• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Kronk’lend asfaltlint

2 februari 2015 door Marc van Oostendorp 2 Reacties

Door Marc van Oostendorp


Normale taal, daar is makkelijker aan te komen dan aan water. Voor dat laatste moet je nog altijd naar de kraan lopen, maar voor het eerste volstaat het om je oren open te zetten, of als er echt helemaal niemand in de buurt is je eigen mond. Woord na woord na woord na woord komt zelfs ongevraagd je hoofd binnen en zelden is het ene woord een verrassing na het volgende.

Er zijn duizend redenen om dichters te koesteren: ze zeggen dingen waar wij nog nooit aan hebben gedacht, of die wij nooit zouden durven zeggen, of willen zeggen, of mogen zeggen. Ze zijn gekker dan wij of dan wijzer. Maar ze zeggen ze ook anders – mooier soms, maar in ieder geval altijd anders. Wie na een dag woord na woord na woord voorbij heeft horen en zien komen, en zijn oren en zijn ogen wil schoonspoelen, moet een dichter lezen.

Anneke Brassinga, bijvoorbeeld, de kersverse winnares van de P.C. Hooftprijs, die in 2014 in haar bundel Het wederkerige gedichten publiceert als:

De duinen door

Waar hoogstaand lentezonlicht wordt gekelderd
naar het van droogte knisperende wortelbroed
langs kronk’lend asfaltlint, raast beschonken
rijwiel over messcherp priemende spoortakken
die satanisch springen vanuit huivend kruinendak –
in het voorbijgaan giechelvonkt hun hoon: lek
is de liefdesband en nimmermeer te plakken.

Dit is een gedicht dat op en neer gaat als een jaknikker. Het begint bij het hoge zonlicht, keldert dan meteen naar de wortels op de grond, en de takken die daar liggen, maar die wel weer van omhoog gekomen zijn, uit de kruinen. En dan eindigt het gedicht plat als een lekke band, die ook bovendien nooit meer omhoog zal komen.

En zo schiet het ook in de taal heen en weer tussen allerlei tijden en registers. Heel veel woorden lijken genomen uit een heel klassiek soort dichterschap, sommige regels zouden zo kunnen komen uit het oeuvre van Markies de Canteclaer, de dichtende edele haan in de verhalen over Olivier B. Bommel, maar daartussendoor knarsen dan ineens moderne woorden: het asfalt, natuurlijk, maar ook de platte lekke band die ‘nimmermeer’ te plakken is.

En ook de vorm is een en al onrust. De eerste regel klinkt heel regelmatig paDAM-paDAM-paDAM-paDAM-paDAM, de klassiekste vorm waarin de meeste regels van Kloos en Perk geschreven zijn, en ook de laatste regel komt (na de eerste twee woorden) weer precies in dat ritme terug, maar de regels tussendoor zijn allemaal net iets te lang of te kort.

Het is een gedicht dat kortom, bijna vroeger geschreven had kunnen zijn, maar toch net niet en dat precies daarom, door dat rare gebruik van taal en vormen, precies ook het nostalgische gevoel oproept dat het beschrijft. Ooit konden de dichters nog onbekommerd over ‘hoogstaand lentezonlicht’ schrijven zonder het te kelderen. Ooit hadden wij een liefdesband die te verheven was om aan plakken te hoeven denken.

In de poëzieweek schrijf ik vijf columns over taal in het afgelopen jaar verschenen bundels. Deze reeks verschijnt ook op de website van Onze Taal.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Opent in een nieuw venster) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Opent in een nieuw venster) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Opent in een nieuw venster) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Opent in een nieuw venster) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Opent in een nieuw venster) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: letterkunde, poëzie

Lees Interacties

Reacties

  1. janien zegt

    2 februari 2015 om 10:26

    Mag ik even? Een mooi recent filmpje met Anneke Brassinga met hoed en donkere bril: http://wp.me/p1hYm7-2zk

    Beantwoorden
  2. Marc van Oostendorp zegt

    2 februari 2015 om 10:49

    U mag altijd, vooral met filmpjes!

    Beantwoorden

Laat een reactie achter bij janienReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Sint Nicolaas

Zie eens, Mietje! wat al lekkers
U, Sint Nicolaas al bragt;
Omdat ge’ als gehoorzaam Meisje,
Uw verpligting hebt volbragt.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

ABEELTJES

Zij staan als wie zijn hand ophoudt
niet hoger dan een kind. Het sneeuwt. [lees meer]

Bron: Vluchtige Verhuizing, postuum verschenen, 1975

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

2 januari 2026: Vlekflits

2 januari 2026: Vlekflits

5 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

3 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Proefcollege Nederlands

11 december 2025: Proefcollege Nederlands

2 december 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1903 W.A.P. Smit
1912 Gerard Huygens
➔ Neerlandicikalender

Media

Waarom anderstaligen ook literaire teksten moeten lezen

Waarom anderstaligen ook literaire teksten moeten lezen

6 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

2 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

30 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d