemoordenaars ontmaskeren en waarom kan je met Spanjaarden geen Cluedo spelen? Freek Van de Velde schrijft een geschiedenis van taal en toont hoe de mens de taal gevormd heeft, en de taal op haar beurt de mens. De mens is een verhalenverteller. Hij laat overal sporen na van zijn gedachtekronkels: op de mysterieuze tekeningen in de grotten van … [Lees meer...] overVerschijnt binnenkort: Wat taal verraadt
De Bronstijd: sociale stratificatie
Dit najaar is in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een expositie te zien over de Bronstijd. Om die tijd te begrijpen, benutten oudheidkundigen vanouds drie soorten bewijsmateriaal. Om te beginnen waren er de antiquariërs van de zeventiende en achttiende eeuw, die materiële overblijfselen combineerden met etnografische informatie. Voortaan was die vreemd gevormde steen geen … [Lees meer...] overDe Bronstijd: sociale stratificatie
De bal kaatsen met Joop
Als iemand mij om advies zou vragen, zou ik hem aanraden om nooit op het omslag van een boek te schrijven of te laten schrijven dat zijn kijk 'eigenzinnig' was. Want dat nodigt natuurlijk uit tot een vergelijkend warenonderzoek: valt naar de aangesneden kwesties niet nog veel eigenzinniger te kijken? Gelukkig heeft Joop van der Horst mij niet om advies gevraagd bij de … [Lees meer...] overDe bal kaatsen met Joop
Vacature: taalkundig assistent bij het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT)
Ben je geboeid door de Nederlandse taal? Ben je op zoek naar een uitdagende baan waarbij je niet alleen vragen van onderzoekers en gebruikers beantwoordt maar ook zelf praktisch met taaldata aan de slag kan gaan? Dan is het Instituut voor de Nederlandse Taal iets voor jou. Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) in Leiden is hét kennisinstituut voor het Nederlands. Het … [Lees meer...] overVacature: taalkundig assistent bij het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT)
