• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Open access: de uitgevers gaan toch weer winnen

17 oktober 2014 door Marc van Oostendorp Reageer

Door Marc van Oostendorp


Een van de beloftes van het internet, zo’n twintig jaar geleden, was dat het publicatiemogelijkheden zou democratiseren. Ineens kon iedereen zijn eigen krant uitgeven, ineens kon iedere mening gehoord worden, ook al waren er wereldwijd slechts zeven mensen in die mening geïnteresseerd. Ineens konden mensen met heel kleine en gespecialiseerde belangstellingsgebieden met elkaar communiceren. Iets op het internet zetten kostte immers zo goed als niets, en in ieder geval vele malen minder dan iets op papier laten afdrukken.

En dus zou het internet de manier bij uitstek zijn om onderzoeksresultaten – de artikelen en boeken die onderzoekers schrijven, vaak met publieke middelen – gratis voor iedereen toegankelijk te maken. Eindelijk zouden we ons uit de ketenen van de commerciële uitgevers kunnen slaan, die weinig toevoegen aan de producten die we maken, maar daar wel veel geld voor krijgen: uiteindelijk dus ook publiek geld.

Open access heet dat. Maar tot de verbijstering van velen blijkt nu dat begrip twintig jaar na dato eindelijk gemeengoed begint te worden, de commerciële uitgevers daar alsnog een slaatje uit blijken te slaan – en er misschien wel meer geld mee gaan verdienen dan voorheen.
Dat blijkt bijvoorbeeld uit deze financiële evaluatie van het bedrijf Elsevier dat niet voor niets ’the fading threat of open access’ heet.

Klauwen

Hoe kan Elsevier geld verdienen? Door aan auteurs vaak exorbitante bedragen te vragen voor publicatie van hun artikel: vele duizenden euro’s voor een pagina zijn geen uitzondering. Met de huidige kosten van harde schijven kun je daarvoor een artikel opslaan tot lang nadat de zon als ster is uitgedoofd. Waarom doen auteurs dat? Omdat uitgevers als Elsevier nog steeds de prestigieuze titels in handen hebben, en mensen graag in een prestigieus tijdschrift willen publiceren.

Maar die prestige maken wij als onderzoekers toch zelf? Waarom lukt het dan niet om tijdschriften buiten de klauwen van Elsevier en consorten op te zetten?

Anarchistisch

De Noors-Amerikaanse taalkundige Curt Rice schreef onlangs op zijn weblog dat de oorzaak was het gebrek aan leiding in de academische gemeenschap. Daar wordt maar de hele tijd gediscussieerd over wat we nu eigenlijk precies willen met dat open access (de bibliotheken ontlasten? mensen in de derde wereld toegang geven? de macht van de uitgevers breken?) Ondertussen zijn de grote bedrijven goed en strak georganiseerd en lopen weg met het been.

Volgens mij is het juist bijna andersom. Het is niet het gebrek aan leiding in de academische gemeenschap die het probleem veroorzaakt, het is juist een teveel aan leiding. Wanneer de academische gemeenschap echt anarchistisch was, zouden binnen de kortste keren de zeer goedkope en echt gratis initiatieven zo opborrelen. Een wetenschappelijk tijdschrift onderhouden hoeft niet meer te kosten dan het onderhouden van Neder-L – alleen de inhoud is van hogere kwaliteit, maar voor de techniek doet dat er niet toe. En het onderhouden van Neder-L kost vrijwel niets.

Stelletje postdocs

Een van de zaken die in een anarchistische toestand zou worden opgelost was: dat een tijdschrift dat eenmaal prestigieus is dat altijd blijft, en dat een nieuw tijdschrift dat moeilijk wordt. Dat komt doordat dat prestige bepaald wordt door allerlei door tal van gremia beheerde ‘officiële’ lijsten. Zelfs als een groep toponderzoekers een nieuw tijdschrift beginnen, staan ze niet meteen op zo’n lijst. En dus zijn ze niet meteen aantrekkelijk voor onderzoekers, die immers van hun manager moeten publiceren in tijdschriften die op de lijst staan.

Die academische managers zijn gemiddeld genomen toch al meer gefascineerd door hun evenknieën bij de commerciële bedrijven, met hun businessplannen, hun zakenlunches, hun grootse verhalen voor de toekomst dan voor een stelletje postdocs die op een eigen computer een experimentele nieuwe vorm van tijdschrift beginnen.

Bevrijd ons van dat soort management, en het academisch publiceren zal ook ineens een stuk goedkoper blijken te kunnen zijn.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: management, open access, uitgeverij

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

J. Slauerhoff • Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe

Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe.
Ik wil niet langer wachten, eindelijk weten hoe
Je bent; de bloemen zullen je verraden.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

ZOMER

Het water ligt ontdaan bijna
van water onder stof,
de bomen zien hun eigen ogen
en ik door groen hun groen niet meer,
ze zijn verborgen in de bomen.

De lucht betrekt over het vee –
wanneer het licht zo donker wordt
licht fel het wit van koeien op.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

7 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1914 Karel Meeuwesse
1936 Mieke Smits
1939 Seth Gaaikema
sterfdag
1978 Sonja Witstein
2021 Mark de Haan
➔ Neerlandicikalender

Media

De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

8 juli 2025 Door Vianne Cré Reageer

➔ Lees meer
‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d