Door Paul Dijstelberge

De dichter Matthijs van der Merwede (1613-1664) is de grote onbekende van onze gouden eeuw. Hij was een afstammeling van een oud adellijk geslacht en wilde dat graag weten. Zijn poezie is even onconventioneel als lastig en het voornaamste onderwerp van zijn eerste bundel, Romeinse Min-triomfen, het veroveren en bezitten van een stoet aan jonge meisjes in Italie, was niet bepaald geschikt om hem geliefd te maken bij onze literatuurbeschouwers. Tegen het eind van de 20ste eeuw verschenen er wat artikelen en enkele bloemlezingen (waaronder een van de hand van ondergetekende).

Maar nu is er een complete uitgave van zijn werk, bezorgd door de socioloog Mart van Oers. Het is een boek dat alleen al door zijn formaat recht doet aan de dichter.

Hoe komt een voormalig beleidsambtenaar ertoe om een dergelijk boek te maken? Het begon met een vraag van ondergetekende. In het kader van een historisch-letterkundige opdracht van de Maatschappij had ik het op me genomen om een uitgave van Romeinse Min-triomfen te verzorgen. Dat resulteerde in een keurige editie zonder commentaar die in de DBNL te vinden is. Vervolgens vroeg ik Mart van Oers of die in die gedichten alle woorden wilde aanstrepen die hij niet kende of begreep. En daarmee begon een groots avontuur. Om de gedichten inhoudelijk te kunnen begrijpen wilde hij ze psychologisch en cultuurhistorisch kunnen duiden en omdat al snel bleek dat achter de gedichten meer zat dan kunstige beschrijvingen van seksuele avonturen wierp hij zich ook op Van der Merwede’s tweede en laatste gedichtenbundel (Geestelyke Minne-vlammen), diens bewaard gebleven brieven en een pamflet. Was Van der Merwede tussen Min-triomfen en Minne-vlammen werkelijk bekeerd? Gaandeweg groeide het lijstje onbekende woorden uit tot een compleet woord- en zakencommentaar en een uitvoerige inleiding met bijlagen over onder meer Van der Merwede’s relatie tot de filosofie en beeldende kunst van zijn tijd.

En nu is er dit boek, niet ontoepasselijk Merwe’s Minnen geheten. Het is even groot en dik als een telefoongids (1068 pagina’s) en voorzien van vele afbeeldingen, in kleur. Er zullen ongetwijfeld neerlandici zijn die de commentaren te uitgebreid vinden of constateren dat de plank hier en daar mis is geslagen – al denk ik dat dat laatste wel mee zal vallen. De bundels, de brieven en het pamflet zijn in facsimile weergegeven met transcripties van de brieven en, waar het Franse, Italiaanse of Latijnse teksten betreft, vertalingen. Het is kortom een waardevol boek. Het is ook een kostbaar boek want er is geen subsidie voor aangevraagd.

Geïnteresseerden kunnen het bestellen bij ondergetekende door hun belangstelling kenbaar te maken via de mail: p.dijstelberge@uva.nl en geld over te maken op rekening NL 34 ABNA 0478740247 ABN AMRO t.n.v. Stichting A D & L. Tot Sinterklaas geven wij een korting op de uiteindelijke winkelprijs. Die zal 150 euro bedragen. Nu kost het boek 90 euro. Een mooi cadeau voor in de schoen (die wel heel groot moet zijn). Natuurlijk is er ook een digitale versie. Die kost nu 15 euro en straks 30 euro. Wie het boek niet via wetransfer maar via de post op een usb wil ontvangen (past in een heel klein schoentje) betale 10 euro extra. Het format is PDF.