• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Zo makkelijk als een blik spek

7 augustus 2015 door Willem Kuiper 19 Reacties

Door Willem Kuiper


Ongeveer een halve eeuw geleden had ik op het gymnasium een natuurkundeleraar die om zijn meegaandheid te tonen de uitdrukking bezigde: Ik ben zo makkelijk als een blik spek. Dat gymnasium stond in Zaandam, in de Kalverpolder, en die docent Natuurkunde, Jaap Kuyt geheten, was bij mijn weten een rasechte Zaankanter, zoals ook de spelling van zijn familienaam suggereert.
  Een van mijn problemen tijdens mijn middelbare schooltijd was dat ik de verkeerde dingen onthield. Deze uitdrukking bijvoorbeeld heb ik moeiteloos onthouden, maar andere dingen, hoezeer ik mijn stinkende best ook deed, vergat ik of kon ik mij niet herinneren als het er op aan kwam.
  Is voor sommige mensen de spiegel hun grootste vijand, voor anderen de weegschaal, bij mij is dat mijn geheugen, dat volstrekt autonoom onthoudt wat ik wil vergeten en vergeet wat ik wil onthouden.
  Als ik thuis niet moeilijk wil doen zeg ik wel eens in navolging van Jaap Kuyt: “Ik ben zo makkelijk als een blik spek”.
  Mijn eega, die deze uitdrukking niet kent, wil dan graag weten wat er zo makkelijk is aan een blik spek.

Natuurlijk heb ik wel eens in de naslagwerken en op het Internet gezocht naar het ontstaan en gebruik van deze uitdrukking, maar kon geen bevredigende verklaring vinden.
  Welke Neder-L lezer kent deze uitdrukking ook? En wanneer en waar werd die (door wie) gebezigd?

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: blik spek, gezegde

Lees Interacties

Reacties

  1. De Tegenwoordige Staat van Erik zegt

    7 augustus 2015 om 16:39

    Misschien hangt het samen met de uitdrukking 'een man als spek'? WNT geeft daarvoor bij SPEK III:
    — Een man als spek, een bovenste beste. Verouderd.
    Jy bint ien man als speck en speck is so goet as gelt, BREDERO 2, 200 [1617].
    Wel hoe! jy bent een man as speck, recht vierkant, I. VOS, Robb. Leverw. 11. K.
    'k Noô jou te Brulloft … S. Te brulloft broertje? gaet dat zeker? wel is 't waer! Je bent een man as spek, LANGENDIJK 2, 80.

    Beantwoorden
    • Willem Kuiper zegt

      14 oktober 2017 om 21:49

      Na veel rondvragen denk ik de oplossing gevonden te hebben: een ‘vertaling’ van de Amerikaanse (baseball) uitdrukking ‘can of corn’ ook wel ‘easy as a can of corn’, waarmee aangegeven wordt dat iets heel erg gemakkelijk is. Denk dat deze uitdrukking met de komst van de geallieerden in 1945 de Zaanstreek bereikt heeft en daar een strikt persoonlijk eigen leven is gaan leiden als: zo makkelijk als een blik spek. Via via is mij verteld dat de zegsman zelf het ook niet meer wist.

      Beantwoorden
  2. Willem Kuiper zegt

    7 augustus 2015 om 16:45

    Dank u wel. Ga ik over nadenken.

    Beantwoorden
  3. Peter-Arno Coppen zegt

    7 augustus 2015 om 18:24

    Google vindt wel het zo mogelijk nog raadselachtiger 'zo makkelijk als een pet van een kwartje' en 'zo laf als een blik (varkens) spek.'

    Het kan natuurlijk niet al te oud zijn, want hoe lang wordt spek al ingeblikt? Het zal wel te maken hebben met het gemak van ingeblikt vlees in het algemeen, en dan toegepast op een menselijke hoedanigheid.

    Beantwoorden
  4. Willem Kuiper zegt

    7 augustus 2015 om 18:57

    Volgens Wikipedia is in 1813 de Britse marine begonnen met het inblikken van voedsel. Met dubieus succes overigens. De blikken werden met lood dichtgesoldeerd, wat bij de zeevarenden tot loodvergiftiging leidde. Ook was de eerste generatie blikken heel moeilijk te openen. Dus zo ver kan het gezegde niet teruggaan. Ter zijde: als vakantiewerker in Honig fabriek De Bij in Koog aan de Zaan heb ik tijdens de zomervakantie pakken oliebollenbakmeel ingeblikt en dichtgesoldeerd met tin voor 'onze jongens' die het toenmalige Nieuw Guinea verdedigden tegen infiltraties vanuit Indonesië.

    Beantwoorden
  5. Willem Kuiper zegt

    7 augustus 2015 om 21:37

    Mijn eega heeft nog nooit ingeblikt spek gezien. Dat is de andere reden van haar 'reserve' tegen deze conserve.

    Beantwoorden
  6. Taalprof zegt

    7 augustus 2015 om 22:08

    Het bestaat wel

    Beantwoorden
  7. Willem Kuiper zegt

    7 augustus 2015 om 22:22

    Ingeblikt vet (lard) voldoet aan de criteria houdbaarheid en duurzaamheid. Maar vet is geen spek … Omdat de Zaanstreek in het verleden een walvisverwerkend industriegebied was, heb ik gedacht aan ingeblikt walvisspek. Maar ik heb geen schijn van bewijs daarvoor kunnen vinden.

    Beantwoorden
  8. Anoniem zegt

    7 augustus 2015 om 23:55

    DELPHER: In de Javabode van (o.a.) 16 dec 1884 adverteert Toko Houtman met "rolpens, rookworst, saucijsjes, spek, in vaatjes, stopflesschen en in blik". Dus ook toen voor verzending overzee; in de jaren na WOI en jaren '20 spek in blik voor verzending naar Duitsland. Niet heel gangbaar.

    Beantwoorden
    • DD zegt

      14 september 2022 om 22:06

      Spek in blik is dan waarschijnlijk de Amerikaanse “tactical bacon”, verzending naar Duitsland voor de geallieerde troepen die daar gelegerd waren.

      Beantwoorden
  9. Willem Kuiper zegt

    8 augustus 2015 om 00:14

    Dank u wel.

    Beantwoorden
  10. Muis zegt

    8 augustus 2015 om 09:54

    Op een website met de fantastische naam "De gefrituurde kakkerlak" kwam ik het volgende bericht tegen: Spek in blik. Voor in tijden van rampspoed, oorlogen en andere hongerige momenten, moet je er altijd voor zorgen dat je een flinke voorraad eten in huis hebt.Gelukkig heb ik ontdekt dat er spek in blik te koop is.het blijft maar liefst 10 jaar goed.
    Daarna was het een klein sprongetje naar een leerzaam filmpje van de fabrikant van deze Yoder's Canned Bacon, dat vooral gepromoot wordt als essentieel onderdeel van een survivaltocht. Het blik bevat een verbluffende hoeveelheid al gekookte bacon. In geval van nood dus: blik openen en direct eten. Dat zal vroeger (vooral op de schepen) niet anders zijn geweest en daar moet dus de oplossing liggen. Een wat langdradig maar leerzaam filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=JplIa7yveGs

    Beantwoorden
  11. Willem Kuiper zegt

    8 augustus 2015 om 13:40

    Dank u wel, Muis. Tijdens mijn zoektochten ben ik ook op websites van deze 'overlevers' geweest en heb vergelijkbare resultaten gevonden. Maar tot op heden heb ik niemand anders gevonden die deze uitdrukking 'zo makkelijk als een blik spek' kent of gebruikt. Ik weet dus niet of het een persoonlijk verzinsel van Jaap Kuyt is of dat hij zich aansluit bij ervaringsdeskundigen op het gebied van ingeblikte 'noodrantsoenen'. Waar ik ook niet uit ben is of hij met 'spek' daadwerkelijk 'spek' bedoelde of iets dat daarop leek / lijkt: bacon of spam.

    Beantwoorden
  12. Luc zegt

    8 augustus 2015 om 14:25

    Misschien wilde hij precies uitdrukken dat hij niet zo gemakkelijk was…een spekglad blik openen lijkt me geen sinecure 😉

    Beantwoorden
  13. Willem Kuiper zegt

    8 augustus 2015 om 15:03

    Nee, Luc, Jaap Kuyt gebruikte deze uitdrukking zonder ironie of sarcasme, enkel en alleen om zijn sociale souplesse te etaleren.

    Beantwoorden
  14. Peter-Arno Coppen zegt

    8 augustus 2015 om 18:37

    Het lijkt me toch iets woordspelerigs als 'het klopt als een zwerende vinger,' waarbij gespeeld wordt met twee betekenissen van 'kloppen.' Hier heb je iets soortgelijks met 'gemakkelijk zijn:' een blik spek is gemakkelijk in de zin van dat het iets kant-en-klaars is waar je weinig werk aan hebt en dat je niet meteen hoeft te gebruiken, en dat je schoon kunt opslaan, en noem maar op, terwijl het 'gemakkelijk zijn' van personen meer de betekenis van een flexibiliteit in de omgang heeft.

    Beantwoorden
  15. Willem Kuiper zegt

    8 augustus 2015 om 19:00

    Heel wel mogelijk. Blijft de vraag staan of het om een vergeten en in onbruik geraakte staande uitdrukking gaat of om een persoonlijke vondst. Zoals de uitdrukking gebruikt werd, leek het er sterk op dat er gerefereerd werd aan een bekend veronderstelde Zaanse volkswijsheid, vergelijkbaar met bijvoorbeeld: Een vliegende kraai vangt altijd wat. Laatstgenoemde uitdrukking kwam ik tot mijn blijde verrassing tegen in de compilatie versie van Die queeste vanden Grale: Men seget dicke in bispele / Ende hets dicke oec gesciet / Dat vligende craje bejaget iet. (1104-1106).

    Beantwoorden
  16. Peter-Arno Coppen zegt

    8 augustus 2015 om 21:25

    Ik denk dat je ingeblikt spek niet in die queeste zult vinden

    Beantwoorden
  17. Willem Kuiper zegt

    8 augustus 2015 om 22:11

    Wat dacht je van een (te) dikke 'ridder' in een harnas? Obesitas was een goede bekende gedurende de Middeleeuwen. Vandaar ook de toenaam 'le gros' wat niet 'de grote' maar 'de dikke' betekent.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jacob Winkler Prins • Volle maan

Visschermeisjes waden langzaam mee:
Voeten scheemren onder donkere rokken
En weerspieglen in de blanke ree!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

NON VOYAGE

Het vermoeiende van reizen is het verdringen van het meemaken.

Bron: Barbarber, december 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
10 oktober 2025: De dag van de biografie 

10 oktober 2025: De dag van de biografie 

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1988 Cornelia Brinkman
1999 Antonin van Elslander
➔ Neerlandicikalender

Media

De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d