Drommels! Bommen op Boxtel aan de Dommel

Door Bart FM Droog

Donderdag 23 mei 1940, tegen half één ‘s nachts. Bij het station van Boxtel hoorde men vliegtuiggeronk. Mensen die nog aan het werk zijn tuurden naar boven. Ze zagen een vliegtuig, met navigatielichten aan, snel naderen.  Met aandacht keek men naar het toestel, dat boven het stationsgebied begon te cirkelen.  Toen zette het een duik in, scheerde over het station, en liet, nadat een lichtkogel was afgeschoten, bommen vallen. Vier stuks, brisantbommen van 50 kg. Eentje raakte het spoor, drie sloegen in op de Parallelweg. 

 

Van die drie was er één een blindganger, die na een maand alsnog ontplofte (hier een foto van kort nadien). Eén sloeg in bij een aantal vaten benzine. De vaten explodeerden, waardoor een grote brand ontstond, waarbij meerdere hotels en café’s vernield of beschadigd werden. Op wonderbaarlijke wijze vielen geen Nederlandse slachtoffers – wel Duitse. Twaalf of dertien Duitsers (militairen en spoorwegpersoneel) kwamen om het leven.

 

Van dit voorval werd destijds uitgebreid verslag gedaan, in woord en beeld (klik hier voor foto’s). De grote vraag die toen gesteld werd was: “Het is ons onbegrijpelijk hoe de Engelschen tot dergelijke roekelooze actie kunnen overgaan, wat meenen zij daarmee nu te kunnen bereiken?”

 

De actie was inderdaad bijzonder roekeloos. Vooral voor de Royal Air Force-bemanningsleden. Hun vliegtuig was een van de drieënvijftig bommenwerpers, die deze nacht vanaf vliegvelden in Engeland en Frankrijk waren opgestegen om aan- en afvoerlijnen van de Duitsers (die toen voor Duinkerken stonden) te bombarderen, in en rond de Ardennen.  Negen vliegtuigen wisten geen enkel doelwit te vinden en drie doolden zo ver van het eigenlijke doelgebied af dat ze hun bommen dropten op Waalwijk, Nijmegen en Boxtel. Het is een wonder dat slechts één van deze vliegtuigen verloren ging: een Hampden-bommenwerper boorde zich om vier uur ‘s nachts in een Engelse heuvel, op de terugvlucht naar de vliegbasis. De vier bemanningsleden kwamen om.  

 

Het mag ook een wonder genoemd worden dat de bommenwerper die de bommen op Boxtel gooide effectief schade heeft aangericht. Maar wat eigenlijk nog veel wonderlijker is, is de uitgebreide verslaggeving in Nederlandse kranten destijds, en hoe daarin pro-Duitse propaganda wordt bedreven:

 (…) In allerijl rukten brandweer en burgerdiensten uit, terwijl met ware doodsverachting de Duitsche militairen zich tusschen de huizenresten begaven of hun gewonde of gedoode kameraden trachtten weg te sleepen. Niet minder dan dertien personen, waaronder verschillende Duitsche spoorwegbeambten bleken het slachtoffer van dezen aanval te zijn geworden.

 Wonder boven wonder bleken, door een speling van het lot geen burgers bij dit bombardement te zijn omgekomen, waar toch in een der café’s Duitschers en burgers bij elkaar waren. In allerijl werden de bewoners, voor zoover zij nog niet waren gevlucht, uit de brandende huizen gehaald, waarna de brandweer energiek de vuurzee aantastte.

 Gelukkig bewaarden vrijwel alle betrokkenen vooral ook door het voorbeeld der Duitschers hun kalmte en kon een paniek voorkomen worden. De Duitsche stationscommandant op wiens bed een brandbom neerkwam, liet zich geen oogenblik uit het veld slaan. Daar op hetzelfde oogenblik een zware brisantbom explodeerde was zijn eerste gedachte twee Hollandsche kinderen te redden, die door de ontploffing in direct levensgevaar kwamen te verkeeren. In dezen opzet, mocht de dappere man, wiens moed ieders bewondering afdwong, gelukkig slagen. Hij gaf hierdoor een prachtig staaltje van opofferingsgezindheid en onverschrokken naastenliefde. 

Het Huisgezin / Noordbrabantsch Dagblad, 25-05-1940

 

De opofferingsgezindheid van de Duitse militairen is bijna… aandoenlijk te noemen. Maar terug naar het bombardement. Waarom doe ik hier, op Neder-L daarvan verslag? Vanwege dit: al jaren zoemen in Boxtel en omgeving vragen en geruchten over dit bombardement rond. Er zou een munitietrein zijn geëxplodeerd; er zouden twee bommenwerpers zijn geweest, etcetera.

Gisteren bereikte een van de vragen mij. Ik keek in mijn eigen naslagwerken en ik dook in www.delpher.nl, en warempel: daar vond ik in de oude kranten de laatste antwoorden. Hoewel de bronnen elkaar op punten tegenspreken, kon aan de hand van de oude kranten en later onderzoek een betrouwbare reconstructie gemaakt worden. 

Op één vraag over dit bombardement zal vermoedelijk nooit een antwoord komen – welk toestel of welke eenheid bombardeerde Boxtel? Omdat alles er op wijst dat de bemanning hopeloos verdwaald was, zal zelfs in de oorlogsdagboeken (Operations Record Books) van de RAF-squadrons die in die nacht opereerden, niets over dit bombardement terug te vinden zijn.   

Met dank aan Allert Goossens, Stichting Kennispunt Mei 1940, www.kennispuntmei1940.nl