• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Ilja Leonard Pfeijffer als Belg

21 augustus 2017 door Marc van Oostendorp Reageer

De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (21)

Door Marc van Oostendorp

Het tijdschriftdebuut van Ilja Leonard Pfeijffer, in het betreurde tijdschrift De Tweede Ronde, behelsde een gedicht over België, dat ook ‘belgië’ heette:

een bescheiden en niet al te moeilijk gedicht moet nog gezegd
over belgië waar in grijsgepleisterde huizen voorzichtig content
belgen wonen en waar veel in de grond zit zoals zweet
van vlaanderens mooiste een goed overspelig glas port
van nonkel père en beambten gevallen voor het vaderland

men zegt wel ik heb mijn twijfels over belgië
toch wil ik mij op grijze dagen belgië voelen en nergens iets aan
doen want ergens iets aan doen maakt het bijna altijd erger
aanstellerke met je gewroet wat koop je voor de hutsekluts
ga een bolleke pakken loop mak en romig over makkedam en ga horen
woorden uit het roomse boek het grijsboek uit de kroeg op de hoek

Het is natuurlijk opmerkelijk dat een periode waarin de dichter zich groots manifesteert als uitgesproken exponent van duistere poëtica’s, begint met een gedicht dat zichzelf ‘bescheiden’ en ‘niet al te moeilijk’ noemt.

Bollekes

Het is minstens even opmerkelijk dat het begint met een gedicht over België; een gedicht dat bovendien niet terugdeinst voor een wat cliché-matig beeld: bescheiden mensen, wars van hutsekluts, die tegelijkertijd een romig leven leiden met een sappige taaltje met rare woorden als bolleke en makkedam; en vooral een heleboel grijs.

In In de naam van de hond komt een langer gedicht voor dat ‘noorderdokken (een nieuw belgisch volkslied)’ heet en waarin soortgelijke elementen voorkomen. Zo wordt ook hier weer gewezen op de contentheid des Belgs (‘en laat mij doorgeroest content bestaan’) en komt ook in dit gedicht weer heel vaak het woord ‘grijs’ voor (‘op grijze schoenen staan in beige sokken’, ‘waar miezer muist en grijs als een gedachte’, ‘van onschuldig grijs beton de lokken’, enzovoort).

Hoewel de dichter, kortom, zegt een volkslied te schrijven, bezingt hij België als een land dat afgezien van misschien de ‘bollekes’ in alle opzichten afwijkt van wie hij zelf is.: bescheiden, niet moeilijk, grijs – de ultieme ander, die je tegelijkertijd af en toe zou willen zijn.

Fine fleur

In later werk verdwijnt dit motief van de Belg, misschien omdat er zich opwindender en minder grijze buitenlanden voordoen, zoals Italië en Rusland. In De filosofie van de de heuvel is de belangrijkste eigenschap van België: dat zich er de eerste heuvel bevindt onderweg naar Rome. Opvallend in bijvoorbeeld De brieven uit Genua of Idyllen is juist dat België in één adem met Nederland genoemd wordt:

Soms moet ik een column schrijven of een ander stukje voor de Nederlandse of Belgische krant (Brieven uit Genua)

Nederlanders en Belgen komen speciaal naar Genua omdat ze mijn boek hebben gelezen. (Brieven uit Genua)

Voor wie wil je schrijver? Voor (…) alle barmannen en serveersters van Nederland en België? (Brieven uit Genua)

Maar vrienden, lieve dichtertjes van Nederland
en België, ik moet met jullie praten. (Idyllen)

Dus vrienden, grote dichters van heel Nederland
en België, waar wordt geschreeuwd is taal vacant. (Idyllen)

Het is nog wel interessant dat de regel in Idyllen steeds wordt afgebroken tussen Nederland en België, dat er daar een enjambement staat, maar dat is dan ook de enige breuk die er bestaat tussen de twee landen. Vanuit Genua is er geen verschil meer.

Het is, zou je enigszins cynisch kunnen zeggen, één groot afzetgebied. Alleen uit beleefdheid maakt de schrijver nog een verschil, bijvoorbeeld als hem door de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde in Gent een prijs wordt uitgereikt en hij ten overstaan van de aanwezige fine fleur van de Vlaamse letteren vertelt dat ‘België een stuk poëtischer is dan mijn vaderland’, en dat de Genuese Via Garibaldi door Rubens in Antwerpen wilde worden nagemaakt. En dat hij zich daarom in België ‘meer op zijn gemak voelt’ dan in de ‘barre noordelijke streken’.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Ilja Leonard Pfeijffer, Vlaanderen

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

SPROOKJE

Om middernacht word ik een pompoen en drijf ik weg in een muiltje

Bron: datering; 1971-1972; niet eerder gepubliceerd

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1801 Taco Roorda
1901 Wim Caron
sterfdag
1901 Jan ten Brink
1919 Jacob Verdam
2010 Hans den Besten
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d