Het was me nog niet eerder opgevallen, maar nadat ik een melding las op Meldpunt Taal ineens wel: inslapen is aan het veranderen in een overgankelijk werkwoord. Het kan een zelfstandig naamwoorddragen:

Een kop op metronieuws.nl: “Kat per ongeluk ingeslapen; meisje (10) ontroostbaar”. Een zin uit de inleiding: “Het dier werd zonder toestemming ingeslapen door een dierenarts, omdat de man in kwestie dacht dat het om een straatkat ging.”

Vervolgens kwam ik het ook zelf in het wild tegen. Niet dat ik nu dag in dat uit de ontwikkelingen in de veterinaire geneeskunst volg, maar toevallig hoorde ik van een kantinejuffrouw dat ze haar oude hond had ingeslapen, en op internet kun je redelijk veel treffers vinden.

De oudste treffer die ik vond is uit 2008, maar ik heb niet heel systematisch gezocht naar oudere vindplaatsen. Het is een ieder geval een heel fijne, op een discussie op aquaforum over wat te doen met aggressieve aquariumvissen:

En menssen chill ef net of hier nog nooit iemand een vis heeft ingeslapen of doorgespoelt, oke mischien geen gezonde exemplaren dan snap de reacties wel wel weer.

Althans, in Delpher vond ik nog een (illegale, gestencilde) De Waarheid uit 1945, waar de uitdrukking ook staat:

Aangezien de Heer Voûte zich in de afgelopen dagen met de gelijkgeschakelde pers zo bezorgd heeft gemaakt over de voedselpositie in de hoofdstad, veronderstellen wij, dat hij deze voorraad heeft ingeslapen…

Maar dit is vermoedelijk een tikfout (voor ingeslagen).

Aan de ene kant is het ook logisch: zoals Jan wordt ingehuldigd betekent: Jan wordt in een staat van huldiging gebracht, zo betekent Jan wordt ingeslapen: Jan wordt in een staat van slapen gebracht.  Maar aan de andere kant laat het voorvoegsel in- meestal ongemoeid of een werkwoord overgankelijk is of niet: wij huldigen Jan, wij huldigen Jan in, wij dommelen, wij dommelen in, het regent, het regent in. Door deze nieuwe verandering dreigt er nu een paar te ontstaan waarvoor dit niet geldt: Fikkie slaapt, wij slapen Fikkie in.

Het zal er wel mee te maken hebben dat inslapen zijn eufemistische karakter verliest, en er tegelijkertijd er nog geen goed simpel werkwoord voorhanden was van wat zo’n dierenarts eigenlijk doet: vermoorden dekt gevoelsmatig de lading niet, en euthanasie plegen is medisch en omslachtig.