De bel ging, een echte handbel. In shifts mochten we naar binnen in de Eerste Kamer, althans ‘binnen’ betekende voor de pers iets heel anders. ‘Boven’ is correcter. Vanaf de eerste verdieping had ik uitzicht op precies nul Belgische deelnemers en – gelukkig – wel alle Nederlanders, dat waren vijftien BN’ers en vijftien geselecteerde Volkskrantlezers. Ik zag mijn gesprekspartner van daarnet al zitten, ergens tussen Ron Fresen en de zus van Pietje Bell (Katja Herbers). Klaar voor de start, af!
Vreemde woorden
De dicteetekst werd eerst voorgelezen door Lieve Joris, de dicteeschrijfster van 2015. Later herhaalden Philip Freriks en Freek Braeckman de zinnen een paar keer, ook in stukjes. De schrijvende pers schreef mee. Was de spellingstrijd dit jaar meer dan eens een tweestrijd tussen Nederland en Vlaanderen, Lieve Joris had gegeten van beide wallen. Dat zij als oorspronkelijke Belg ook veel van het Hollands heeft meegekregen, liet ze duidelijk doorschemeren in het thema van de tekst met de toepasselijke titel Lang leve het heen-en-weer. Ook was er op lexicaal gebied veel te merken van de tweezijdige invloed; de moeilijkheden van het dictee waren onder andere typisch Hollandse en typisch Vlaamse woorden. Waar de Nederlanders moeite hadden met ‘brousse’ en ‘bomma’s fauteuil’, worstelden de Vlamingen met ‘jij-bakken’ en ‘gruttenpap’. Toch zorgden ook lastige woorden die niet streekgebonden waren voor krakende hersens.
Of moet ik zeggen onbekende woorden? Een woord dat je niet kent, moet je eerst heel goed kunnen verstaan en je zult moeten gissen naar de betekenis, om de correcte spelling te kunnen benaderen. Een bovenin de zaal slecht te horen ‘redemptorist’ schreef ik eerst op als ‘redentourist’. Pas toen de ‘p’ overduidelijk gearticuleerd werd, legde ik een link met het Engelse ‘redemption’ dat ‘verlossing’ betekent. Een goed oor – of, om de verantwoordelijkheid bij de dicteerder te leggen, een duidelijke uitspraak – en een goed inschattingsvermogen over de betekenis en herkomst van het woord zijn dus een hulpmiddel voor de spelling van onbekende woorden. Maar toch: wie de Klassieken niet uitentreuren kent, zal Scylla en Charybdis misschien schrijven als ‘Skilla en Garibdis’. En hoe gok je dat Kikongo niet met een ‘c’ is?
Vol vraagtekens doken we het diner in. Dezelfde zaal van daarnet was nu gevuld met heerlijk eten, geen gruttenpap of krentjebrij. Ik kwam aan tafel te zitten bij rapper Sef die het ook allemaal maar lastig vond. Al snel raakte hij met de spellingfanaat in gesprek over Amsterdam. Later schoven drie bekende Vlamingen aan: Bart Cannaerts (stand-upcomedian, zanger en televisiemaker), Kris de Smet (muzikant, bekend van De Nieuwe Snaar) en Björn Rzoska (fractieleider Groen in het Vlaams Parlement). De eerste beweerde het helemaal verpest te hebben. Het ging gigantisch slecht. Vlak voordat we weer naar binnen moesten voor de finaleronde wenste ik ‘m succes. “Is niet nodig” zei de komiek en nam nog snel een slok van z’n rode wijn.
Finaleronde
De tweede helft besloeg dit jaar dus niet alleen een beknopte uitslag, maar ook een finaleronde. De beste Vlaamse en Nederlandse prominenten en de beste Vlaamse en Nederlandse krantenlezers moesten het tegen elkaar opnemen in een spellingronde van zes extra woorden. En jeminee, één van de vier finalisten was Bart Cannaerts, de komiek die zei het bij lange niet gehaald te hebben.
Het feit dat er zo’n extra ronde was, zou een gelegenheid kunnen zijn voor een niet alleen korter maar ook makkelijker dictee, want een gedeelde voorlopige eerste plaats zou nu geen probleem opleveren. Maar nee, de Vlamingen noch de Nederlanders kwamen onder de elf fout in het nog geen 250 woorden tellende dictee. De Vlamingen maakten gemiddeld 21 fouten en de Nederlanders maar liefst 24! Naast een aanvulling van onze feitenkennis achteraf hebben we tijdens het Dictee zelf niet veel aan die infrequente woorden. Fijn dus dat er in de finale alleen woorden voorkwamen die je met een volledige beheersing van de spellingsregels gemakkelijk juist kon hebben. Zo kwam het dat de Nederlanders alsnog van de Vlamingen wonnen en voelden de inwoners van het thuisland zich al gauw senang.
Klik hier voor de tekst van het Groot Dictee 2015.
Laat een reactie achter