• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Het Koningslied is een populistisch lied

19 april 2013 door Marc van Oostendorp 37 Reacties

Door Marc van Oostendorp 

Bent u al aan het oefenen op het nieuwe ‘Koningslied’ dat we op 30 april allemaal moeten gaan zingen? Er valt enorm veel uit te leren over wat het Nederlanderschap aan het begin van de 21ste eeuw betekent.

Muzikaal is het een allegaartje dat de laatste jaren steeds uit de kast wordt gehaald als de nationale eenheid benadrukt moet worden: een zoete melodie die doet herinneren aan musicals en dan wat rap erdoorheen, omdat dit iets moet zijn voor jongeren en multiculturaliteit. Al een jaar of twintig is rap de jongerenmuziek bij uitstek, bij sommige van de rappers die je hoort in het Koningslied zijn de eerste grijze haren al een paar jaar geleden weggespoeld.

Maar het gaat mij natuurlijk om de tekst. Die is een schatkamer van modern Nederlanderschap.
Populisme is een politieke stijl die claimt dat ‘het volk’ een eenheid is dat één belang heeft en één mening. Dat belang en die mening staan tegenover het gedrag van de elite, maar er is één leider die precies samenvalt met het volk. In die zin is het Koningslied een populistisch lied.

Er zijn verwijzingen naar allerlei eerdere liederen die de volksaard moesten uitdrukken, van het Wilhelmus (‘De W van welkom in ons midden / Tot welke God je ook moge bidden’) via de Zilverenvloot (‘En hoe klein we ook zijn / Onze daden zijn groot ‘), De Genestets Boutade, André Hazes’ Wij houden van Oranje (‘Heel Oranje staat zij aan zij‘) tot en met Vijftien miljoen mensen (‘Miljoenen coaches die beter weten’).

Dat alles is doorkruid met zinnen die moeten suggereren dat het hier inderdaad gaat om een uit het Engels vertaalde musicaltekst (‘de dag die je wist dat zou komen’).

Zo’n beetje iedere associatie die mensen hebben met Nederland of het koningshuis zit wel op de een of andere manier in de tekst verwerkt. Het is daarmee een soort postmodernisme for the millions geworden – er zijn alleen associaties en positieve gevoelens, er wordt klaarblijkelijk niet eens gezocht naar logica of een groter verband.

Een van de eigenaardigheden van het Nederlandse volkslied is dat het gesteld is in de ik-vorm: ‘ben ik van Duitsen bloed’. Die vorm wordt ook in het nieuwe Koningslied aangehouden, maar de referent van ik (of van jij) lijkt heen en weer te schieten. Aan het begin is jij de Koning en wij het volk:

Daar sta je dan
Ieder mens heeft een taak in dit leven
Alles gedaan om je voor te bereiden
Daar is het dan
Je belooft dat je alles zult geven
Iedere stap die je zette die leidde naar hier
En kijk om je heen
Wij lopen met je mee
Door de regen en de wind
Zal ik naast je blijven staan
Ik bescherm je tegen alles wat komt
Die laatste regel lijkt op het eerste gezicht een eigenaardige omkering van de traditionele verhoudingen: het is niet langer de koning die het volk beschermt, maar de koning wordt juist beschermd.
Maar verwijst je nog wel naar de koning? Een van de voornemens die de ik heeft is nu ineens ‘Hou je veilig zo lang als ik leef’. Het lijkt mij dat je dan alleen nog op het land kan slaan (een persoon kun je niet ‘veilig’ houden). De relatie tussen vorst en land (of volk) krijgt zelfs 19e-eeuwse religieuze trekken in het couplet van het lied (‘En als je ooit je weg verliest / Ben ik je baken in de nacht’), maar onmiddellijk daarna wordt de koning ineens weer alledaags gemaakt (‘De W van wakker, stamppot eten’, overigens een verwijzing naar wel heel eigenaardige ontbijtgewoonten).

In dit laatste rapdeel van het lied zijn de verschillen tussen ik en jij opgeheven en is er alleen nog sprake van een tamelijk diffuus wij dat verwijst naar voetbal (‘De W van altijd willen winnen / Wat het ook is waar wij aan beginnen’) en andere saamhorigheid, maar dat alles wel onder de initiaal van de nieuwe vorst (‘De W van wij zijn een met elkaar / Met de schouders naast elkaar’).

De monarchie drijft natuurlijk op een populistisch idee: de vorst en zijn volk zijn één (zoals bij Shakespeare de koning van Frankrijk France wordt genoemd). In het Koningslied wordt de koning opgevoerd als een ‘jij’ met wie ‘wij’ meelopen, als een ‘ik’ die het land gaat beschermen en gaat dienen als een baken in  de nacht voor ‘jou’, de natie, en die ten slotte opgaat in een wij van ‘een zijn met elkaar’. In die zin is het Koningslied een populistisch lied.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Opent in een nieuw venster) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Opent in een nieuw venster) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Opent in een nieuw venster) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Opent in een nieuw venster) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Opent in een nieuw venster) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: letterkunde, Liedcultuur, liedjes, rol van liedjes, taalkunde

Lees Interacties

Reacties

  1. Wim van Kuijk zegt

    19 april 2013 om 10:26

    Mij uit het hart gegrepen. Wat een wanprodukt!

    Beantwoorden
  2. andre rodenburg zegt

    19 april 2013 om 10:36

    De W van warrig.

    Beantwoorden
  3. Bas Jongenelen zegt

    19 april 2013 om 11:03

    Een kotsende hond levert muzikaal en tekstueel een beter product af.

    Beantwoorden
  4. Anoniem zegt

    19 april 2013 om 11:20

    Tehuizen Sluiten.
    Gevangenissen sluiten.
    Werkelozen ,komen er steeds meer bij.
    Belangrijke taak,om alle op te vangen.

    Beantwoorden
  5. Anoniem zegt

    19 april 2013 om 11:58

    De koning van Bohemen had de Krönungsmesse, Willem-Alexander krijgt het Koningslied. Arme Willem-Alexander.

    Beantwoorden
  6. Tamara M. zegt

    19 april 2013 om 12:08

    Ok het is een slecht lied, met een slechte tekst, maar jouw Nederlands, mag ook wel wat beter. Zo is het bijv gekruid of doorkruist…. Maar verder eens met de slechte tekst. Melodie heeft een hoog Disneygehalte, maar gelukkig houd ik daar dan wel van..

    Beantwoorden
  7. Milfje Meulskens zegt

    19 april 2013 om 13:20

    dat is geen slecht maar creatief Nederlands, ook wel bekend onder "taalvernieuwing". Een echte zeikerd zou bijvoorbeeld zeggen dat jouw komma tussen "lied" en "met" ook niet correct is, om over de komma na "Nederlands" nog maar te zwijgen. Maargoed, we laten ons niet afleiden van het ware onderwerp: dit nieuwe lied! Leve de koning!

    Beantwoorden
  8. Anoniem zegt

    19 april 2013 om 14:33

    Waarom niet de de gebarentaal letter W gebruikt????? Is ook een nederlandse taal! Gemiste kans!!!

    Beantwoorden
  9. Mark Jansen zegt

    19 april 2013 om 14:40

    Over populisme gesproken: dat gebaar met die 3 vingers komt erg Duits over…

    Beantwoorden
  10. Cees Oprins zegt

    19 april 2013 om 15:57

    De tekst is een rommeltje.Geen dichtkunst, evenmin originele parafrasen. Doorspekt met jargon dat de eenheid van het volk suggereert. Het was een mooie kans om de verscheidenheid van Nederland te benadrukken, terwijl het samenzingen een band uitdrukt. Een jammerlijk mislukt project.

    Beantwoorden
  11. Anoniem zegt

    19 april 2013 om 16:44

    Ik dacht ook al: wie ben 'ik'?

    Beantwoorden
  12. Anoniem zegt

    19 april 2013 om 17:03

    Wie ben ik dat ik dit mag…
    verafschuwen…
    Al die arme deelnemers aan dit product van
    'wantaal'en non-muziek…

    Beantwoorden
  13. HannekePost zegt

    19 april 2013 om 17:24

    Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    Beantwoorden
  14. HannekePost zegt

    19 april 2013 om 17:25

    Ik vind dit persoonlijk toch een betere optie…

    Beantwoorden
  15. Anoniem zegt

    19 april 2013 om 17:30

    Googled op Coronation Anthems van Händel

    Beantwoorden
  16. Mark Zwarts zegt

    19 april 2013 om 19:22

    Rijmelarij van lik me vessie…….. 😛

    Beantwoorden
  17. Suzette zegt

    19 april 2013 om 20:02

    Niet alleen valt er over de beroerde tekst te mopperen, ook met de melodie is het nodige mis. De muziek is een regelrechte kopie van '10.000 Reasons' van Matt Redman, op de rapstukjes na dan.

    Beantwoorden
  18. Anoniem zegt

    19 april 2013 om 21:24

    hihi dat viel mij ook gelijk op….idd een gemiste kans…gemist lied ook…

    Beantwoorden
  19. Passant zegt

    19 april 2013 om 22:11

    Dacht eerder aan doorspekt en gekruid in contaminatie ….

    Beantwoorden
  20. Uitvreter zegt

    20 april 2013 om 16:00

    Heb de tekst met het geluid uit gelezen. Onbedoeld geestig is dat je als "auteur" voortdurend rechtsonder "Door Marc van Oostendorp" ziet staan. Overigens heb ik bewondering voor iedereen die dit lied in zijn kop gestampt krijgt; wat een zinloos geblaat…

    Beantwoorden
  21. Kees zegt

    21 april 2013 om 07:53

    Bij het lezen van de tekst krijg ik last van plaatsvervangende schaamte.
    Nederland kent een aantal goede tekstdichters (en componisten); er had een veel beter lied kunnen worden gezongen hadden we een van hen gevraagd!

    Beantwoorden
  22. Anoniem zegt

    21 april 2013 om 10:15

    Helemaal mee eens…een warrig product…en dan dat "gerap" ook nog ertussen; belachelijk.
    Het getuigt niet van koninklijk klasse.
    Ik ben geen fan van Dries Roolvink maar eerlijk is eerlijk: Hij heeft een prachtig lied gezongen op de Dam.

    Beantwoorden
  23. Anoniem zegt

    21 april 2013 om 11:20

    KL is inhoudsloze rommel. Ongeïnspireerd. Geen boeiende beeldspraak. Voor een 'gedicht' veel te veel bijwoorden. Vaag.
    Eigenlijk vind ik de taalfouten het kleinste probleem. Het is een gedicht als van iemand die op een zomerdag niets te doen heeft, en plots eens een gedicht wil schrijven.

    Beantwoorden
  24. johannes broedelet zegt

    21 april 2013 om 13:50

    "na een aardbeving van 15 op de schaal van reuters sta je voor en achter ons overeind als de liefdevolle zouten marmerpilaar vol liefde die je voor ons bent" en dergelijk geleuter… ben blij dat het niet doorgaat.

    Beantwoorden
  25. Theo Meder zegt

    21 april 2013 om 20:54

    Misschien een tikje te nationalistisch, en ietwat bombastisch, maar het koningslied van Dries Roelvink is eerlijk gezegd nog het meest gepast (nooit gedacht dat ik dat nog eens zou zeggen): http://youtu.be/f-8CrZwP_LI Er zitten een paar sterke kanten aan: een coherente en positieve tekst, niet leutig, de militaire trom, en halverwege de bandoneon met het bekende loopje erin.

    Beantwoorden
  26. Bette zegt

    21 april 2013 om 21:40

    Hier en daar zie ik inderdaad een onjuiste komma, bovendien zijn "ok" en "bijv" geen Nederlandse woorden. Vier punten achter een zin is ook niet correct. Geeft verder niet, maar zo zie je maar; een foutje is snel gemaakt.

    Beantwoorden
  27. Daniel zegt

    22 april 2013 om 10:04

    That's the first thing that crossed my mind when hearing this song. Personal pronouns are by definitions semantically empty, but the lyrics here use that to very heightened effect. After 30 seconds or so I was so confused by the pretty sentiments I had absolutely no idea who "ik" "jij" wij" etc. in the song was meant to be referencing – king, country, "het volk", you or me?

    Beantwoorden
  28. Anoniem zegt

    22 april 2013 om 10:38

    "Doorkruid met" is uitstekend Nederlands, noch onjuist noch "vernieuwend". Kijkt er ook nog wel eens iemand in een woordenboek??

    Beantwoorden
  29. kirstin zegt

    22 april 2013 om 10:49

    Als Dries Roelvink dat ook nog in de U-vorm zou kunnen zingen, is het een perfect Koningslied.

    Beantwoorden
  30. Gerard de Bruin zegt

    22 april 2013 om 11:32

    "En als je ooit je weg verliest" en "Hou je veilig zo lang als ik leef" geven wel blijk van een multiculturele inbreng. Geen xenofoob getrut. Jammer alleen dat de vertalers geen Nederlands hebben weten te maken van deze evident Engelse inbreng.

    Beantwoorden
  31. Emmy zegt

    22 april 2013 om 16:03

    Ja, en Elizabeth van Groot-Brittannië had een cantate van Benjamin Britten!

    Beantwoorden
  32. clara legêne zegt

    22 april 2013 om 21:27

    dag Marc, mijn insteek was dezelfde als de jouwe, maar mijn conclusie ging iets verder.
    http://sharp5.nl/sites/claarsnotes/?p=8410

    Beantwoorden
  33. Anoniem zegt

    22 april 2013 om 21:48

    Het volkslied is eigenlijke een ode aan Willem van Oranje: vandaar de ik-vorm.

    Dat er 'Duitsen' staat heeft een geschiedkundige reden:
    Het Wilhelmus is geschreven tussen 1568 en 1572 en is een ode aan Willem van Oranje, die een symbool is voor de strijd tegen de Spanjaarden in de tweede helft van de zestiende eeuw.

    Duitse bloed betekende in de 16e eeuw zowel Duits als Nederlands. In de Middeleeuwen waren Nederland en Duitsland namelijk één groot rijk.

    In de 16e eeuw was de Republiek der Nederlanden in oorlog met Spanje. Dit was de 80-jarige oorlog. Het Wilhelmus versterkte de onderlinge saamhorigheid van het volk, het was een soort clublied. Als je meer wil weten over de geschiedenis van het volkslied, kijk dan op

    Beantwoorden
  34. Anoniem zegt

    23 april 2013 om 11:16

    Dat het hier op een muzikale mein kampf gaat is duidelijk. Kijk een welke prutser dit gedrocht in elkaar heeft gekakt. Ewbank zijn carrière bestaat uit het "componeren" van inhoudsloos onderbuik entertainment waar de smaakloze massa naar vraagt.
    Al 25 jaar kijken mensen toe hoe de Ewbanks, De Molletje, Rieutjes en de van den Endes echte kunst en diepgaande cultuur uithollen, eroderen en kapot maken. Ondanks dat heeft de minderheid die wel over smaak beschikt zich weinig kritisch uitgesproken tegen dat tokkie entertainment. Ik denk dat we ons eerder hard hadden moeten uitspreken over het kwalitatief erbarmelijke slijmlaagje dat zich voordeed als kunst.
    Dat Ewbank nu de schijtemmer over zich heen krijgt is terecht. Na al die jaren oppervlakkige troep voor Henk en Ingrid te hebben geschreven denk de pretentieuze pingelaar nu opeens namens ons allemaal zijn kolder te kunnen presenteren. Nou nee, De minderheid met de meerderheid aan goede smaak kan dit niet stilzwijgend doorstaan.

    Beantwoorden
  35. Marc van Oostendorp zegt

    23 april 2013 om 11:18

    Wat een eigenaardige reactie, en dan nog anoniem. U denkt dus dat iedereen die Ewbank bespot heeft over goede smaak beschikt?

    Beantwoorden
  36. Marc van Oostendorp zegt

    23 april 2013 om 11:18

    Interessant, dank je wel!

    Beantwoorden
  37. Anoniem zegt

    24 april 2013 om 00:07

    "Wat een eigenaardige reactie, en dan nog anoniem. U denkt dus dat iedereen die Ewbank bespot heeft over goede smaak beschikt?"
    Natuurlijk niet. Het is heel goed mogelijk dat mensen met geen of weinig smaak Ewbank ook hebben bespot. Toevalstreffers!
    Wat natuurlijk wel zo is dat iedereen die zijn oeuvre verdedigd geen goede smaak heeft of wellicht krankzinnig is.

    Beantwoorden

Laat een reactie achter bij Marc van OostendorpReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Sint Nicolaas

Zie eens, Mietje! wat al lekkers
U, Sint Nicolaas al bragt;
Omdat ge’ als gehoorzaam Meisje,
Uw verpligting hebt volbragt.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

De koeien schemeren door de heg,
het paard is uit taaitaai gesneden,
in ieder duindal ligt dun sneeuw.

De branding vlecht een veren zee
waar zon over omhoog stijgt, licht waarin
geen plaats om uit te vliegen is.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

2 januari 2026: Vlekflits

2 januari 2026: Vlekflits

5 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

3 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Proefcollege Nederlands

11 december 2025: Proefcollege Nederlands

2 december 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1946 Dick Wortel
➔ Neerlandicikalender

Media

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

2 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

30 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

29 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d