• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

DWDD in de 19e eeuw

15 september 2013 door Marc van Oostendorp Reageer

Over Ellendige Levens

Door Marc van Oostendorp

Pijn. Armoe. Ruzie. Gedoe met zedenprekers. Twijfel aan God. Moeders die te vroeg overlijden. Kinderen die überhaupt overlijden. Niets bleef de negentiende-eeuwse Nederlandse schrijver bespaard.
In hun boek Ellendige levens brengen Rick Honings en Olf Praamstra 27 opstellen samen over evenzoveel ongelukkigen.
Ieder van die artikels is geschreven door een deskundige; behalve de samenstellend hebben bijvoorbeeld ook Marita Mathijsen, Nop Maas, Eep Francken, Jaap Goedegebuuren, Jacqueline Bel en Vilan van de Loo een artikel geschreven. Eén auteur schreef twee bijdragen: van Peter van Zonneveld, aan wie het boek ook is opgedragen, zijn de stukken opgenomen die hij in de jaren tachtig schreef over Willem Bilderdijk en Elia’s Annes Borgers.

Het leek me eigenlijk een beetje flauw en modieus:
wanneer schrijvers alleen nog maar gelezen worden omdat ze hun hebben en houwen bij De Wereld Draait Door uitstallen, dan stallen wij hebben en houwen van dode schrijvers uit. Waarbij dan trouwens meteen opvalt dat die negentiende-eeuwers vaak wel wat meer te verstouwen kregen dan Nelleke Noordervliet of Joost Zwagerman.

Maar het werkt wel. Ik wil meteen wel wat meer lezen van Kneppelhout dan enkel zijn Studententypen, en ook eens wat gaan grasduinen in het serieuzere werk van Ten Kate J.J.L. Of dat van Helmers. Of een mij tot nu toe onbekende schrijver als Boniface.

En dan zijn er ook schrijvers van wie je niet meteen al het werk hoeft te lezen, maar die een zo meeslepend leven hebben gehad dat je in ieder geval graag over ze leest. De zendeling Nicolaus Adriani bijvoorbeeld, die zijn werk als bijbelvertaler zo serieus opvat dat hij iedere nuance wil begrijpen van de taal en cultuur van zijn doelgroep, de Toradja’s (op Celebes); en die daardoor steeds sceptischer wordt over de universele geldigheid van de bijbelverhalen. Of Elisabeth Maria Post, die op jonge leeftijd geconfronteerd wordt met bittere armoe, wanneer haar vader in een faillissement geraakt, en de rest van haar leven blijft worstelen met het gebrek in vertrouwen en geloof dat door die klap veroorzaakt is.

De bijdrage van Ton Anbeek is voor de helft een polemiek tegen Bart Slijper en diens vorig jaar verschenen biografie van Willem Kloos. Anbeek vindt het onterecht dat Slijper zich vrijwel uitsluitend richt op de korte periode dat Kloos bloeide als minnaar van Perk en Verwey en voorman van de Tachtigers, en de laatste jaren in een paar bladzijden afdoet.

Hij meent dat dit komt doordat Slijper te objectief wil zijn, te veel aarzelt om te interpreteren. Vervolgens laat hij zien hoe je met geduldig interpreteren van een anekdote die Kloos ooit over zijn jeugd vertelde, een beter inzicht krijgt in Kloos’ persoonlijkheid. Dat is mooi; maar waarom het in contrast zou staan met Slijpers’ werkwijze (zo’n radicale selectie maken uit het leven is óók een interpretatie) zie ik niet. Het zal de geleerdenmakke wel zijn: denken dat er één manier is om een onderwerp te benaderen – de jouwe – en dat alternatieven bestreden moeten worden.

Gelukkig hoef je je daar als lezer niets van aan te trekken om je te vermeien in het leed van de mannen en vrouwen die onze negentiende-eeuwse literatuur schreven.

Rick Honings en Olf Praamstra (redactie). Ellendige levens. Nederlandse schrijvers in de negentiende eeuw. Hilversum: Verloren, 2013.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 19e eeuw, letterkunde, recensies

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

JUNI ’57

Met niets meer bij me dan het te vlug geleefde,
nog in de flarden van haar vertrek gekleed,
loop ik het land op om naar de lucht te kijken
en hoe mijn liefde allengs in niets meer leek
op die voor haar.

Het is een juninacht – de kortste nacht
bijna. Ik voel met mijn hoofd het hooi van de opper
waartegen ik zit. Ik zie een blijvende
zonsondergang boven een vuurtorenlicht
en weinig sterren.

Bron: Spinroc en andere verzen, 1958

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1991 Cornelis Stutterheim
➔ Neerlandicikalender

Media

De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d