• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Addenda EWN: aanfluiting

13 november 2014 door Reageer

Door Michiel de Vaan


aanfluitingzn. ‘voorwerp van spot’

Zeventiende-eeuwse afleiding van het ww. aanfluiten, een zestiende-eeuwse leenvertaling van Hoogduits anpfeiffen. Luther gebruikt in 2 Kronieken 29:8 das man sie anpfeifft‘dat men ze bespot’ en in Jeremia 51:37 zum anpfeiffen‘tot mikpunt van spot’.
Als eerste heeft de Vorsterman Bijbel uit 1528 de combinatie van aan met fluiten: Daer wt is die gramscap des Heren ouer Iuda ende Ierusalem gecomen, ende heeftse gegeuen in beroeringhen ende verwoestinge, datmense aenfluyt, alsoo ghi met uwen ooghen siet (2 Kronieken 29:8). De Liesveldtbijbel (1542), Biestkensbijbel (1560) en Deux-Aesbijbel (1562) gebruiken in deze passage nog aenpijpt, met het oudere ww. pijpen ‘fluiten’. Wel komt aenfluyten in de Biestkensbijbel en de Deux-Aesbijbel voor in Jeremia 51:37: Ende Babel sal ten steenhoop, ende tot eener draken wooninghe worden, ten wonder, ende ten aenfluyten, dat niemant daerinne woonet(1562).
Het huidige zn. komt voor het eerst voor in de Statenbijbel (1637), waar ter aenfluytinge staat in 2 Kron. 29:8, tot eene aenfluytingein Jeremia 19:8 en tot eene ontsettinge ende aenfluytinge in Jer. 51:37. Vanuit de Statenbijbel is het woord in de standaardtaal gekomen.
Fluiting bestond al eerder in de letterlijke betekenis ‘gefluit’. In 1481 vinden we floytinghe in Die gesten of geschiedenisse van Romen.De variant fleitinge in het volgende citaat van Engelsman (1485) heeft betrekking op het gefluit of gezang van een vogel: als si niet wt en wilso duwet si dateen ore stijf tegen die aerde ende dat anderoer stopt si mit horen stert op dat si sijn fleitinge niet horen en sal‘Als ze [nl. de adder] niet uit [haar hol] wil dan duwt ze haar ene oor stijf tegen de grond en het andere oor stopt ze dicht met haar staart, opdat ze het gefluit [van de vogel] niet hoort’. Zie voor de klankvariatie tussen ui, oi, ei onder fluit. Tussen 1485 en 1637 is fluytinghe ‘gefluit’slechts enkele malen overgeleverd, bijv. in het Brusselse rederijkersspel Jupiter en Yo (1583), bij Kiliaan (1599), die het met ‘fluiten, klakken met de tong’ vertaalt, en in de Epitheta van Anthoni Smijters (1620).
Literatuur:Karina van Dalen-Oskam & Marijke Mooijaart (2005), Nieuw Bijbels Lexicon s.v. aanfluiting.Sarah De Paepe (2007-08), Poetische spelen van sinnen van Jupiter en Yo: Derde spel met prologen en derde Arguatie van Minnen. Teksteditie met inleiding, verklarende aantekeningen en vertaling. Licentiaatsverhandeling Univ. Gent.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Addenda EWN, etymologie

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

M. Vasalis • Afsluitdijk

De bus rijdt als een kamer door de nacht
de weg is recht, de dijk is eindeloos
links ligt de zee, getemd maar rusteloos,
wij kijken uit, een kleine maan schijnt zacht.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

DROOMTRAINING

Ik droomde dat ik een pad
een lik moest geven
om hem het likken beter
te doen verstaan.

Bron: Hollands maandblad, mei 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1903 Jan Naarding
sterfdag
1983 Coenraad van Haeringen
➔ Neerlandicikalender

Media

De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d