• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Een vraag stellen we op welke manier precies?

2 november 2014 door Marc van Oostendorp Reageer

Door Marc van Oostendorp


Een vraag stellen – hoe doe je dat? In het Nederlands zet je meestal het bevraagde zinsdeel vooraan, onmiddellijk voor het werkwoord. Dus de vraag die hoort bij “Petra haat pinda’s” is “wat haat Petra?”, de vraag die hoort bij “ik hou van jou” is “van wie hou je?” en de vraag die hoort bij “je doet dat zo” is “hoe doe je dat?”

Maar dat is niet de enige mogelijkheid. Soms kan je ook een vraag stellen terwijl je het vraagwoord als het ware op zijn plaats laat staan:

  • Petra haat wat?
  • Jij houdt van wie?
  • Je doet dat hoe?

Je maakt zo’n zin bijvoorbeeld wanneer je de ander niet goed hebt gehoord (‘Petra haat pinda’s’ – ‘Petra haat WAT?’) – dat noem je een echo. Zoals Jonathan Bobaljik en Susi Wurmbrand opmerken in een nieuw artikel, kan de vraagwoordgroep soms ook blijven staan als er helemaal geen sprake is van een echo.

  • – Ik ben vorige week naar Patmos gegaan. -Jij bent om welke reden naar Patmos gegaan?
  • – Dan vragen we dat aan hun partners -En deze partners bereiken wij op welke manier precies?
  • – Ik had niet veel geld, dus heeft meneer Jansen me geholpen.- En deze hulp duurt nu al hoeveel jaar?

(Bobaljik en Wurmbrand geven deze voorbeelden in het Duits, maar je kunt ze volgens mij makkelijk vertalen. Ze zeggen trouwens zelf ook dat een en ander ‘ook in het IJslands en het Nederlands’ werkt, maar dat ze om plaats te sparen alleen over het IJslands schrijven.)

Dat lijken me allemaal volkomen normale manieren, inderdaad, om een vraag te stellen, zij het dat ik vermoed dat hij vooral in spreektaal voorkomt. Daarin kun je dan meteen de speciale nadruk die er nodig is goed weergeven – beter dan met het cursief dat ik hierboven inzet.

De auteurs wijzen er ook op dat vraagwoordgroepen in bijzinnen wel altijd vooraan laat staan. De tweede zin hieronder kun je absoluut niet zeggen:

  • Ik weet niet om welke reden jij naar Patmos bent gegaan. [goed]
  • Ik weet niet of/dat jij om welke reden precies naar Patmos bent gegaan. [uitgesloten]
In dit opzicht zijn deze vragen dan in ieder geval een klein beetje anders dan echo’s, want het volgende dialoogje is best mogelijk:

  • Ik weet niet of ik wel naar Patmos ga.
  • Jij weet niet of je wel WAARHEEN gaat?
Aan de andere kant is er geloof ik toch wel een overeenkomst met die echo’s. Een sleutel daarvoor is dat alle voorbeelden hierboven beter worden als je er het woord precies aan toevoegt: ‘Jij bent om welke reden precies naar Patmos gegaan?’ De ander heeft daarnet weliswaar helemaal geen reden gezegd, maar met deze manier van vragen leg je daar de nadruk op: je doet net alsof je niet hebt gehoord welke reden of manier of hoeveelheid jaar er werd genoemd, en daarmee laat je merken dat zo’n reden, manier of hoeveelheid er toch op zijn minst zou moeten zijn. En dat die maar beter goed kan zijn.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Opent in een nieuw venster) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Opent in een nieuw venster) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Opent in een nieuw venster) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Opent in een nieuw venster) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Opent in een nieuw venster) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: syntaxis, taalkunde, vragen

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Sint Nicolaas

Zie eens, Mietje! wat al lekkers
U, Sint Nicolaas al bragt;
Omdat ge’ als gehoorzaam Meisje,
Uw verpligting hebt volbragt.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

De koeien schemeren door de heg,
het paard is uit taaitaai gesneden,
in ieder duindal ligt dun sneeuw.

De branding vlecht een veren zee
waar zon over omhoog stijgt, licht waarin
geen plaats om uit te vliegen is.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

3 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Proefcollege Nederlands

11 december 2025: Proefcollege Nederlands

2 december 2025

➔ Lees meer
5 december 2025: Intreerede Jolyn Philips

5 december 2025: Intreerede Jolyn Philips

28 november 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1946 Dick Wortel
➔ Neerlandicikalender

Media

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

2 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

30 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

29 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d