Research Workshop
Weerbaarheid in rampzalige tijden: de verwerking van historische catastrofen in de Lage Landen (ca. 1600-1850; Resilience in disastrous times: the processing of historical catastrophes in the Low Countries (ca. 1600-1850)
Datum en tijd: 19 juni 2015; 10:00-17:30
Locatie: Academiegebouw Rijksuniversiteit Groningen, zaal A3
Languages / voertalen: Nederlands en Engels
AANMELDEN s.v.p. voor 1 juni bij Marijke Meijer Drees: m.e.meijer.drees@rug.nl
Doel en inhoud
In deze workshop gaan we na hoe premoderne samenlevingen in de Lage Landen van oudsher in staat zijn geweest crises in de zin van (omgevings)rampen als stormvloeden, aardbevingen, explosies en epidemieën te verwerken met het oog op sociale weerbaarheid in de toekomst. Het gaat hierbij zowel om rampen die in de Lage Landen hebben plaatsgevonden als om rampen elders in de wereld die hier te lande reacties losgemaakt hebben.
Collectieve verwerkingsprocessen van rampen gaan van oudsher gepaard met het zoeken naar verklaringen voor zulke ontwrichtende gebeurtenissen. In het transnationale onderzoek naar de (cultuur)historische dimensies van rampen is herhaaldelijk gewezen op de religieuze verklaringsperceptie die wel ‘peccatogeen’ wordt genoemd: een straffende of wrekende godheid (God) geselt de moreel verdorven (zondige) mensheid met een catastrofe ter aansporing tot inkeer en gedragsverandering. In West Europa blijkt dit langdurig dominante verklaringskader ruimte te hebben geboden voor verschuivingen naar meer optimistische duidingen waarbij rampen als demonstraties van goddelijke almacht werden beschouwd. Onderwerping aan een wrekende of almachtige God sloot bovendien niet uit dat er tijdens en na een ramp uitermate praktisch werd gehandeld, dat er geleerd werd uit rampervaringen, en dat er wetenschappelijk onderzoek werd gedaan. Tot ca. 1700 functioneerde het wetenschappelijke kader ondergeschikt aan het moreel-religieuze, nadien werd dit hiërarchische verband steeds losser. Tegenwoordig staan ‘antropogene’ verklaringen centraal die, vooral bij natuurrampen, opnieuw moreel ingekaderd kunnen zijn: ‘Nature Strikes Back’ omdat de mens zijn leefomgeving nietsontziend blijft exploiteren.
Zo luidt, in een notendop, het ‘grote’ verhaal dat het historische rampenonderzoek heeft opgeleverd. Deze bevindingen dienen uiteraard getest te worden, uitgediept en aangevuld. Hoe werden dergelijke acute crises gepercipieerd, geduid, en, in later tijd, herinnerd? Via welke media werd erover gecommuniceerd en middels welke beeld-, verhaal- en discussiepatronen? Welke verklaringskaders werden ingezet? Hoe werd er tot (praktisch) handelen aangezet? En in hoeverre waren bij dit alles ook bepaalde – persoonlijke/collectieve, politieke/economische – belangenagenda’s richtinggevend?
Deelnemers
Er is plaats voor ca. 30 personen inclusief de sprekers. Collega’s en gevorderde Masterstudenten zijn van harte welkom. Wel aanmelden s.v.p. (bij m.e.meijer.drees@rug.nl). Toegang is gratis, evenals koffie, thee en drankjes aan het eind. Lunch is op eigen gelegenheid.
*****************
PROGRAMMA
10:00 – 10:15 Inloop met koffie/thee
10:15-10:30 Opening, welkom, introductie (door Marijke Meijer Drees)
10:30- 11:15 Lezing 1 met discussie:
Raingard Esser (Rijksuniversiteit Groningen),
Coping with Crisis in Premodern Times
11:15-12:00 Lezing 2 met discussie:
Marijke Meijer Drees (Rijksuniversiteit Groningen),
Fuit Ilium. How Narratives shaped the Processing of Disasters
in Early Modern Times
12:00-12:45 Lezing 3 met discussie:
Harm Pieters (Nationaal Archief Den Haag / VU Amsterdam),
Perceiving floods in the Dutch Zuiderzee area (1675 and 1775)
12:45-13:45 Lunchbreak
13:45-14:15 Lezing 4 met discussie:
Joop W. Koopmans (Rijksuniversiteit Groningen),
Nederlandse media over de paalwormramp, 1731-1733
14:15-15:00 Lezing 5 met discussie:
Adam Sundberg (Kansas University),
The Importance of the “New”: Novelty as a Condition of Disaster Response
in Early Modern Times
15:00-15:15 Tea-break
15:15-16:00 Lezing 6 met discussie:
Lotte Jensen (Radbouduniversiteit Nijmegen),
‘See our succumbing Fatherland, overwhelmed by disaster, woe and
strife!’ Coping with crisis during the reign of Louis Bonaparte
16:00-16:30 Conclusies (door Raingard Esser)
16:30-17:30 Drinks, afsluiting
**********************
De workshop wordt georganiseerd door Marijke Meijer Drees (RUG), Raingard Esser (RUG), Lotte Jensen (RUN) en staat onder auspiciën van de onderzoeksgroep ‘Sustainable Societies: Past and Present’ (Research Centre for Historical Studies, RUG). De organisatoren danken het team van Sustainable Society voor de financiële ondersteuning.
Laat een reactie achter