Naar men denkt werd Le roman de Jehan de Paris, roy de France geschreven voor de Franse koning Charles VIII (1470-1498). Er zijn twee zestiende-eeuwse handschriften bewaard gebleven, en vanaf 1534 zijn er gedrukte versies overgeleverd. Al die bronnen verschillen in détail van elkaar, maar vertellen allemaal hetzelfde verhaal. De Nederlandse vertaling gaat zo te zien terug op een niet bewaard gebleven Franse druk die sterk leek op die van de bekende Parijse boekdrukker Jehan Bonfons. Wie de Nederlandse vertaling gemaakt heeft, is zoals gewoonlijk onbekend. De oudste approbatie dateert van 10 april 1586 en is van “de hooch gheleerden Doctor inder Godtheyt H. Henricus Seben van Dunghen, licentiaet ende Canoninck van Antwerpen.”
     Jan van Parijs behoort met Valentijn ende Oursson en de Historie van Malegijs tot de longsellers van de middeleeuwse literatuur. Het boek werd gedrukt en herdrukt van de zestiende eeuw tot de vroege negentiende eeuw. Iedereen die zich bezighoudt met historische Nederlandse letterkunde ‘moet’ daarom deze roman lezen, want elke schrijver uit deze periode heeft hem gekend en kan erdoor beïnvloed zijn.
     Het verhaal laat zich als volgt samenvatten:

Op een dag wordt de koning van Frankrijk bij het verlaten van de kerk verrast door de koning van Spanje die zich wenend aan zijn voeten werpt. Om zijn oorlog tegen de koning van Granada te kunnen financieren heeft hij de belastingdruk zo hoog laten oplopen dat het land in opstand is gekomen. De koningin en haar net 3 maanden oude dochter worden belegerd in Segovia, de koning zelf is naar Frankrijk gevlucht om daar om hulp te smeken. De koning van Frankrijk stelt hem gerust. Hij zal de opstandelingen een brief sturen om hen te zeggen dat zij moeten ophouden. En als zij daaraan geen gehoor geven dan zal hij zelf orde op zaken komen stellen.
     Natuurlijk wordt de koninklijke brief in Spanje met hoongelach ontvangen, waarna tot grote vreugde van de Franse ridderschap – dankzij het goede bestuur kende Frankrijk al heel lang geen oorlog meer – tot actie wordt overgegaan. De opstandelingen vormen geen partij. De Franse koning is streng maar genadig. Hij accepteert de excuses van bevolking en executeert de gangmakers.
     Uit dankbaarheid voor zijn hulp bieden koningin en koning van Spanje hun dochter aan de Franse koning aan. Zij is hun enig kind en erfgenaam. De koning van Frankrijk mag als zij volwassen is, bepalen met wie zij huwt. De koning van Frankrijk stemt hiermee in, maar in de veronderstelling dat zij de beoogde vrouw van zijn pasgeboren zoon is. Het misverstand wordt opgehelderd, maar de koning van Frankrijk is sportief en belooft zich aan zijn woord te houden: zijn zoon, inmiddels 3 jaar oud, zal huwen met de Spaanse erfdochter.
     Jaren verstrijken. De koning van Frankrijk is inmiddels gestorven en de Spaanse koningsdochter heeft de huwbare leeftijd bereikt. Haar ouders zijn hun belofte jegens de koning van Frankrijk helemaal vergeten en zetten hun dochter in de etalage. De al wat oudere koning van Engeland is zeer geïnteresseerd in een huwelijk met de Spaanse erfdochter en stuurt enkele edellieden naar Spanje om het huwelijk te arrangeren. De dochter wordt niets gevraagd.
     Als de koning van Engeland zich opmaakt om naar Spanje te reizen om daar met de prinses in het huwelijk te treden, besluit hij via Parijs te reizen om daar inkopen te doen voor de bruiloft. Zo krijgt de koningin lucht van de onderneming en zij is hoogst verontwaardigd. Zij vertelt haar zoon wat er ooit gebeurd en afgesproken is, en dat het Spaanse koningspaar aan schaamteloos geheugenverlies lijdt. Als haar man nog geleefd had …
     Na enig nadenken besluit de Franse kroonprins om vermomd als koopman naar Spanje te reizen. Hij wil eerst de prinses zien voordat hij haar zou willen hebben. In Parijs wordt alles wat mooi is opgekocht door de kroonprins en op wagens opgeladen. De Engelse koning is diep teleurgesteld over het karige aanbod van luxe goederen. Maar het is niet anders en hij begeeft zich op weg naar Spanje.
     Onderweg maakt hij kennis met de stoet van Jan van Parijs, zoals de kroonprins zich noemt, die een luxe tentoonspreidt die meer dan koninklijk is. Groot is dan ook de verbazing van de Engelse koning als Jan zich voorstelt als de zoon van een succesvolle Parijse koopman, die een fortuin van zijn vader geërfd heeft, en sindsdien doet waar hij zin in heeft. In gezelschap van Jan van Parijs is de koning van Engeland een sukkel, en Jan doet er alles aan om de koning dat in te peperen.

Als u wilt weten hoe het afloopt dan zit er niets anders op dan mee te lezen. Over 1 uur en elke komende maandagochtend om 00:00 zal ik een paar hoofdstukjes publiceren opdat u niet al te lang in spanning hoeft te zitten. Na afloop krijgt u een cumulatieve tweetalige editie in pdf en een ééntalige editie in epub en mobi. Ik wens u veel leesplezier.

W.K.