“Ah, gedoogbeleid, dat is niets voor Nederlanders,” zei een Vlaamse collega onlangs enigszins smalend tegen mij. “Voor jullie is het altijd alles of niets, hè. Iedereen moet zich altijd aan de regels houden in Nederland. Het is niet zoals bij ons in België, waar officieel geen drugs mogen worden gebruikt, maar ondershands dingen wel worden toegestaan.”
Zo’n smalende toon maakt het moeilijk om tegen iemand in te gaan. Het lijkt dan net alsof je je eigen land wil verdedigen. Maar het is in dit geval echt onzin: zelfs Wikipedia zegt dat het gedoogbeleid juist in Nederland begonnen is.
Het is slechts een voorbeeld van de gebrekkige geïnformeerdheid die de meeste Vlamingen hebben geen benul van Nederland; deze collega had zelfs nog jaren in Utrecht gewoond. Het omgekeerde is net zo goed waar, of misschien in nog wel sterkere mate. Het soort clichés dat de gemiddelde Nederlander aanziet voor kennis over België is stuitend.
Het blijkt nu ook weer uit een nieuw rapport van de Taalunie over literatuur.
Nederlanders en Vlamingen lezen elkaars boeken niet. Hun kranten schrijven al minder over boeken van over de grens, maar het zit vooral ook in de mensen zelf. Die kopen en lenen heel weinig boeken uit het andere land.
Amerika
Hoe langer je erover nadenkt, hoe bizarder het wordt. Er heerst kennelijk een breed gedragen gevoel dat men daar in dat andere land echt te anders is om te kunnen begrijpen. Dat Geertrui Daem of Marcel Möring té anders zijn, in ieder geval meer anders dan Donna Tartt. Dat de politiek van die lui ons minder raakt dan die van Jeb Bush.
Het geldt bijvoorbeeld ook voor Neder-L: wij worden in Amerika veel meer gelezen dan in België (ongeveer 60 % van de bezoekers komt uit Nederland, ongeveer 15% uit Amerika, 11% uit België, 10% uit Duitsland), en ik geloof dat die verhoudingen altijd zo scheef liggen.Als er Vlaamse taalblogs bestaan, is het vast spiegelbeeldig; maar ik ken geen Vlaamse taalblogs.
Miley Cyrus
Het is een voorbeeld van hoe de wereld steeds meer middelpuntzoekend wordt: gebrek aan kennis met de naaste buren vanwege een grote focus op het lokale én op de grote internationale cultuur. Ooit komt er een moment dat we over de landsgrens heen alleen nog met elkaar kunnen praten over de Engelstalige cultuur omdat dit het enige is wat ons bindt.
Je kunt dat betreuren, maar het is ook interessant, juist omdat het op de keper beschouwd zo bizar is. Het laat zien dat het nationalisme ons in tijden van globalisering niet verlaat, integendeel. Vlamingen zijn heel vreemde, onbegrijpelijke mensen. Veel vreemder en raarder dan Miley Cyrus.
Ook sommige van uw stukjes laten deze scheiding tussen Nederland en Vlaanderen zien. Misschien bent u zich daar niet van bewust maar uw teksten lijken soms te suggereren dat Vlamingen geen Nederlands spreken (of bestuderen). Twee recente voorbeelden:
06/01/2015
"Hoe leren kinderen de klanken van hun taal? Als Nederlands kind moet je bijvoorbeeld in ieder geval de volgende medeklinkers leren: p, b, t, d, k, f, v, s, z, g, h, m, n, ng, r, l, j, w."
20/10/2014
"De Nederlandse syntactici doen de laatste jaren iets wat heel nuttig is en tegelijkertijd voor zover ik kan zien uniek op de wereld: ze praten met elkaar."
Als het je bedoeling was om de Vlamingen uit te dagen, moet ik toegeven dat je daarin geslaagd bent. Toen ik je zin 'maar ik ken geen Vlaamse taalblogs' las, dacht ik meteen geprikkeld: 'Hela, en ik dan?' 🙂
Maar eigenlijk heb je wel gelijk. De taalblogs die ik volg, zijn vrijwel allemaal van Nederlanders. Ik denk dat dat komt omdat het in Vlaanderen heel moeilijk is om voor een groot publiek over taal te schrijven zonder ofwel vooral taaltips te geven, ofwel te zeuren over het slordige, slechte taalgebruik van de politici, de jongeren, de leerkrachten, de studenten (vul zelf maar aan), schabouwelijk Nederlands (is dit intussen geen vaste verbinding? 😉 ), taalverloedering en dat verderfelijke tussentaaltje, ofwel zelf, als je je neutraal of positief uitlaat over informele spreektaal, taalvariatie of gewoon leuke taalobservaties, die taalzeurende zelfverklaarde taalminnaars over je heen te krijgen. En ja, er verschijnen regelmatig opiniestukken over taal, maar ook daar zijn het de usual suspects die vooral hun ergernissen op de wereld loslaten. Om dan een stevig, maar voorspelbaar debat te krijgen dat er eigenlijk geen is. Als het over taal gaat in Vlaanderen, gaat het over 'correct' zijn en elkaar daarop beoordelen. En zolang die insteek de nodige reacties uitlokt, zullen krant en radio daar heel regelmatig gebruik van maken. Taalbeschouwing is geen traditie in Vlaanderen, taalbeheersing en taalzuivering (nog steeds) wel.
En nu het positieve nieuws: er zijn wel degelijk enkele taalblogs in Vlaanderen die tegen die stroom in proberen te roeien. Ikzelf heb er twee, een persoonlijke blog (blog is overigens een de-woord hier in het zuiden) en een blog waarop ik de taalnieuwtjes deel die ik op mijn internetzwerftochten sprokkel. Ik som ze onderaan mijn reactie even op. Een tweede blogger is Steven Delarue. Hij is assistent taalkunde aan de UGent, een universiteit waar heel wat onderzoek gebeurt naar de informele spreektaal in Vlaanderen, de fameuze 'tussentaal'. Zijn promotieonderzoek gaat over het taalgebruik en de attitude van leerkrachten in een klascontext, en in zijn blog komen onderwerpen aan bod die aan dat onderzoek gerelateerd zijn: debatten over standaardtaal, taal in het onderwijs, leerkrachten en taal. Een vierde blog, die helaas niet of amper nog wordt bijgewerkt, is 'de manke usurpator'. Deze blog is opgestart toen het gelijknamige boek verscheen, een boek met artikels van diverse auteurs over, daar gaan we weer, de tussentaal. Dat boek lokte bij zijn verschijning – uiteraard – heel wat reacties uit, vooral van mensen die het niet gelezen hadden. Tenslotte moet je de website van de Taalsector bezoeken. Dat is geen blog in de strikte zin van het woord, maar een nieuwsbrief voor en over de taalsector, in de brede zin van het woord. Je vindt er nieuwtjes en artikeltjes over vertalen, taalopleidingen, NT2, taalbeleid, taalvariatie, geletterdheid, terminologie, lexicologie enzovoorts. Alleen de literatuur ontbreekt.
Er zullen vast nog wel Vlaamse bloggers zijn, en ik hoop van harte dat ze zich hier even bekendmaken.
Mijn blogs:
https://taaldenker.wordpress.com/
https://webrednieuws.wordpress.com/
Steven Delarue:
stevendelarue.be
De manke usurpator:
https://demankeusurpator.wordpress.com/
De Taalsector:
http://www.taalsector.be
Ja, je hebt natuurlijk ook nog The Sausage Machine (janienbenaets.wordpress.com), en vroeger had je het bekende taalkoeien, dat ook Vlaams was.
Ik zie niet in op welke manier deze zinnen suggereren dat Vlamingen geen Nederlands spreken!
Ja, ik overdreef wel een beetje, maar tegelijkertijd: de manke usurpator is minder actief dan je zou willen. Het weblog van Steven Delarue kende ik tot mijn schande nog niet, dat ga ik volgen. Het woord 'taalsector' vind ik zo vreemd ('sector'? Ik vind het idee dat mensen die zich 'professioneel' met taal bezighouden al zo vreemd, dat ik moeite heb om die mensen als één 'sector' te zien). Dus ik kende alleen u, en natuurlijk de onvermoeibare Janien Benaets.
Wow, what a feeling, what a blog experience! Vereerd, thank you! Eerlijk: als ik de Nederlanders niet had, had ik (haast) geen bezoekers. Niet dat ik n 'dikke' blogger ben, ik ben me best bewust van mn minipositie in big blogland. Maar mini 'mag' en 'kan' ook vanuit het brede en wijdopen wereld- en mediaperspectief van de Nederlanders, en dat is bijzonder leuk en aanmoedigend voor een kleintje als ik.
De juiste percentages ken ik niet uit het hoofd maar zo uit de losse pols: ik heb meer bezoekers uit de buur- (Nederland op kop) en verdere buitenlanden (ja ook Amerika) dan uit eigen Vlaanderland. Als ik op Vlaamse bezoekers had moeten zitten 'wachten', was ik nooit beginnen bloggen he 😉 Niemand sant in eigen l … Het waren trouwens Nederlandse edubloggers die me vele jaren geleden 'over de schreef' van de digitaliteit hebben gehaald. Als lichtend voorbeeld. Met gratis advies. Met warme aanmoediging. Waarvoor eeuwig dankbaar.
En Marc van Oostendorp: gorgeous, hoe u de edele kunst verstaat van Vlamingen uit hun schelp(jes) te lokken!
Bedankt, beste Taalprof! Wat aangenaam! Taalkoeien op WordPress: inderdaad, dat was ook een mooie taalblog, van twee studenten als ik me niet vergis. De Taalpassie van Milfje doet me soms aan de Taalkoeien terugdenken.
Herinner me nog goed hoe student Tom Ruette van Taalkoeien mijn klas in openkennisdeling met taaladvies (lexicologie) heeft bijgestaan in het opzetten van een (experimenterend!) 'wikiwoordenboekje' met webterminologie.
Ja maar wacht nou eens even: er zijn natuurlijk ook minder Belgen dan Nederlanders. Logisch dat die absoluut in de minderheid zijn. Je zou het eigenlijk moeten terugrekenen naar het aantal (Nederlandssprekende) Belgen. Dan wordt het percentuele verschil tussen Nederlanders en Vlamingen een stuk kleiner (er zijn zeker drie keer zo veel Nederlandssprekenden in Nederland als in België).
Er is wel degelijk een cultuurverschil, hoor. Niet alleen kijken de Nederlandssprekende Belgen heel anders naar taal als fenomeen, en het Nederlands in het bijzonder dan de Nederlanders, er is ook amper een blogcultuur. OK, er zijn journalisten die bloggen, en mensen die hun hoogstpersoonlijke verhaal brengen, maar blogs over specifieke thema's zoals taal, die vind je niet zo vaak. Ten tweede is er een kloof tussen de wetenschappelijke wereld en de wereld daarbuiten. Er zijn heel weinig taalwetenschappers (zelfs wetenschappers in het algemeen) die ook populair-wetenschappelijke publicaties maken en daar bekendheid mee oogsten. Daarom is een programma als de Taalstaat volgens mij gewoon niet haalbaar, en worden in Vlaamse radio- en tv-programma's Nederlandse onderzoekers gecontacteerd als het over taal gaat (of de VRT-taaladviseur Ruud Hendrickx natuurlijk. En hij schrijft tegenwoordig ook wel eens wat blog-achtige dingen op vrt.be/taal). Er zijn zeker taalwetenschappers genoeg hier, maar er is geen gewoonte om hun onderzoek bij het grote publiek bekend te maken. Ik weet niet hoe het komt, misschien omdat er bij ons ook geen verplichting is een doctoraat te publiceren voor het verdedigd mag worden?
Aha, ik wist dat ik nog een Vlaamse (of Nederlandstalige Belgische, zo je wil) taalblog kende: https://anderetaal.wordpress.com/2014/12/15/zee-egels-maar-niet-in-peru/ (van vertaalster Christ'l Verbert). Zeker de moeite waard!
thanks voor de vermelding, Taalprof!