Gegroet, vrienden van de verscheiden neerlandici! Welkom bij de vijfde aflevering van onze nieuwe slowquiz, waarin het niet gaat om het snelste of het beste antwoord, maar om de bevrediging die een weldoordacht of snedig verhaal ons allen oplevert. U krijgt het hele lijstje van neerlandici die we de komende week gedenken. Als u een verhaal hebt over een van hen, voegt u het bij de reacties toe. Het mag ook een persoonlijke herinnering zijn aan de confrontatie met zijn of haar werk, als het maar aardig is om te lezen.
U zult niet meteen levendige herinneringen hebben aan Joannis Knuttel of Frans Schuringa (al kent u misschien wel nog de grammatica van Rijpma & Schuringa uit uw jeugd), maar Wim Bronzwaer moet op velen een zekere indruk hebben gemaakt, en ook Wilem Pée behoort tot onze tijdgenoten.
Het voordeel van een slowquiz boven een flitsquiz is dat u zich niet hoeft te bekommeren om de vraag of u wel de eerste bent met een antwoord, maar dat u in plaats daarvan ook eens een zondagmorgen kunt uitslapen. Bovendien kunt u uw herinneringen nog steeds kwijt bij de vorige afleveringen, want zoals het bij een slowquiz past bent u nooit te laat met het geven van een antwoord, waar u ook best even voor mag gaan zitten.
En u kunt natuurlijk ook nog altijd omissies in onze lijst signaleren!
Dit zijn de neerlandici die wij de komende week gedenken:
- zondag 14 mei:
14-05-1878 geboortedag Jan Knuttel - maandag 15 mei:
15-05-1865 geboortedag Albert Verwey 15-05-1905 geboortedag Cebus de Bruin 15-05-1936 geboortedag Wim Bronzwaer 15-05-1953 sterfdag Frans Schuringa - dinsdag 16 mei:
16-05-1892 geboortedag Coenraad van Haeringen - woensdag 17 mei:
Geen neerlandici geboren of gestorven
- donderdag 18 mei:
18-05-1891 geboortedag Jef Leenen 18-05-1940 sterfdag Jacob Hiegentlich 18-05-1947 sterfdag Jacobus Heinsius 18-05-2022 sterfdag Thijs Pollmann - vrijdag 19 mei:
19-05-1872 sterfdag Johan van Dale - zaterdag 20 mei:
20-05-1838 geboortedag Henri Moltzer 20-05-1986 sterfdag Willem Pée
Wat weet u nog van hen?
[Nog een kleine technische noot: ik merk, nu ik deze quiz op een andere browser bekijk, dat de lijst er soms nogal rommelig uitziet. Ik heb daar al uren op geknutseld, en ik krijg het niet goed, omdat op de een of andere manier WordPress daarin zit te knoeien, en ik kan niet vinden waar ik dat kan beïnvloeden, dus als er een WordPresswizard in de zaal is hoor ik dat graag]
Wim Bronzwaer verdient alleen al vanwege zijn ‘Lessen in lyriek’ uit 1993 de eeuwige neerlandistieke roem. Wellicht minder bekend is dat hij figureert in ‘Eeuwig en drie dagen’ (1988) van Bert Vanheste. De hoofdpersoon van deze postmodern getinte roman, universitair hoofddocent Bertha van Craeijnest, droomt dat ze, getransformeerd als ‘zotte parkiet’ ‘gevangen in een gouden kooi’, ‘op een tafel in hoorcollegezaal 6.00.15 van het juridisch complex aan de Thomas van Aquinostraat’ in Nijmegen voor de rechter moet verschijnen op beschuldiging van gek te zijn.
Een van de getuigen à charge is ‘Professor Weliswaer’, die welsprekend-omzichtig het volgende te berde brengt: ‘Enerzijds ben ik de convictie toegedaan dat de vóór mij opgetreden hebbende geachte collegae à charge de opgeworpen schuldvraag – guilty or not guilty, isn’t it William? – annex de kwestie van de gekte in de contemporaine Westerse literatuur, te exclusief vanuit hun eeuw-specifieke periode-code benaderd hebben. Anderzijds poneer ik – als niet aan een eeuw gebonden algemeen-theoretische literatuurwetenschapper – de autonomie, de algemeen-geldige specificiteit van het medium literatuur, met andere woorden van de lite-rar-iteit. Raar, dames en heren van de jury, raar! Maar waar. Ik nodig u dan ook uit de, uit dat woord gededuceerde, verrassende herformulering van de problematiek van de moderne mens met zijn door gedachtenstreepjes gespleten eigen-aardig-heid in uw oordeel te betrekken: is zij raar in de literaire betekenis van het woord of raar in de zin van zinloos? Ik dank u.’
In een notendop vinden we in deze pastiche enkele dada’s van het literatuurwetenschappelijke discours van zo’n 30 jaar geleden.
De uitspraak: nadat ook de getuigen à décharge zijn gehoord – allen te herleiden tot medewerkers van de Nijmeegse letterenfaculteit uit de jaren ’80 -, wordt de beschuldigde veroordeeld om tot het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd te werken in het Erasmusgebouw. ‘Liever de strop’, smeekt de veroordeelde nog, maar dat verzoek wordt afgewezen.
Wie bij wijze van neerlandistische wandeling dit lokaal van ‘het juridisch complex’ (er huist nu tijdelijk een afdeling van de sociale faculteit) wil bezichtigen moet daar niet te lang mee wachten, want het hele complex aan de Thomas van Aquinostraat staat op de nominatie om gesloopt te worden, in tegenstelling natuurlijk tot het Erasmusgebouw.
Wim Bronzwaer komt ook voor in de niet zo goede roman Iris van Maarten van Buuren.
Eén college van hem bijgewoond, over Tijding van ver van F. Bordewijk. Geweldig college, Bronzwaer gaf je de indruk dat je als luisteraar ook zocht naar de betekenis en het zinvol verband, terwijl je achteraf wel wist dat er door Bronzwaer kolossaal veel voorwerk was verricht en dat hij degene was die echt gezocht had.
Heb het geluk gehad hem een aantal keren te spreken. Hij was zachtmoedig, belezen en nieuwsgierig.
Toen ik eind jaren ’70, begin jaren ’80 (vdve) op het Instituut De Vooys in Utrecht rondliep, werd nog wel eens min of meer besmuikt gesproken over de oude Van Haeringen, die het toch maar weer had klaargespeeld om een artikel te produceren voor de Nieuwe taalgids. Ik heb hem nooit ontmoet, maar kreeg de indruk dat men vond dat hij zichzelf enigszins overleefd had. Ook scheen hij ondeugend (?) te zijn.
Ik snap dat vdve iets als ‘ongeveer’ betekent, maar waar staat het voor?
van de vorige eeuw
Ah, OK!
Ik nam de afkorting over van de ‘Journalist van de eeuw’ en veronderstelde hem (Hofland) en haar (vdve) alom bekend.
Het is ongetwijfeld mijn tekortkoming, maar ik kon het niet vinden.