• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Klankencyclopedie van het Nederlands (38): [ɛi]

26 juni 2013 door Marc van Oostendorp 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp

[ɛi] De [ɛi] is de tweeklank die Jan Stroop beroemd heeft gemaakt: het pièce de résistance van het Poldernederlands. In die variëteit van het Nederlands worden de tweeklanken allemaal wat grootser gearticuleerd. Een tweeklank is altijd in beweging: hij begint met een wat opener mond dan dat hij eindigt. In de Poldernederlandse uitspraak is vooral de opening aan het begin nog wat groter, en daardoor klinkt die klank daar als een [ai].

We vieren dit jaar ongeveer de vijftiende verjaardag van het Poldernederlands. In het voorjaar van 1998 verscheen Stroops eerste artikel. De dialectoloog Siemon Reker had al in 1993 over het verschijnsel gegeven, maar Stroop gaf het zijn naam. Sindsdien maakte de variëteit zijn opmars.

Het is een interessant fenomeen dat precies de veranderende uitspraak van de tweeklanken zoveel aandacht krijgt. Ik neem aan dat de pakkende naam en Stroops bewonderenswaardig enthousiaste mediaverschijning daarmee te maken hebben, maar te meten valt zoiets natuurlijk niet.

Je kunt geloof ik wel zeggen dat het bestaan van deze uitspraakvorm inmiddels onomstreden is in de wetenschap. Daaraan heeft onder andere het – door Stroop mede begeleide – proefschrift van Irene Jacobi uit 2009 aan bijgedragen (hier zijn een wetenschappelijk artikel en een populair-wetenschappelijk artikel over dat onderzoek).

Voor één van Stroops beweringen vond Jacobi in haar materiaal geen bewijs: dat vrouwen bij deze taalverandering voorop zouden lopen. In Jacobi’s onderzoek waren er wel verschillen tussen jongere en oudere mensen, bijvoorbeeld, maar geen (significante) tussen de seksen. Het begrip is inmiddels ook doorgedrongen tot de klaslokalen, waar het regelmatig het onderwerp is van werkstukken en spreekbeurten; zie bijvoorbeeld dit filmpje en deze Prezis.

Waar het Poldernederlands precies vandaan komt, is inmiddels nog steeds niet bekend. In de traditionele dialecten is het een verschijnsel dat voor Hollands (en Utrechts) is, zo blijkt uit kaartjes die vrij gemakkelijk uit de Morfologische Atlas voor de Nederlandse Dialecten zijn samen te stellen.

Ik houd op een aparte pagina bij welke klanken ik inmiddels behandeld heb in de Klankencyclopedie.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: fonologie, Klankencyclopedie van het Nederlands, Poldernederlands, taalkunde

Lees Interacties

Reacties

  1. Anoniem zegt

    26 juni 2013 om 13:16

    Ik vind het een vervelende en onhandige naam: "Poldernederlands". De naam is veel groter dan het verschijnseltje dat ermee beschreven wordt. Bovendien is die naam ook weer een eigen leven gaan leiden.

    Berthold van Maris

    Beantwoorden
  2. Jan Stroop zegt

    27 juni 2013 om 22:11

    Ik had niet verwacht dat die (niet serieus bedoelde) naam dat symposion in Gent (12 december 1997) zou overleven.

    Andere onderzoeken van Poldernederlands op basis van ander materiaal:

    van Bezooijen, Renée; van den Berg, Rob, 'Who power Polder Dutch?: A perceptual-sociolinguistic study of a new variety of Dutch', in Linguistics in the Netherlands, Volume 18, Number 1, 2001 , pp. 1-12.

    http://www.ingentaconnect.com/content/jbp/avt/2001/00000018/00000001/art00003

    Vincent J. van Heuven, Loulou Edelman, Renée van Bezooijen,
    The pronunciation of /Ei/ by male and female speakers of avant-garde Dutch. (referaat TIN-dag Utrecht, 26 januari 2002)

    http://cf.hum.uva.nl/poldernederlands/over_poldernederlands/lin_polder.html

    Om naar de artikelen te gaan: de http:-link selecteren, dan rechtermuis en kiezen "ga naar …..

    Beantwoorden
  3. Anoniem zegt

    28 juni 2013 om 14:32

    :))

    Berthold

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

W.L. Penning • Het monster

Doller dan ooit is ’t monster losgebroken,
En menschen worden wilde beesten;
Helsch viert het kwaad zijn gloriefeesten –
Tot de overmacht heeft rechtgesproken

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

HONDSDAGEN

Niet groen rijpt het gras dit jaar,
bomen dragen hun bladeren wit,
het licht is niet uit het veld
te slaan, de dag reikt aan
de dag, in dromen zoeken
de nachten onderdak.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1949 Jeroen Groenendijk
sterfdag
1963 Jan Naarding
2008 Rein Bloem
➔ Neerlandicikalender

Media

The form of the adjective in Dutch

The form of the adjective in Dutch

20 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Literaire Letterenshow met Mustafa Stitou en Auke Hulst

De Literaire Letterenshow met Mustafa Stitou en Auke Hulst

19 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d