Nu de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek onlangs een miljoen euro per jaar heeft toegezegd gekregen van de Nederlandse minister voor OCW, wil het bestuur misschien overwegen ergens een klein monumentje op te richten voor Henny Moolenburgh Ekkel. Het hoeft misschien niet meteen een bronzen tijdschrift te zijn – maar een tegeltje aan de wand van de nieuwe directeur is … [Lees meer...] overEen internationaal boek met Nederlandse en Vlaamse hoofdrolspelers
recensies
De werkelijkheid van Februari staat op scherp
Het woord 'natuurgeweld' in de ondertitel is het enige aan Maxim Februari's nieuwste boek (Doe zelf normaal. Menselijk recht in tijden van datasturing en natuurgeweld) wat me niet geheel juist lijkt. Februari weet, denk ik, ook wel dat de klimaatcrisis veroorzaakt is door de wijze waarop mensen omgaan met met hun natuurlijke omgeving, en dat een slinkende ozonlaag en een … [Lees meer...] overDe werkelijkheid van Februari staat op scherp
Zelden heb ik zo’n indringend stuk gezien
Van de koele meren des doods wordt gespeeld in Den Haag Van de koele meren des doods is pittig. Qua taal, thematiek en drama. Geen boek om 1-2-3 doorheen te scrollen. Een kolfje naar de hand van regisseur Manon Barthels om dit beeldschone werk te vertalen naar de wereld van anno nu. Met drie topacteurs – Bob Schwarze, Sijtze van der Meer en Amy van der Weerden die de … [Lees meer...] overZelden heb ik zo’n indringend stuk gezien
Breng de taal naar de sprekers
Het moet voor David Crystal een bijzonder gevoel zijn om te weten dat hij een pionier is geweest. Hij is nu 81 en zo'n veertig jaar geleden gaf hij zijn baan aan de Universiteit van Bangor eraan om 'onafhankelijk geleerde' te worden en vooral nog op te treden als wat we nu wetenschapscommunicator noemen voor de taalkunde. Meer dan honderd boeken schreef hij, talloos zijn zijn … [Lees meer...] overBreng de taal naar de sprekers
Voluit Taal – recensie
Voluit Taal. Didactiek Nederlands voor de eerste en tweede graad van het secundair onderwijs476 bedrukte bladzijden – een flinke kokkerd.10 auteurs – een aantal uit de lerarenopleidingen, ook van het Centrum Taal en Onderwijs van de KULeuven: Mariet Schiepers, Lisa Verhelst, Pandora Versteden, Steven Delarue, Heleen Rijckaert, Barbara Axters, Tamara Bollaert, Liesbeth … [Lees meer...] overVoluit Taal – recensie
De talmende rasp van zijn nooit gladgeschoren gezicht
In de allerlaatste zin van het helemaal achterin haar boek geplaatste dankwoord onthult Annette Portegies wat ze met Weerspiegeld in een waterglas, haar boek over Maurice Gilliams, heeft beoogd¨"geen verslag doen, maar een verhaal vertellen". Een verslag heeft de ambitie alles te documenteren, maar Portegies schreef inderdaad een verhaal, waarin duidelijk keuzes worden gemaakt. … [Lees meer...] overDe talmende rasp van zijn nooit gladgeschoren gezicht
De schending van klassieke recensieregels
In de tijd dat deftige heren nog de hoofdredacteuren waren van de boekenbijlagen, was het een ongeschreven wet dat boeken van medewerkers niet besproken werden. Objectiviteit bij de beoordeling telde hoger dan het belang van een eigen medewerker, en die was niet gewaarborgd als je in je eigen krant door een van je collega’s gerecenseerd werd. Dat morele uitgangspunt is allang … [Lees meer...] overDe schending van klassieke recensieregels
Spelling en taalkundige kennis
Enige tijd geleden verscheen bij uitgeverij Lias de bundel Taalmysteries. Raadselachtige feiten van grote en kleine talen. Daarin staan veertig heel korte bijdragen, die verdeeld zijn over vijf thema’s. Twintig auteurs hebben meegewerkt aan de bundel en dat betekent dus dat een aantal van hen met meer dan één artikel vertegenwoordigd is. Twee spannen de kroon met elk vijf … [Lees meer...] overSpelling en taalkundige kennis
Wim Daniëls, de taalpurist
Tien jaar geleden noemde ik Wim Daniëls op deze site onze nationale volkstaalkundige en hoewel ik er toen bij zei dat ik dat als eretitel bedoelde waren er toch mensen verontwaardigd over: wat was dat voor hautain gedoe van mij in mijn ivoren toren. Maar ik bedoelde het echt als compliment. Hij is niet iemand die zelf onderzoek heeft gedaan, en wat hij zegt graaft zelden erg … [Lees meer...] overWim Daniëls, de taalpurist
Een ideale vader
92, zou Renate Rubinstein inmiddels zijn, als ze niet in 1990 al overleden was: wat zou de wereld mooi zijn als ze nu nog af en toe een stukje kon schrijven over de actualiteit in de zorgvuldige zinnen die haar proza kenmerkten. Gelukkig ontstaat er de laatste jaren weer aandacht voor haar werk: vorig jaar verschenen er twee bloemlezingen en Hans Goedkoop, al decennia … [Lees meer...] overEen ideale vader
De vrouw zonder clitoris
Recensie van Make women come van Nina de la Parra Is een vrouw van 23 ‘klein’? In haar debuut Make women come heeft Nina de la Parra (1987) ervoor gekozen om twee versies van het personage Nina te laten optreden: ‘kleine Nina’ van 23 en ‘grote Nina’ van 33. De oudere versie zou de jongere voor fouten en vergissingen willen behoeden en waarschuwt af en toe achteraf. ‘Grote … [Lees meer...] overDe vrouw zonder clitoris
Microscopisch lezen
Guus Middag heeft een bijzondere techniek ontdekt: close reading op microniveau. Ja, je kunt romans close readen , en gedichten; maar Middag doet het met individuele woorden. Hij demonstreerde de techniek jarenlang in het tijdschrift Onze Taal, en sommige stukjes waren al verzameld in zijn Rarewoordenboek. Nu is er ook nog een Verklarend zakwoordenboekje van rare woorden, met … [Lees meer...] overMicroscopisch lezen
Extra loon voor je eigen kostuum
Het aardigst van het boekje Gouden diva's van Olga van Marion is misschien de nadruk op de methode. Het boekje, met als ondertitel 'De eerste Nederlandse actrices en hun sporen in de literatuur' is een uitwerking van de Bert van Selm-lezing die ze eerder dit jaar gaf. Het gaat om die sporen: heel veel is er niet bekend over de eerste vrouwen die, in de zeventiende eeuw, aan het … [Lees meer...] overExtra loon voor je eigen kostuum
Praten met je schoonmoeder via een steen
Sinterklaas heeft eindelijk iets om in de schoen te doen van iedere scholier die taal boeiend vindt, maar wiskunde ook. Zo iemand tegen wie iedereen zegt dat zij dan natuurlijk iets met die wiskunde moet doen, en niet met die taal, want in die wiskunde, daar zitten de echte uitdagingen. Aan zo iemand wil Sinterklaas duidelijk maken dat juist in talen vaak een ingewikkelde … [Lees meer...] overPraten met je schoonmoeder via een steen
Een grote achtender
Eindelijk schiep beeldend kunstenaar Anne Semler (*1947) een aparte ruimte voor het woord. Haar verhalenbundel Imbosch vernoemde ze naar een heuvelachtig idyllisch natuurgebied van nog geen 15 vierkante kilometer aan de zuidoostkant van de Veluwe waar ze geboren werd en, grotendeels, haar jeugd doorbracht. Ik weet alleen niet of ik van verhalen mag … [Lees meer...] overEen grote achtender
Een dikke bromvlieg in het late najaar
Benders essayeert maar wat Op 22 november 2012 ontving ik op mijn werkadres een mailtje van de mij totaal onbekende Martinus Benders: ‘Ik zie dat het uw taak is de literatuur bij te houden. Graag zou ik met u een afspraak maken om even te controleren of mijn boeken bij u in de kast staan. Laat maar even weten wanneer het u schikt.’ Als je op Google te vinden bent, krijg je … [Lees meer...] overEen dikke bromvlieg in het late najaar
We zijn niet alleen in onze verengelsing
Wat in de debatten over het Engels in het hoger onderwijs vaak wat op de achtergrond raakt: dat die discussie internationaal is. Buiten de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en een handjevol andere zijn er eigenlijk geen landen waarin niet gedebatteerd wordt over de wenselijkheid van universitair onderwijs in het Engels. Of eigenlijk vooral over de onwenselijkheid, want … [Lees meer...] overWe zijn niet alleen in onze verengelsing
Nergens dansen de boeren en boerinnen
Joris-Karl Huysmans en zijn vaderland Onderverdelingen zoals die tussen de neerlandistiek enerzijds en de romanistiek anderzijds, zijn een ongewenst overblijfsel uit de romantiek. We mogen wel doen alsof we de wereld kunnen opdelen in 'taalgebieden' met ieder hun eigen literatuur, maar de werkelijkheid trekt zich daar weinig van aan. Dat is een van de conclusie die je kunt … [Lees meer...] overNergens dansen de boeren en boerinnen
Het gezelschap van anarchisten, punks en wat zich er voorts zoal aan jeugdige chaoten aandient
Over ‘De plasserparadox’ van Nick J. Swarth Wat maakt één van de vele honderden boeken die jaarlijks verschijnen tot een schitterend boek, dat zich weet te onderscheiden? Allereerst, denk ik, de stijl: de stijl moet meeslepen, schitteren, onontkoombaar zijn; ten tweede wil je dat een roman (of ook poëziebundel) je iets openbaart over aspecten van de wereld waarin je leeft; … [Lees meer...] overHet gezelschap van anarchisten, punks en wat zich er voorts zoal aan jeugdige chaoten aandient
Dialect op de koffietafel
Een van de fijne dingen van het Nederlands is dat het in twee landen gesproken wordt waar er op totaal verschillende manieren tegenaan wordt gekeken. Het is net alsof de wereldgeschiedenis de taalwetenschap een laboratorium heeft willen schenken waar je kunt bezien hoe verschillende omstandigheden kunnen inwerken op de taal. Neem de omgang en de appreciatie van het dialect. … [Lees meer...] overDialect op de koffietafel
Mama, kijk, met voetnoten
Het nieuwe boek van het Literatuurmuseum heet Lief museum. Je kunt er van alles uit leren over de ingewikkelde verstrengeling tussen de studie van de letterkunde en de letterkunde – een verstrengeling die geloof ik voor weinig andere vakgebieden bestaat. De casus is in dit geval die van de briefwisseling tussen Ellen Warmond, dichteres en lange tijd medewerker van het … [Lees meer...] overMama, kijk, met voetnoten
Opperengels
Deze week had ik de ene dag een gesprek met een bevriende uitgever (hallo! ik weet dat je meeleest!) die uitlegde dat taalboeken alleen verkocht worden als de auteur een bekendheid is of de stukjes in het boek grappig zijn. "Of allebei." De volgende dag lag de nieuwe René Appel in de bus, Taalstukken. Alles over het Nederlands van nu. René Appel is een bekende schrijver en … [Lees meer...] overOpperengels
Een gedicht is geen peper-en-zoutstel!
Gedichten waarin wordt uitgelegd dat het heus niet moeilijk is om proza te lezen heb ik nog nooit gelezen, maar er is inmiddels een heus subgenre van prozaboeken waarin de lezer wordt 'geleerd' hoe ze gedichten moeten lezen. Kennelijk is daar grote behoefte aan. Lidewijde Paris zegt het in ieder geval in háár jongste voorbeeld van dit genre: veel mensen hadden haar erom … [Lees meer...] overEen gedicht is geen peper-en-zoutstel!
Gedurfd en zorgvuldig
Het Nederlandse liefdeslied in de Middeleeuwen is het magnum opus van Frank Willaert, waaraan hij in 1997 begon tijdens een verblijf aan het toen nog in Wassenaar gevestigde NIAS. Ik verbleef daar ook en werkte veel samen met Willaert, las eerste aanzetten, besprak mijn en zijn onderzoek en was op deze manier intensief betrokken bij de eerste wordingsfase van het boek dat nu, … [Lees meer...] overGedurfd en zorgvuldig
Nooit meer Barbarber
Als er iets ontbreekt, aan de huidige tijd, dan zijn het de literaire tijdschriftjes. Niet de grote, de gevestigde, de Revisors en de Gidsen, want die zijn er nog, al weet niemand hoe lang nog, maar de kleintjes, de blaadjes die door een klein clubje werden samengesteld uitgegeven én gedistribueerd. Tijdschriften zoals Barbarber, waarover de journaliste en schrijver Toef Jaeger … [Lees meer...] overNooit meer Barbarber
